Công nghệ AI sẽ ra sao trong năm 2025?

Cuộc cách mạng từ Trí tuệ sinh học sang Trí tuệ nhân tạo

Trong bài phân tích “The Year Ahead for AI & DePIN 2025” của Delphi Digital về thị trường vĩ mô của AI, nhóm nghiên cứu cho rằng AI đang trở thành công nghệ định hình thời đại, và khi bước vào năm 2025, nhân loại đứng trước một sự chuyển đổi lớn lao.

Đây không chỉ là một thay đổi đơn thuần mà là một cuộc cách mạng từ trí tuệ sinh học sang trí tuệ nhân tạo. Đến nay, quá trình này vẫn diễn ra khá thuận lợi, nhưng phần lớn mọi người chưa nhận thức được sự thay đổi sâu sắc mà nó sẽ mang lại trong vài năm tới.

Đối với những người đang trực tiếp tham gia vào lĩnh vực này, những chuyển biến đang diễn ra có thể gây choáng ngợp và đây sẽ là công nghệ có khả năng thay đổi toàn bộ góc nhìn của nhân loại trong những năm tới.

Nếu năm 2023 đánh dấu sự bùng nổ của AI trên Internet, thì năm 2024 là thời điểm AI chi phối thị trường tài chính: Nvidia trở thành công ty giá trị nhất thế giới; OpenAI đạt mức định giá 157 tỷ USD; và Elon Musk huy động 6 tỷ USD cho xAI chỉ trong vòng một năm. Thị trường tài chính đã bị mê hoặc bởi tiềm năng của trí tuệ nhân tạo với một cường độ chưa từng có trong một thế hệ.

Sự kỳ vọng này không chỉ tạo ra sự giàu có khổng lồ mà còn thu hút những cảnh báo từ các nhà phê bình, khi một số người gọi AI là "bong bóng Dot Com" mới. Tuy nhiên, báo cáo nhấn mạnh rằng AI sở hữu hai yếu tố cốt lõi giúp nó khác biệt so với các chu kỳ công nghệ trước đây: CAPEX (chi phí vốn đầu tư) và tính tổng quát.

AI không chỉ tồn tại trong không gian kỹ thuật số mà còn đòi hỏi một hạ tầng vật lý khổng lồ. Để xây dựng AI, chúng ta cần điện năng, chip xử lý và hệ thống kết nối phức tạp. Điều này khác biệt so với các làn sóng công nghệ trước đây như mạng xã hội hay ứng dụng di động, vốn chỉ cần phần mềm để phát triển.

Nếu như trước đây, các nhà phát triển di động có thể tạo ra những ứng dụng đơn giản như Flappy Bird, thì AI lại kéo con người quay về với thế giới thực, nơi cần các công trình vật chất để vận hành.

Kết quả là, AI không chỉ mang lại của cải cho một số ít như các kỹ sư công nghệ hay nhà sáng tạo nội dung mà còn lan tỏa đến các lĩnh vực khác, từ thợ điện địa phương, thợ bê tông, đến các doanh nghiệp nhỏ. Sự bùng nổ trong chi tiêu CAPEX nhằm đáp ứng nhu cầu cơ sở hạ tầng của AI đang diễn ra trên khắp cả nước và dự kiến sẽ tiếp tục tăng tốc.

Yếu tố thứ hai khiến AI trở nên đặc biệt là bản chất tổng quát của nó. Báo cáo chỉ ra rằng các công nghệ có thể được chia thành hai loại: những bản cập nhật nhỏ, chẳng hạn như việc nâng cấp từ iPhone 15 lên iPhone 16, và những công nghệ mang tính cách mạng, làm thay đổi sâu sắc cấu trúc kinh tế và xã hội. AI nằm trong nhóm thứ hai, khi nó không chỉ cải thiện một lĩnh vực mà còn ảnh hưởng đến mọi thứ, mọi nơi, cùng một lúc.

Delphi Digital tiếp tục đưa ra quan điểm rằng, với tính chất tổng quát của AI, tác động của nó không dừng lại ở một ngành công nghiệp cụ thể mà mở rộng ra nhiều lĩnh vực khác nhau, từ sản xuất, y tế, nông nghiệp, đến khoa học.

Điều này khiến AI trở thành một trong những công nghệ có khả năng thay đổi cấu trúc kinh tế sâu rộng nhất mà chúng ta từng chứng kiến. AI không chỉ làm tăng hiệu suất mà còn tạo điều kiện cho những đổi mới trị giá hàng nghìn tỷ USD trong tương lai, vượt xa khả năng tưởng tượng của con người hiện tại.

Thách thức của việc phát triển AI

Mặc dù công nghệ AI phát triển rất mạnh gần đây nhưng Delphi Digital cũng cho rằng nó cũng đầy thách thức lớn. Đặc biệt là trong việc mở rộng quy mô hạ tầng, tiến trình tiền huấn luyện (pretraining) đang gặp phải những giới hạn, không chỉ về dữ liệu mà còn về nhu cầu điện năng.

Báo cáo nhấn mạnh rằng, các trung tâm dữ liệu phục vụ AI đòi hỏi một lượng điện năng khổng lồ, lên đến 5GW, tương đương với toàn bộ thành phố Los Angeles. Các công ty AI hàng đầu đang lên kế hoạch xây dựng từ 5 đến 7 trung tâm như vậy, đặt ra áp lực lớn lên lưới điện hiện tại, vốn chỉ tăng trưởng khoảng 5% mỗi thập kỷ.

Để đối phó với thách thức này, các công ty lớn như Amazon, Google, và Microsoft đang tìm cách đảm bảo nguồn năng lượng bền vững, bao gồm cả năng lượng hạt nhân. Tuy nhiên, sự suy giảm của ngành công nghiệp hạt nhân tại Mỹ kể từ thời Chiến tranh Lạnh đã làm chậm tiến độ mở rộng năng lực sản xuất năng lượng. Trong khi đó, các công ty như xAI, không bị ràng buộc bởi các cam kết môi trường nghiêm ngặt, đã chuyển sang sử dụng khí đốt tự nhiên để đáp ứng nhu cầu điện năng của họ.

Ngoài năng lượng, dữ liệu cũng là một thách thức lớn khác. Báo cáo cho rằng kho dữ liệu sẵn có trên Internet đã gần như bị khai thác cạn kiệt để phục vụ các mô hình tiền huấn luyện. Để tiếp tục đạt được những bước tiến mới, các công ty đang chuyển hướng sang dữ liệu tổng hợp (synthetic data), sử dụng các mô hình lớn để tạo dữ liệu huấn luyện cho các mô hình nhỏ hơn.

Mặc dù đây là một giải pháp hứa hẹn, nhưng nó vẫn còn nhiều hạn chế, và theo nhận định của các chuyên gia hàng đầu như Ilya Sutskever, tiền huấn luyện như chúng ta biết hiện nay có thể sớm đi đến hồi kết.

Delphi Digital không chỉ ra rằng đây là những vấn đề không thể giải quyết, mà nhấn mạnh rằng chúng là những rào cản cần được vượt qua. Sự phối hợp giữa con người, vốn đầu tư, và ý chí chính trị sẽ là chìa khóa để mở rộng sản xuất năng lượng và cải thiện khả năng thu thập dữ liệu.

Đồng thời, những cải tiến như tính toán thời gian kiểm tra (test-time compute) đang mở ra các hướng đi mới, không chỉ giúp AI tối ưu hóa hiệu suất mà còn giảm bớt sự phụ thuộc vào các mô hình tiền huấn luyện khổng lồ.

Cuối cùng, báo cáo khẳng định rằng, mặc dù những thách thức này là đáng kể, nhưng AI vẫn đang ở trên đà phát triển mạnh mẽ. Tương lai của AI không chỉ gói gọn trong sự phát triển công nghệ mà còn là khả năng tái định hình toàn bộ nền kinh tế và xã hội toàn cầu. Delphi Digital bày tỏ sự lạc quan với sự đầu tư đúng đắn và những bước đột phá kỹ thuật, AI sẽ tiếp tục dẫn dắt thế giới tiến vào một kỷ nguyên mới đầy tiềm năng.

Các nước phát triển nhảy vào cuộc chơi AI

Báo cáo của Delphi Digital cũng đề cập đến một câu hỏi lớn đang được đặt ra trong ngành: Liệu các quốc gia có bước vào cuộc đua giành quyền dẫn đầu trong lĩnh vực Trí tuệ Nhân tạo Tổng quát (AGI)?

Hiện tại, Mỹ vẫn là quốc gia thống trị mọi mặt trong lĩnh vực AI, từ nghiên cứu, tài trợ, đến năng lực triển khai.

Chính phủ Mỹ cũng đã thể hiện sự cam kết rõ ràng qua các chính sách như bản ghi nhớ từ Nhà Trắng, khẳng định rằng quốc gia này phải dẫn đầu thế giới về khả năng huấn luyện các mô hình nền tảng mới.

Điều này được củng cố bởi sự hợp tác ngày càng sâu sắc giữa các phòng thí nghiệm AI hàng đầu và chính phủ Mỹ, như OpenAI hợp tác với Anduril và Anthropic hợp tác với Palantir.

Tuy nhiên, Delphi Digital nhận định rằng cuộc đua này sẽ không chỉ dừng ở Mỹ. Dù châu Âu hiện vẫn đang loay hoay với các quy định thay vì đầu tư, và Trung Quốc chưa có động thái mạnh mẽ như trong lĩnh vực bán dẫn hay sản xuất, báo cáo dự đoán rằng những thay đổi chiến lược sẽ sớm xảy ra.

Trung Quốc có khả năng sẽ "nhận thức rõ" tầm quan trọng chiến lược của AI và tiến hành các khoản đầu tư quy mô lớn, tương tự như cách họ xây dựng bệnh viện chỉ trong vài tuần trong đại dịch COVID-19.

Báo cáo thậm chí kỳ vọng rằng ít nhất một quốc gia lớn ở châu Âu, có thể là Pháp, sẽ phá vỡ khuôn khổ hiện tại để áp dụng các chính sách thân thiện với AI nhằm cạnh tranh với Mỹ và các cường quốc khác.

Ngoài ra, một câu hỏi quan trọng khác mà Delphi Digital đặt ra là: Bước đột phá lớn tiếp theo của AI sẽ là gì?

Báo cáo nhấn mạnh, mặc dù có những tiến bộ lớn trong năm 2024, như mô hình o1 của OpenAI, nhưng các chỉ số đánh giá đang dần đạt đến điểm bão hòa. Các mô hình mới không còn mang lại những cải tiến lớn như trước.

Điều này đã khiến cộng đồng AI chia rẽ, với một số người, như Sam Altman của OpenAI, tin tưởng vào sự tiến bộ nhanh chóng, trong khi những người khác, như Sundar Pichai của Google, cho rằng tất cả những "trái ngọt dễ hái" đã được tận dụng hết.

Báo cáo chỉ ra kỹ thuật tính toán trong thời gian kiểm tra (test-time compute), được OpenAI tiên phong, có thể mở ra một hướng đi mới. Thay vì chỉ phụ thuộc vào việc mở rộng kích thước của các cụm dữ liệu và mô hình, kỹ thuật này cho phép mô hình "suy nghĩ lâu hơn" để giải quyết các nhiệm vụ phức tạp hơn.

Điều này không chỉ giúp tối ưu hóa hiệu suất mà còn mang lại tính kinh tế, giảm bớt áp lực cho các trung tâm dữ liệu khổng lồ. Nếu các phòng thí nghiệm lớn khác như Anthropic bắt kịp kỹ thuật này, nó có thể trở thành một cuộc cách mạng trong cách chúng ta xây dựng và vận hành các mô hình AI.

Nội dung cũng đưa ra tầm nhìn về vai trò của cộng đồng mã nguồn mở trong việc thúc đẩy đổi mới. Sự thành công của Meta với việc mở mã nguồn mô hình Llama đã chứng minh tiềm năng to lớn của cách tiếp cận này, giúp kích thích sáng tạo và thu hút sự tham gia của các nhà phát triển trên toàn cầu.

Tuy nhiên, Delphi Digital cũng cảnh báo rằng nếu Meta thay đổi chiến lược, cộng đồng mã nguồn mở có thể mất đi động lực và phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các công ty lớn với nguồn lực dồi dào hơn.

Delphi Digital kết luận rằng, mặc dù có những thách thức và dấu hiệu của sự bão hòa trong một số lĩnh vực, tương lai của AI vẫn rất sáng sủa. Với những bước đột phá tiềm năng và sự hỗ trợ mạnh mẽ từ cả chính phủ lẫn khu vực tư nhân, năm 2025 có thể là năm đánh dấu sự chuyển đổi toàn diện của AI, từ công nghệ đến kinh tế và xã hội toàn cầu.

Đọc thêm: Tên các thương hiệu lớn trong Crypto có ý nghĩa gì?