Vitalik Buterin: Layer 2 giúp mở rộng văn hóa của Ethereum
Nhìn nhận vấn đề
Trong blog mới nhất, Vitalik đã thảo luận về việc mở rộng quy mô layer 1 và layer 2 và đi đến kết luận: khác biệt quan trọng không nằm ở mặt kỹ thuật mà ở việc tổ chức của các dự án.
Vitalik cho rằng cốt lõi của các dự án Layer 2 không phải là về những gì đã được xây dựng, mà là về những gì sẽ được xây dựng trên đó. Dựa trên cách mà các dự án kết nối với người dùng thông qua "câu chuyện" mà họ kể, công nghệ mà họ sẽ phát triển cũng như kế hoạch vạch ra, sẽ ảnh hưởng rất lớn đến cách người dùng nhìn nhận dự án có tốt hay không.
Một hệ sinh thái tập trung vào Layer 2 về bản chất đều chứa đựng các yếu tố sau nhằm giải quyết vấn đề của Layer 1:
- Đa nguyên hơn: Hệ sinh thái này cho phép nhiều cách tiếp cận khác nhau cùng tồn tại và phát triển. Mỗi Layer 2 có thể có cách tiếp cận riêng về mặt công nghệ, tổ chức và văn hóa, tạo ra một môi trường đa dạng và phong phú.
- Sự đa dạng về phương pháp mở rộng quy mô: Các Layer 2 có thể sử dụng các phương pháp khác nhau để mở rộng quy mô, từ giải pháp off-chain đến giải pháp on-chain, hoặc kết hợp cả hai. Điều này cho phép thử nghiệm và tối ưu hóa các giải pháp khác nhau để tìm ra cách tốt nhất.
- Thiết kế máy ảo: Mỗi Layer 2 có thể có cách thiết kế máy ảo (virtual machine) riêng, tối ưu hóa cho các mục tiêu cụ thể như hiệu suất, bảo mật, hoặc khả năng tương thích với các ứng dụng khác. Điều này dẫn đến sự phát triển của các máy ảo với các tính năng và đặc điểm khác nhau.
- Tính năng công nghệ khác: Layer 2s có thể phát triển và tích hợp các tính năng công nghệ đặc biệt mà có thể không có trong Layer 1, như giao thức bảo mật nâng cao, công cụ phát triển mới, hoặc các phương thức giao dịch tiên tiến.
Vitalik nhấn mạnh rằng vì Ethereum là một hệ sinh thái tập trung vào Layer 2, mọi người có thể tự do xây dựng một hệ sinh thái phụ với các tính năng độc đáo của riêng họ, và đồng thời là một phần của Ethereum Mainnet rộng lớn hơn.
Văn hóa ảnh hưởng như thế nào tới các Layer 2
Điều này không chỉ đúng với công nghệ mà còn với văn hóa. Các blockchain không chỉ tạo ra các công nghệ độc đáo, mà chúng còn có những nền văn hóa độc đáo.
Vài năm sau khi Ethereum và Ethereum Classic tách ra, hai blockchain hoàn toàn giống nhau về mặt công nghệ. Nhưng chúng khác nhau hoàn toàn về văn hóa, và điều này đã giúp định hình các trọng tâm, cơ sở người dùng và thậm chí là văn hóa của hai blockchain này trong 8 năm sau.
Văn hóa có tác động lớn đến nhiều yếu tố của một blockchain, bao gồm loại thay đổi nào nên được thực hiện đối với giao thức, khả năng duy trì, chống kiểm duyệt và phân quyền, khả năng thu hút các nhà phát triển cũng như khả năng thu hút người dùng.
Nếu một blockchain không coi trọng sự tò mò và mở cửa đối với công nghệ mới, thì nó có thể thất bại cả trong phân quyền và tốc độ, vì nó không chấp nhận các công nghệ mới như ZK-SNARKs. Văn hóa quan trọng, bởi vì nó ít nhất một phần nằm ở thượng nguồn của hầu hết mọi thứ khác.
Paul Dylan-Ennis, một nhà nghiên cứu, đã dành nhiều thời gian để khám phá và hiểu các nền văn hóa phụ của Ethereum. Ông nhận dạng ba nền văn hóa chính trong Ethereum là Cypherpunk, Regens và Degens. Mỗi nhóm có những đặc điểm và mục tiêu riêng biệt.
Cypherpunks tập trung vào phát triển mã nguồn mở và các công cụ bảo vệ quyền riêng tư, Regens tham gia vào các quản trị các dự án nhằm cải thiện tầm nhìn và tiến độ dự án, Degens thì bị thúc đẩy bởi khả năng kiếm tiền nhanh trong thị trường.
Layer 2 cung cấp một sân chơi cho các nền văn hóa phụ này. Layer 2 cho phép các nền văn hóa phụ xuất hiện và tham gia vào xây dựng dự án, cũng như tạo nên một nền văn hóa riêng biệt cho mỗi hệ sinh thái.
Layer 2 phải thu hút người dùng, nhà phát triển ứng dụng và phát triển công nghệ, xây dựng các cộng đồng toàn cầu nhằm tạo ra ảnh hưởng.
Mỗi Layer 2 có thể truyền bá văn hóa theo nhiều cách khác nhau, từ việc thu hút các yếu tố bên ngoài như KOL hay nhấn mạnh các giá trị mang tính dễ lan truyền như meme. Qua đó tạo ra thế mạnh để thu hút các nhóm người tham gia sử dụng sản phẩm của dự án.
Ví dụ, Polygon đã thành công với các mối quan hệ đối tác với các công ty chính thống và một hệ sinh thái ZK chất lượng cao. Optimism đã tạo ra Bedrock và Superchain, tài trợ lại cho các dự án xây dựng trên OP và quản trị không chỉ thuần dựa trên DAO.
Metis thì lại tập trung vào các DAO, Arbitrum đã xây dựng các công cụ và công nghệ phát triển dự án như Arbitrum Orbit. Scroll tập trung vào việc duy trì bản chất của Ethereum như bảo mật người dùng thông qua tính năng zero-knowledge proof, bảo mật và mã nguồn mở.
Trong khi Ethereum tiếp tục phát triển và đối mặt với những thách thức mới, sự đa dạng và phong phú của các Layer 2 và các nền văn hóa phụ sẽ giúp hệ sinh thái Ethereum Mainnet trở nên mạnh mẽ, qua đó có khả năng thích nghi cao hơn.
Đọc thêm: OKX công bố bằng chứng dự trữ lần thứ 19