Áp dụng blockchain giải quyết vấn đề "phe vé" trong Concert Taylor Swift

Vé Concert Taylor Swift giao dịch cao hơn 133 lần giá gốc

Vấn nạn "phe vé" trong các buổi concert từ trước đến nay luôn là nỗi ám ảnh của người hâm mộ lẫn nghệ sĩ. Người hâm mộ phải bỏ ra số tiền gấp nhiều lần giá trị thực, thậm chí còn có nguy cơ mua phải vé giả. Nghệ sĩ thì bị giảm doanh thu và mất đi cơ hội kết nối với những người hâm mộ chân chính.

Gần đây, sự việc này lại một lần nữa được đẩy lên cao trào khi 4,000 vé show diễn của Taylor Swift tại Vancouver (với giá gốc chỉ 16.5 USD) sold out chỉ trong vài giây sau khi mở bán, bất chấp việc áp dụng chương trình "Verified Fan" cho người hâm mộ.

*Verified Fan của Ticketmaster là chương trình xác minh người hâm mộ, cấp mã truy cập mua vé trước cho fan để ngăn phe vé. Tuy nhiên, nó chưa hoàn toàn hiệu quả, như trường hợp vé concert Taylor Swift vẫn bị mua hết ngay khi vừa mở bán.

Điều này cho thấy những kẻ đầu cơ đã sử dụng bot để mua vé với tốc độ cực nhanh. Hậu quả là vé được bán lại trên thị trường chợ đen với giá cao ngất ngưởng, lên đến 2,200 USD (gấp hơn 133 lần giá gốc). Sự việc này đã làm nổi lên làn sóng phẫn nộ trong cộng đồng người hâm mộ, buộc họ phải tìm kiếm giải pháp để ngăn chặn nạn đầu cơ vé.

Hayden Adams, nhà sáng lập sàn giao dịch phi tập trung Uniswap, đã đưa ra một góc nhìn mới, liên hệ vấn nạn này đến MEV (Maximal Extractable Value) - một khái niệm trong lĩnh vực blockchain. Ông cho rằng tình trạng Taylor Swift "mất" gần như toàn bộ giá trị vé vào tay những kẻ đầu cơ cũng tương tự như việc giá trị bị "rút trích" (extractable) bởi MEV.

Cụ thể, "phe vé" lợi dụng sự khan hiếm và nhu cầu cao để mua vé với giá gốc rồi bán lại với giá cao hơn nhiều lần, hưởng chênh lệch bất chính. Tương tự, MEV cho phép các thợ đào hoặc người dùng blockchain thao túng thứ tự giao dịch hoặc tận dụng thông tin giao dịch để thu lợi nhuận, gây bất lợi cho những người dùng khác.

MEV và vấn nạn “phe vé”: Mua đi bán lại để kiếm lời

Vậy MEV là gì? Trong blockchain, các giao dịch được nhóm lại thành các khối (block) và được xác thực bởi các thợ đào (miner). MEV (Miner Extractable Value) là lợi nhuận mà thợ đào có thể thu được bằng cách lợi dụng quyền kiểm soát thứ tự giao dịch trong một khối. Cụ thể, họ có thể chèn, bỏ qua hoặc thay đổi thứ tự các giao dịch để tối đa hóa lợi nhuận của mình.

Khi một người dùng đặt lệnh mua một token với giá thị trường, thợ đào có thể chèn một giao dịch của chính họ trước đó để mua token với giá thấp hơn, sau đó bán lại cho người dùng ban đầu với giá cao hơn, hưởng chênh lệch.

Tuy nhiên, đó là định nghĩa xưa về MEV. Hiện tại MEV được viết lại là Maximal Extractable Value, tức là giá trị thu được từ việc nhìn thấy giao dịch trên mempool.

Để dễ hình dung, hãy xem xét ví dụ sau: Bạn thấy cơ hội giao dịch chênh lệch giá với lợi nhuận 500 USD. Sau khi giao dịch thành công và trả cho thợ đào 5 USD phí, MEV của bạn nhận về sẽ là 500 - 5 bằng 495 USD.

Tương tự như vậy, những kẻ đầu cơ vé concert cũng đã lợi dụng lỗ hổng trong hệ thống bán vé, dùng bot mua số lượng lớn vé giá rẻ và bán lại với giá cao hơn (mua với giá 16.5 USD và bán lại với giá 2,200 USD), hưởng chênh lệch khổng lồ.

Cả hai trường hợp này đều cho thấy sự bất công, khiến người dùng cuối cùng (người hâm mộ, người giao dịch) chịu thiệt thòi. Trong bối cảnh này, Hayden Adams cho rằng công nghệ blockchain và Crypto, với các ứng dụng như NFT và Hợp đồng thông minh, có thể là giải pháp hiệu quả cho vấn nạn "phe vé".

Tuy bài viết của Hayden Adams chưa đề cập đến giải pháp cụ thể, nhưng cộng đồng crypto đã đưa ra những ý tưởng thú vị xoay quanh việc ứng dụng blockchain để giải quyết vấn nạn "phe vé".

Dưới đây là một số giải pháp tiềm năng, xoay quanh các công nghệ về: NFT và Hợp đồng thông minh.

Crypto và Blockchain là giải pháp cho việc bán vé sự kiện

NFT (Non-Fungible Token)

Ứng dụng NFT vào bán vé concert mang lại nhiều lợi ích thiết thực:

• Xác thực vé: Mỗi vé concert sẽ được phát hành dưới dạng một NFT duy nhất, không thể sao chép hay làm giả, đảm bảo tính xác thực và ngăn chặn vé giả.
• Kiểm soát vé: Ban tổ chức có thể giới hạn số lượng NFT mỗi người dùng được mua, kiểm soát việc mua bán và ngăn chặn đầu cơ hiệu quả.
• Vé "Soulbound NFT": Ý tưởng này cho phép tạo ra vé liên kết với danh tính kỹ thuật số của người hâm mộ, không thể chuyển nhượng hay bán lại, giúp vé đến tay đúng người hâm mộ thực sự.

Hơn nữa, kết hợp NFT với các công nghệ như "proof of personhood" (chứng minh danh tính người thật) và xác minh độ tuổi, giới tính, nghệ sĩ có thể nhắm đến đúng đối tượng người hâm mộ mục tiêu.

Hợp đồng thông minh (Smart Contract)

Hợp đồng thông minh có thể được sử dụng để tự động hóa quy trình bán vé và thực thi các quy tắc bán vé một cách minh bạch, công bằng. Ví dụ, hợp đồng thông minh có thể:

• Giới hạn giá bán lại: Hợp đồng có thể được lập trình để ngăn chặn việc bán lại vé với giá vượt quá một mức trần nhất định, hoặc áp dụng mức phí cho mỗi lần bán lại để hạn chế đầu cơ.
• Theo dõi và xác minh vé: Mọi hoạt động liên quan đến vé, từ lúc phát hành, bán ra, chuyển nhượng cho đến khi sử dụng tại sự kiện, đều được ghi lại trên blockchain. Điều này giúp dễ dàng theo dõi và xác minh tính hợp lệ của vé, ngăn chặn vé giả và vé bị làm giả.
• Tăng cường bảo mật: Thông tin vé được lưu trữ an toàn trên blockchain, giảm thiểu rủi ro mất mát hoặc bị đánh cắp vé.
• Phân phối lợi nhuận: Hợp đồng có thể tự động trích một phần lợi nhuận từ việc bán lại vé cho nghệ sĩ hoặc ban tổ chức, đảm bảo rằng giá trị thực của vé được phân phối công bằng hơn.

Ngoài ra, để đảm bảo vé đến tay đúng người hâm mộ, có thể áp dụng các phương pháp sau:

• Lịch sử tham gia concert: Ưu tiên bán vé cho những người đã từng tham gia concert của Taylor Swift trước đây.
• Lịch sử nghe nhạc: Sử dụng công nghệ zk proof để xác minh lịch sử nghe nhạc trên Spotify mà không tiết lộ danh tính người dùng. Ví dụ, chỉ những người hâm mộ nằm trong top 1% người nghe Taylor Swift nhiều nhất mới được quyền mua vé trước.

Tài trợ sự kiện từ cộng đồng

Blockchain cho phép người hâm mộ đóng góp trực tiếp vào việc tài trợ cho sự kiện thông qua các pool stablecoin. Ứng dụng này tuy không trực tiếp giải quyết nạn đầu cơ vé, nhưng nó góp phần tạo ra một hệ sinh thái tài chính minh bạch và công bằng hơn cho ngành công nghiệp sự kiện, từ đó gián tiếp hạn chế đầu cơ. Cụ thể:

• Giảm sự phụ thuộc vào các nhà tài trợ lớn: Các nghệ sĩ và nhà tổ chức có thể huy động vốn trực tiếp từ người hâm mộ, giảm sự lệ thuộc vào các nhà tài trợ lớn, những người thường yêu cầu lợi nhuận cao và có thể góp phần làm tăng giá vé.
• Minh bạch hóa dòng tiền: Tất cả các giao dịch tài chính liên quan đến sự kiện được ghi lại trên blockchain, giúp người hâm mộ và các bên liên quan dễ dàng theo dõi và giám sát dòng tiền, đảm bảo tính minh bạch và công bằng.

Nạn đầu cơ vé concert, giống như vấn đề MEV trong blockchain, đều xuất phát từ việc lợi dụng lỗ hổng trong hệ thống để trục lợi, gây thiệt hại cho người dùng cuối cùng. Công nghệ blockchain, với các ứng dụng như NFT, hợp đồng thông minh và các giải pháp xác thực danh tính, mang đến tiềm năng giải quyết vấn đề này, mang lại sự công bằng và minh bạch cho người hâm mộ.

Tuy nhiên, để ứng dụng blockchain vào thực tế, cần phải vượt qua những thách thức về khả năng mở rộng, trải nghiệm người dùng và chi phí. Việc nghiên cứu và áp dụng các giải pháp mới là điều cần thiết để nâng cao trải nghiệm mua vé cho người dùng, đồng thời tạo ra một môi trường giải trí lành mạnh và công bằng hơn.

Đọc thêm: Bluefin công bố Tokenomics, Airdrop 17% tổng cung cho người dùng