Sự trỗi dậy của AI: Cơ hội và thách thức

Sự phát triển của AI

Theo quỹ đầu tư NFX, sự phát triển của các tác nhân AI đang thay đổi căn bản cách làm việc và định hình lại toàn bộ hệ sinh thái startup. Chỉ trong vòng một năm qua, số lượng startup AI tác nhân đã tăng mạnh từ mức chỉ vài công ty, hiện giờ lên đến hàng chục công ty mới mỗi tháng.

Tại Israel, làn sóng startup AI đang bùng nổ, tập trung vào việc giúp các doanh nghiệp tích hợp và tùy chỉnh tác nhân AI vào các lĩnh vực khác nhau. Nhiều công ty đang tận dụng thế mạnh của an ninh mạng, khoa học dữ liệu và phần mềm doanh nghiệp để phát triển các tác nhân AI phục vụ các ngành dọc như chẩn đoán y tế và bảo mật.

Đồng thời, nhiều ứng dụng AI cũng được phát triển trong các lĩnh vực như tự động hóa quy trình làm việc và cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng.

Theo NFX, startup AI đang chuyển đổi từ việc sử dụng AI tổng quát như một công cụ hỗ trợ sang mô hình "tổ chức AI" (AI-first organization). Xu hướng này đang tiến gần hơn đến khái niệm “Kỳ lân ba người”, những công ty vận hành chủ yếu trên nền tảng AI, nơi con người chỉ tham gia vào các quyết định chiến lược.

Sam Altman, CEO OpenAI, dự báo rằng năm 2024 sẽ đánh dấu bước ngoặt khi AI tác nhân chính thức gia nhập lực lượng lao động. Đến năm 2027, ít nhất 50% doanh nghiệp dự kiến sẽ triển khai một dạng AI tác nhân nào đó.

Lộ trình phát triển của các AI Agent

NFX nhận định rằng hệ sinh thái AI tác nhân đang phát triển theo năm cấp độ, với sự chuyển dịch từ các hệ thống AI hỗ trợ con người (co-pilot) sang các hệ thống có khả năng tự vận hành (auto-pilot).

AI tổng quát (Generalist AI): Giai đoạn đầu của AI là các mô hình nền tảng như ChatGPT và Claude, hoạt động như một công cụ hỗ trợ con người. Tuy nhiên, AI ở thời điểm này vẫn chưa thể hoạt động độc lập, mà cần con người hướng dẫn thông qua kỹ thuật "kỹ sư lời nhắc" (prompt engineering).

AI chuyên gia theo lĩnh vực (Subject-Matter Experts): Để khắc phục hạn chế của AI tổng quát, các công ty đã phát triển AI chuyên sâu trong các lĩnh vực cụ thể như pháp lý hay tài chính. Những hệ thống này có thể xử lý các tình huống phức tạp mà không cần quá nhiều sự can thiệp của con người. Ví dụ, EvenUp và Darrow đã tạo ra AI pháp lý có khả năng phân tích dữ liệu và tạo lập tài liệu chuyên nghiệp theo yêu cầu.

AI tác nhân (AI Agents - Hiện tại): Giai đoạn này đánh dấu bước chuyển quan trọng khi AI không chỉ hỗ trợ mà có thể thực hiện các hành động một cách tự động. Theo NFX, kể từ tháng 4/2023, thị trường đã chứng kiến sự ra đời của hàng loạt tác nhân AI có khả năng tự thực hiện nhiệm vụ, điển hình là OpenAI Code Interpreter hay Devin của Cognition.

Các công ty như Enso đang đi đầu trong việc phát triển nền tảng marketplace cho AI tác nhân, nhắm đến nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ, đây là những đối tượng có nhu cầu ứng dụng AI sớm nhất. NFX nhận định rằng đây là sự khởi đầu cho sự kết thúc của kỷ nguyên AI "đồng phi công" (co-pilot), nhường chỗ cho AI có khả năng tự động hóa quy trình làm việc.

AI nhà đổi mới (AI Innovators - Tương lai gần): Khi AI có thể tự thực hiện các nhiệm vụ, bước tiếp theo sẽ là khả năng sáng tạo và đổi mới. AI sẽ không chỉ hoạt động dựa trên quy tắc "nếu-thì" mà có thể tự đề xuất những ý tưởng mới dựa trên phân tích dữ liệu và thử nghiệm.

NFX cho rằng AI đổi mới sẽ giống như bộ não con người khi suy nghĩ sáng tạo: có thể tìm ra giải pháp mới mà không bị bó buộc bởi hướng dẫn ban đầu. Ví dụ, AI có thể tự động đề xuất cải tiến sản phẩm dựa trên xu hướng thị trường thay vì chỉ làm theo yêu cầu từ con người.

Tổ chức AI trước tiên (AI-First Organizations - Tương lai xa): Đây sẽ là giai đoạn AI không chỉ hỗ trợ mà thực sự vận hành doanh nghiệp. Các tổ chức AI trước tiên sẽ hoạt động chủ yếu bằng AI, nơi các tác nhân có thể tự ra quyết định trong môi trường phức tạp.

Theo NFX, viễn cảnh này có thể dẫn đến sự xuất hiện của những công ty vận hành hoàn toàn tự động, từ quản lý chuỗi cung ứng đến giao dịch tài chính. Các quỹ đầu tư AI cũng đang manh nha hình thành, khi các thuật toán AI có thể tự phân tích và đưa ra quyết định giao dịch mà không cần con người giám sát.

Startup cần phát triển công nghệ AI của mình như thế nào?

NFX nhận định rằng startup không thể bị mắc kẹt ở một cấp độ quá lâu, vì sự phát triển của AI tác nhân đang diễn ra với tốc độ nhanh chóng. Nếu một công ty vẫn dừng lại ở giai đoạn AI tổng quát hoặc AI chuyên gia, họ có thể nhanh chóng bị bỏ lại phía sau bởi những startup AI tác nhân hoàn toàn tự động.

Startup cần đặt ra câu hỏi: Rào cản nào đang ngăn AI xâm nhập vào ngành của mình? Làm thế nào để tận dụng làn sóng AI thay vì bị đào thải?

Nền kinh tế sẽ dần chuyển đổi sang một hệ thống mà số lượng doanh nghiệp AI có thể ngang bằng hoặc thậm chí vượt qua số lượng doanh nghiệp do con người vận hành. Điều quan trọng là doanh nghiệp cần xác định mình sẽ đứng ở đâu trong kỷ nguyên mới này.

Tại Israel, thị trường AI tác nhân đang phát triển mạnh mẽ với hàng loạt startup tận dụng thế mạnh về học máy, an ninh mạng và tự động hóa. Nhiều công ty đang tập trung vào việc xây dựng các nền tảng AI có thể tùy chỉnh theo nhu cầu doanh nghiệp, điển hình như Enso.

Tuy nhiên, điểm mạnh thực sự của Israel không nằm ở việc phát triển nền tảng AI chung mà là ở khả năng tạo ra các ứng dụng AI chuyên biệt cho từng lĩnh vực như fintech, logistics và y tế. Những công ty này đang đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái AI toàn cầu.

Tuy nhiên, sự chuyển đổi này sẽ không xảy ra ngay lập tức mà sẽ diễn ra theo từng giai đoạn. AI sẽ dần đảm nhận các nhiệm vụ ngày càng lớn hơn khi công nghệ phát triển và lòng tin vào AI được củng cố.

Hiện tại, chúng ta vẫn đang ở giai đoạn đầu của hệ thống AI tác nhân, với những người thực sự hiểu rõ tiềm năng này vẫn chủ yếu là các nhà phát triển và những người đam mê công nghệ đang theo dõi sát sao xu hướng.

Nhưng trong tương lai gần, một tổ chức AI vận hành hoàn toàn tự động sẽ xuất hiện, tạo ra khoảnh khắc bùng nổ tương tự như cách ChatGPT đã làm vào năm 2022.

Trước khi ChatGPT ra mắt, rất ít người thực sự nhận thức được AI có thể làm được gì, nhưng khi nó xuất hiện, cả thế giới ngay lập tức thay đổi. Một bước đột phá tương tự sẽ xảy ra với AI tác nhân, và những ai nắm bắt xu hướng này sớm sẽ có lợi thế đi trước.

NFX cho rằng, sự thay đổi sẽ diễn ra theo từng bước, khi AI dần đảm nhận các nhiệm vụ quan trọng hơn và con người học cách tin tưởng vào hệ thống này.

Giống như sự bùng nổ của ChatGPT vào năm 2022, NFX nhận định rằng AI Agent sẽ có một sự bùng nổ tương tự trong tương lai gần. Những ai hiểu và đón đầu xu hướng này sẽ có lợi thế lớn trong nền kinh tế AI sắp tới.

Đọc thêm: Quỹ a16z đề xuất 6 thay đổi dành cho SEC để thích ứng với thời đại Crypto