Cập nhật Cancun-Deneb (Dencun) trên mạng lưới Ethereum là gì?

Dencun là bản nâng cấp quan trọng của Ethereum, bản cập nhật hứa hẹn sẽ giúp mạng lưới bảo mật hơn và tăng khả năng mở rộng. Vậy cập nhật Cancun-Deneb (Dencun) trên mạng lưới Ethereum là gì? Cùng MarginATM tìm hiểu các điểm chính qua bài viết sau.

Tổng quan về cập nhật Dencun

Cập nhật Dencun (Cancun-Deneb) là bản cập nhật sau Shanghai trong lộ trình phát triển dài hạn của blockchain Ethereum. Bản cập nhật đánh dấu thời gian bắt đầu của “The Surge” trong kế hoạch dưới đây.

Cập nhật Dencun dự kiến sẽ được triển khai trong quý 1 năm 2024, bao gồm 10 EIP (Ethereum Improvement Proposal) khác nhau:

• EIP–1153: Tối ưu hoá chi phí lưu trữ dữ liệu on-chain và sử dụng hiệu quả block space.
• EIP-4788: Củng cố các thiết kế liên quan tới cross-chain bridge và staking pools để tăng cường bảo mật và tính ứng dụng.
• EIP-4844: Proton dank sharding, đây là EIP được cộng đồng quan tâm nhất trong bản cập nhật lần này. Proton dank sharding sẽ khiến khả năng mở rộng của Ethereum tốt hơn với mục tiêu giảm phí giao dịch trên các Layer-2.
• EIP-5656: Giới thiệu một bản hướng dẫn EVM mới gọi là MCOPY với mục tiêu tối ưu hoá sao chép dữ liệu bộ nhớ.
• EIP-6780: Chuyển đổi hoạt động của hàm SELFDESTRUCT, loại bỏ khả năng smart contracts bị huỷ bỏ thông qua hàm này.
• EIP-7045: Đơn giản hoá quá trình và cải thiện trải nghiệm staking của người dùng, đặc biệt người dùng thông qua các nền tảng staking thứ ba.
• EIP-7514: Thêm vào giới hạn số lượng validator có thể hoặc động mỗi epoch.
• EIP-7516: Giới thiệu một opcode mới là BLOBBASEFEE.

Các bạn có thể xem toàn bộ chi tiếp về các đề xuất kể trên tại đây.

Về tổng quan, cập nhật này sẽ giúp mạng lưới Ethereum cải tiến hơn trong việc mở rộng thông qua các giải pháp Layer-2. Trong số các EIP kể trên, cộng đồng đặc biệt chú ý tới cập nhật EIP-4844 giúp cải thiện phí giao dịch trên mạng lưới Layer-2.

Ngoài ra, một vài lợi ích khác của cập nhật này có thể kể tới như:

• Cải thiện mức độ bảo mật mạng lưới (thông qua EIP-6780).
• Gia tăng sự tương tác cross-chain (thông qua EIP-4788).
• Tối ưu hoá lưu trữ dữ liệu trên Ethereum, làm giảm chi phí lưu trữ và nâng cao hiệu quả sử dụng blockspace (EIP-1153).

Theo đội ngũ phát triển Ethereum trong một blog vào ngày 13/12/2023, cập nhật Dencun được kỳ vọng triển khai chính thức vào thời điểm đầu năm 2024.

Tuy nhiên, công đoạn triển khai cập nhật trên mạng lưới testnet Goerli sẽ được triển khai dự kiến vào ngày 17/01/2024.

Hoạt động của EIP-4844 Proton Danksharding

Thiết kế của EIP-4844

EIP-4844 là một trong những EIP quan trọng nhất trong bản cập nhật lần này. Về tổng quan, EIP-4844 là một cách để các nền tảng rollups thêm dữ liệu vào block rẻ hơn.

Hiện tại, các rollups đang bị giới hạn về việc cải thiện chi phí do họ tải các giao dịch người dùng thông qua hàm CALLDATA. Quy trình này sẽ phải được xử lý bởi tất cả các Ethereum nodes và được lưu trữ trực tiếp trên blockchain vĩnh viễn mặc dù các rollups chỉ cần dữ liệu trong một khoảng thời gian ngắn.

Theo đó, EIP-4844 giới thiệu về concept “blob”, dữ liệu được gửi lên đây sẽ được xoá tự động sau một khoảng thời gian (khoảng 18 ngày), và các dữ liệu này không thể được truy cập tới EVM.

Tại sao blob lại khiến phí giao dịch trên rollups rẻ hơn?

Trên thực tế, một rollup sẽ trải qua hai phần: data và execution check. Trong đó, data là một dãy các giao dịch được rollup xử lý và được nén sau đó gửi lên Ethereum.

Sau đó, trong bước execution check sẽ có các cơ chế để kiểm duyệt xem liệu các dữ liệu đó có đúng hay không. Để bước execution check diễn ra, dữ liệu cần phải tồn tại trong một khoảng thời gian đủ dài để mọi bên có thể tải về và kiểm duyệt. Tuy nhiên, việc lưu trữ không cần phải vĩnh viễn trên consensus layer.

Do đó cấu trúc này sẽ khiến phí lưu trữ và xử lý giao dịch rẻ hơn cho các rollups, từ đó giảm phí cho người dùng.

Tóm lại, Danksharding là giải pháp giúp Ethereum mở rộng thông qua các mạng lưới rollups. Theo đó, nếu triển khai thành công, Ethereum có thể hỗ trợ hàng trăm mạng lưới rollups cùng một lúc mà không gặp khó khăn gì. Đồng thời, tổng số lượng giao dịch có thể xử lý được trong 1 giây có thể lên tới hàng triệu.

Tuy nhiên, quá trình để triển khai full Danksharding có thể kéo dài trong nhiều năm mà Proton-danksharding chỉ là bước khởi đầu.

Để hiểu chi tiết về mặt kỹ thuật của Proton-danksharding, các bạn có thể tìm đọc tài liệu được Vitalik Buterin soạn thảo tại đây.

 Đọc thêm: Hard fork Shanghai của Ethereum sẽ được triển khai vào tháng 3/2023.

**Không phải là lời khuyên tài chính.