Đầu tư giá trị chưa từng lỗi thời – chỉ là bạn làm chưa đúng
Bill Nygren là giám đốc đầu tư kỳ cựu tại Harris Associates, nổi tiếng với phong cách đầu tư giá trị dài hạn thông qua quỹ Oakmark. Không chỉ tuân thủ những nguyên tắc truyền thống của Graham hay Buffett, Nygren còn đưa ra góc nhìn hiện đại: đầu tư giá trị không chỉ là con số, mà còn hiểu tâm lý thị trường, phân tích sâu doanh nghiệp và duy trì sự kiên nhẫn.
Bài viết này tổng hợp những điểm nổi bật trong tư duy và quy trình đầu tư của Nygren, nhằm truyền cảm hứng cho các nhà đầu tư hiện đại đang tìm kiếm một cách tiếp cận thấu đáo và thực tiễn hơn.
Những nguyên lý bất hủ trong đầu tư giá trị mà bạn không thể bỏ qua
Bill Nygren luôn khẳng định rằng nền tảng của đầu tư giá trị bắt nguồn từ các nguyên lý mà Benjamin Graham và Warren Buffett đã dày công xây dựng. Hai huyền thoại này không chỉ là những người khai sinh ra triết lý đầu tư giá trị, mà còn là những người đã thiết lập những nguyên tắc quan trọng cho thế hệ nhà đầu tư sau này.
Một trong những nguyên lý quan trọng nhất mà Nygren học được từ họ chính là margin of safety (biên độ an toàn). Đó là sự chênh lệch giữa giá trị nội tại của một công ty và giá mà thị trường đang giao dịch. Đây là một khái niệm bảo vệ các nhà đầu tư khỏi những bất ngờ bất lợi trong tương lai.
Ngoài ra, nguyên lý đầu tư dài hạn là một phần không thể thiếu trong tư duy của Nygren. Thay vì cố gắng kiếm lời ngắn hạn từ những biến động giá ngẫu nhiên, ông tin vào việc đầu tư vào những công ty có giá trị thực sự, giúp tăng trưởng trong thời gian dài. Triết lý này giúp giảm thiểu rủi ro và mang lại những lợi nhuận ổn định và bền vững.
Cuối cùng, giá trị nội tại của một công ty là yếu tố quyết định trong việc ra quyết định đầu tư. Nygren học hỏi từ Buffett và Graham rằng, thay vì để ý quá nhiều đến sự biến động ngắn hạn của thị trường, các nhà đầu tư giá trị nên tập trung vào việc đánh giá đúng giá trị thật sự của doanh nghiệp.
Tư duy đầu tư khác biệt: Đam mê và sự chuẩn bị tâm lý giúp nhận diện cơ hội
Thích công việc đầu tư là yếu tố tiên quyết
Theo Bill Nygren, yếu tố tiên quyết để thành công trong đầu tư là niềm đam mê với công việc. “Bạn cần thích đọc báo cáo tài chính và tìm hiểu người điều hành công ty,” ông nói.
Đầu tư không phải là công việc đơn giản; nó đòi hỏi sự kiên nhẫn, khả năng phân tích sâu sắc và lòng yêu thích việc tìm hiểu chi tiết. Những nhà đầu tư giỏi không chỉ nhìn vào con số mà còn phải hiểu được các yếu tố đằng sau các báo cáo tài chính và động cơ của các nhà lãnh đạo công ty. Nếu không có đam mê này, việc đưa ra các quyết định đầu tư chính xác sẽ trở nên khó khăn, và bạn dễ dàng bỏ qua các cơ hội tiềm năng chỉ vì thiếu sự kiên nhẫn và quan tâm.
Tâm lý vững giúp nhận diện cơ hội
Tâm lý là yếu tố quyết định khi nói đến khả năng nhận diện cơ hội đầu tư. Như Nygren chỉ ra, những cơ hội tốt nhất không bao giờ đến trong thời gian thị trường đang thuận lợi. Ngược lại, chúng thường xuất hiện trong những giai đoạn thị trường hỗn loạn, khi phần lớn nhà đầu tư đang lo sợ và vội vã bán tháo cổ phiếu. Nhà đầu tư thành công phải có sự chuẩn bị tâm lý vững vàng để nhận ra những cơ hội này. Đó là lúc mà giá trị thực sự của cổ phiếu sẽ nổi bật hơn rất nhiều so với những biến động tạm thời.
“Cơ hội tốt nhất không bao giờ đến dễ dàng, và bạn phải luôn sẵn sàng cho những cơ hội nghịch lý, khi mà những điều bạn học từ các chuyên gia lại có thể bị thị trường bỏ qua.”
Tư duy trái chiều: Đồng thuận là tín hiệu cảnh báo
Thành công không phải lúc nào cũng đến từ sự đồng thuận của đám đông. Ngược lại, những nhà đầu tư thành công thường có khả năng giữ lập trường khác biệt với thị trường.
Trong một thị trường mà đa số mọi người đều đồng ý về một xu hướng, đó lại là tín hiệu cảnh báo. Điều này có thể dẫn đến việc đánh giá sai về giá trị của các cổ phiếu.
Nygren cho biết, đôi khi sự cô lập và chấp nhận bị bỏ qua bởi đám đông là điều cần thiết để tìm ra các cơ hội mà người khác không nhìn thấy. Đầu tư không phải là việc làm theo đám đông mà là tìm ra con đường riêng cho mình, dám chịu trách nhiệm cho quyết định của mình dù có thể không được nhiều người ủng hộ ngay lập tức.
Tư duy dài hạn và định vị danh mục đầu tư
Quan điểm 7 năm: Giữ vững lý trí trong khủng hoảng
Bill Nygren và đội ngũ tại Harris Associates luôn đặt ra một giả định quan trọng trong quá trình đầu tư: “Bảy năm nữa, mọi thứ sẽ quay lại trạng thái bình thường.” Giả định này không phải là một lời tiên đoán, mà là một khung tham chiếu giúp họ giữ được lý trí khi thị trường rơi vào hỗn loạn. Thay vì chạy theo những biến động ngắn hạn hay dự báo kinh tế trong 12 tháng tới, Nygren chọn cách nhìn xa hơn – tập trung vào khả năng phục hồi của nền kinh tế và doanh nghiệp trong dài hạn.
Cách tiếp cận này cho phép ông ra quyết định đầu tư một cách “lạnh lùng” trong những thời điểm mà thị trường “nóng giận” – như khi cổ phiếu bị bán tháo vì nỗi sợ tạm thời, hoặc các ngành nghề bị nhà đầu tư quay lưng. Khi nhiều người hoảng loạn, Nygren tìm kiếm cơ hội.
Sẵn sàng đầu tư vào ngành bị bỏ quên
Nygren không né tránh các ngành nghề đang bị đánh giá thấp hoặc không còn “hấp dẫn” trong mắt số đông. Với ông, điều quan trọng không phải là câu chuyện truyền thông về ngành đó, mà là giá trị nội tại và tiềm năng phục hồi của doanh nghiệp. Những lĩnh vực như bảo hiểm hay hàng không thường xuyên bị thị trường phớt lờ, đặc biệt là sau các cuộc khủng hoảng – nhưng lại có thể trở thành cơ hội đầu tư lớn nếu được định giá hợp lý.
Tư duy này đòi hỏi sự kiên định và khả năng đi ngược đám đông. Thay vì tránh né rủi ro cảm tính, Nygren tập trung vào phân tích dữ liệu và chiến lược kinh doanh cụ thể, để xác định liệu mức giá hiện tại có đang bỏ qua tiềm năng tăng trưởng trong tương lai hay không.
Trường hợp General Motors: Cổ phiếu cũ, cơ hội mới
Một ví dụ tiêu biểu cho tư duy định vị danh mục đầu tư của Bill Nygren là khoản đầu tư vào General Motors (GM). Đây là cái tên mà nhiều nhà đầu tư từng cho là “lỗi thời”, nhưng Harris Associates lại nhìn thấy điều ngược lại. Theo Nygren, GM khi đó đang bị định giá thấp hơn giá trị thật, trong khi ban lãnh đạo đã bắt đầu thực hiện chiến lược hoàn vốn cho cổ đông – thông qua mua lại cổ phiếu và tăng cổ tức.
Sự thay đổi chiến lược này cho thấy ban điều hành đang đặt lợi ích của cổ đông lên hàng đầu – một yếu tố quan trọng trong đánh giá chất lượng doanh nghiệp của Nygren. Khi kết hợp giữa định giá hấp dẫn và sự cam kết của ban lãnh đạo, GM trở thành một ví dụ điển hình cho khả năng tìm kiếm cơ hội ở những nơi mà thị trường không còn quan tâm.
Tư duy giá trị: Ban lãnh đạo là gương phản chiếu của doanh nghiệp
Động lực kinh tế của quản lý phải phù hợp với cổ đông
Bill Nygren nhấn mạnh rằng một doanh nghiệp có thể sở hữu mọi yếu tố hấp dẫn — định giá thấp, dòng tiền mạnh, thị phần vững chắc — nhưng nếu ban điều hành không hành động vì lợi ích của cổ đông, mọi thứ có thể đổ vỡ.
Theo ông, nhà quản lý cần có "skin in the game", tức là sở hữu cổ phần hoặc có cơ chế lương thưởng gắn liền với hiệu quả hoạt động dài hạn của doanh nghiệp. Nếu không, họ có thể đưa ra những quyết định thiên về bảo vệ vị trí cá nhân, thay vì tạo ra giá trị bền vững.
Đó là lý do tại sao việc đánh giá động lực kinh tế và sự đồng thuận lợi ích giữa lãnh đạo và cổ đông là bước bắt buộc trong quy trình đầu tư tại Harris Associates.
Đánh giá lịch sử làm việc của CEO
Nygren và nhóm của ông không chỉ nhìn vào bản kế hoạch hiện tại mà còn đào sâu vào quá khứ làm việc của ban điều hành — họ đã đưa ra những quyết định gì? Có nhất quán trong chiến lược? Có thực hiện được những cam kết trước đó? Những dữ kiện lịch sử này không phải để hoài nghi, mà để xác nhận xem liệu nhà lãnh đạo có phù hợp để triển khai tầm nhìn mới.
Đặc biệt với những công ty đang tái cấu trúc hoặc chuyển mình, sự tin tưởng vào năng lực và định hướng của CEO đóng vai trò then chốt trong quyết định đầu tư.
Bài học từ việc bỏ lỡ Apple
Một trong những sai lầm mà Nygren từng thừa nhận là đã không đầu tư đủ trọng số vào Apple, dù nhóm phân tích tại Harris đã nhận ra tiềm năng của công ty từ sớm. Lý do không đến từ định giá hay mô hình kinh doanh, mà là sự thận trọng quá mức trong việc đánh giá ban điều hành khi Apple chuyển mình dưới thời Tim Cook.
Đây là bài học lớn: ngay cả khi doanh nghiệp có triển vọng rõ ràng, nếu không định vị đúng tầm quan trọng của yếu tố con người và ra quyết định đủ mạnh, bạn có thể bỏ lỡ cơ hội lớn. Từ đó, Harris càng coi trọng việc hiểu kỹ đội ngũ quản lý trước khi cam kết vốn đầu tư.
Từ phân tích đến phê duyệt: Quy trình chọn cổ phiếu nghiêm ngặt của Harris Associates
Phân tích sâu: Nền tảng để ra quyết định
Tại Harris Associates, việc ra quyết định đầu tư không bắt đầu bằng việc săn lùng cổ phiếu “rẻ”, mà là đi tìm giá trị thật sự ẩn sau con số. Với khối lượng dữ liệu tài chính ngày càng lớn và dễ tiếp cận, việc phân tích sâu – cả định lượng lẫn định tính – trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Theo Bill Nygren, nhà đầu tư cần linh hoạt và cởi mở trong tư duy, luôn sẵn sàng điều chỉnh khi bối cảnh thay đổi. Tuy nhiên, họ cũng phải kiên định với những nguyên tắc cơ bản của đầu tư giá trị: hiểu doanh nghiệp, mô hình kinh doanh và ban lãnh đạo, thay vì chạy theo trào lưu ngắn hạn.
Thảo luận nhóm và phản biện
Một điểm nổi bật trong văn hóa đầu tư tại Harris là các buổi họp nhóm vào thứ Ba hàng tuần. Đây là nơi các nhà phân tích trình bày ý tưởng đầu tư mới trước tập thể, và quan trọng hơn là phải đón nhận loạt câu hỏi phản biện từ đồng nghiệp.
Không có vùng an toàn trong những buổi trao đổi này – những câu hỏi khó, những góc nhìn trái chiều giúp làm “chín” ý tưởng và buộc người đề xuất phải kiểm tra lại niềm tin đầu tư của mình từ nhiều góc độ. Quá trình này không chỉ nâng cao chất lượng quyết định, mà còn giảm thiểu rủi ro mù quáng hay tự tin thái quá.
Quy trình phê duyệt nghiêm ngặt
Sau khi một ý tưởng đầu tư vượt qua vòng phản biện, nó còn phải đối mặt với quy trình phê duyệt khắt khe. Không có chuyện một cá nhân tự quyết định đưa cổ phiếu vào danh mục – mọi quyết định đều phải được biểu quyết bởi nhóm quản lý danh mục. Mục tiêu là bảo vệ vốn của khách hàng và tránh những sai lầm xuất phát từ quan điểm cá nhân lệch lạc.
Hơn nữa, Harris Associates còn duy trì một văn hóa “học từ sai lầm”. Những khoản đầu tư không như kỳ vọng được đưa ra phân tích, rút kinh nghiệm công khai – không phải để đổ lỗi, mà để cả nhóm tiến bộ hơn. Theo Nygren, đây là cách tốt nhất để trở nên giỏi hơn trong đầu tư: nhận diện được lỗ hổng trong quy trình, và điều chỉnh trước khi phải trả giá lớn hơn trong tương lai.
Giữ vững nguyên tắc, thích nghi với thay đổi: Bí quyết thành công của Bill Nygren
Bill Nygren không chạy theo những trào lưu đầu tư hào nhoáng. Ông giữ vững triết lý giá trị – tìm mua doanh nghiệp tốt với giá hợp lý – nhưng áp dụng nó trong một thế giới ngày càng biến động. Ở Harris Associates, Nygren và cộng sự không chỉ dựa vào con số hay mô hình định giá. Họ đề cao yếu tố con người, tâm lý thị trường, và sự kỷ luật trong quy trình ra quyết định.
Trong thời đại mà công nghệ, tin tức và cảm xúc đều lan truyền nhanh hơn bao giờ hết, đầu tư giá trị vẫn sống khỏe – nếu nhà đầu tư chịu cập nhật tư duy. Cốt lõi vẫn là: hiểu mình đang đầu tư vào cái gì, tại sao, và có đủ kiên nhẫn để chờ kết quả.
Nygren không chỉ là một nhà đầu tư thành công – ông là minh chứng rằng: bám rễ vào nguyên tắc nhưng không ngừng thích nghi mới là con đường bền vững.