Hợp đồng tương lai là gì? Cơ chế giao dịch của hợp đồng tương lai

Nền kinh tế thế giới ngày càng bùng nổ mạnh mẽ với những bước tiến mới không chỉ trong nền tài chính truyền thống mà còn cả ngành công nghiệp tiền điện tử. Chính vì vậy mà các hoạt động mua bán, giao dịch cũng trở nên phổ biến và diễn ra với tần suất liên tục dựa trên nhiều hình thức hợp đồng khác nhau. 

Trong đó, hợp đồng tương lai là một khái niệm khá quen thuộc đối với nhiều nhà đầu tư và góp phần đáng kể tạo nên tính hiệu quả của quá trình giao dịch. Tuy nhiên, dường như vẫn còn nhiều người mới tham gia thị trường chưa nắm bắt rõ và hiểu sâu về bản chất của loại hợp đồng này.

Do đó, trong bài viết này MarginATM sẽ cùng bạn tìm hiểu cụ thể về hợp đồng tương lai cũng như là hợp đồng tương lai Bitcoin với các nội dung sau:

• Hợp đồng tương lai là gì?
• Hợp đồng tương lai Bitcoin (Bitcoin Future) là gì?
• Cách hoạt động của hợp đồng tương lai
• Ưu và nhược điểm của hợp đồng tương lai
• Ý nghĩa của hợp đồng tương lai
• Các sàn giao dịch cung cấp hợp đồng tương lai phổ biến

Hợp đồng tương lai là gì?

Hợp đồng tương lai (futures contract) là loại hợp đồng tài chính sử dụng để giao dịch tài sản trong tương lai giữa hai bên bán và mua, nhưng với mức giá ở thời điểm hiện tại bất chấp sự biến động về giá cả có thể xảy ra. 

Hình thức hợp đồng này như một công cụ giúp giảm thiểu rủi ro và bảo vệ các nhà đầu tư khỏi sự biến động giá của tài sản trên thị trường. Người tham gia crypto có thể mua hoặc bán hợp đồng tương lai trên các sàn giao dịch khác nhau. 

Ví dụ: 

Hợp đồng tương lai Bitcoin là gì?

Ngoài giao dịch các hàng hóa (tài sản vật lý), hợp đồng tương lai còn được sử dụng đối với tài sản tài chính, bao gồm cả Bitcoin - một loại tiền kỹ thuật số. Thực chất hợp đồng tương lai Bitcoin là một thỏa thuận mua hay bán BTC ở thời điểm cụ thể trong tương lai, với mức giá xác định ở hiện tại, dù người mua vẫn chưa nắm giữ tài sản này.

Điểm đặc biệt là hợp đồng tương lai Bitcoin góp phần giúp các nhà đầu tư có thể phần nào dự đoán được giá trị của đồng coin này trong tương lai. Dù các quy định pháp lý về Bitcoin chưa rõ ràng, nhưng loại hợp đồng này của Bitcoin vẫn được giao dịch trên một số sàn được cấp phép. 

Cách hoạt động của hợp đồng tương tai

Hợp đồng tương lai Bitcoin sẽ hoạt động dựa trên nguyên tắc tương tự như hợp đồng tương lai của các tài sản chính thống khác. Bằng cách dự đoán xu hướng giá Bitcoin sẽ tăng hay giảm ở một thời gian nhất định trong tương lai, các nhà đầu tư có thể lựa chọn trở thành người mua hay là người bán. Điều này có nghĩa là khi tham gia hình thức hợp đồng này, họ sẽ chọn một trong hai vị thế mua (Long) hay bán (Short), người ta vẫn thường gọi là Long Bitcoin và Short Bitcoin. 

Nếu nhà đầu tư chọn Long tức là họ đã đồng ý mua một loại tài sản vào thời điểm xác định trong tương lai với mức giá đã được thỏa thuận giữa hai bên khi hợp đồng đáo hạn. Còn nếu nhà đầu tư chọn Short, điều đó tức là họ sẽ chấp nhận bán tài sản này ở mức giá cố định khi hợp động đến hạn.

Đây là một ví dụ cơ bản về cách thức hoạt động của hợp đồng tương lai Bitcoin, các điều khoản chính xác của từng hợp đồng tương lai có thể phức tạp hơn tùy thuộc vào sự trao đổi giữa các nhà giao dịch, bao gồm các giới hạn giá tối thiểu và tối đa.

Ví dụ: Anh A sở hữu 1 BTC với mức giá $49.000. Dựa trên kinh nghiệm nghiên cứu thị trường thì anh dự đoán rằng giá Bitcoin sẽ giảm vào ngày 30/01/2022. Để bảo vệ cho tài sản của mình, A đã thực hiện bán hợp đồng tương lai Bitcoin với mức giá hiện tại là $49.000.

Gần đến ngày đáo hạn hợp đồng, giá BTC đã giảm xuống và dự đoán của A đã thành hiện thực. Thời điểm này, anh A sẽ quyết định mua lại hợp đồng tương lai Bitcoin hay không. Nếu hợp đồng đó được giao dịch với mức giá $46,000 gần với ngày thanh toán trong tương lai, tức là A đã kiếm được khoản lợi nhuận $3,000, đồng thời đã bảo vệ được khoản đầu tư bằng cách bán cao và mua thấp.

Ưu và nhược điểm của hợp đồng tương lai

1.Ưu điểm 

Cung cấp tính thanh khoản cao

Hợp đồng tương lai là sản phẩm đã được niêm yết trên sàn giao dịch và được chuẩn hóa dựa trên thỏa thuận của hai bên. Với các điều khoản đã đưa ra trong hợp đồng, người bán và người mua đều xác định được tài sản mà mình muốn trao đổi, vào thời điểm nhất định trong tương lai và cách thức thực hiện cụ thể.

Phòng ngừa gặp phải rủi ro 

Một trong những ưu điểm nổi trội của hợp đồng tương lai là giúp nhà đầu tư có thể quản lý được những rủi ro về biến động giá tài sản. Đồng thời họ có khả năng chuyển các trường hợp rủi ro này sang cho những cá nhân khác sẵn sàng chấp nhận rủi ro đó. Điều này sẽ không làm giảm giá trị lợi nhuận thu về của các bên tham gia. Quá trình này hay còn được gọi là phòng ngừa rủi ro. 

Thông qua hình thức trên, những nhà đầu tư phòng ngừa rủi ro sẽ xác định được khoản lãi suất và mốc giá tài sản nằm trong khả năng chấp nhận được, đồng thời loại bỏ các biến động lớn gây ra nguy cơ thua lỗ cho họ. 

Đòn bẩy tài chính

Điểm thu hút của hợp đồng tương lai đối với nhà đầu tư là cơ hội nhận được khoản lợi nhuận không hề nhỏ với số vốn ban đầu không lớn. Quá trình mua bán sản phẩm này diễn ra khi đáp ứng yêu cầu ký quỹ, và các cam kết tài chính trong hợp đồng được đảm bảo thực hiện. 

Nếu nhà đầu tư đưa ra những dự đoán đúng về sự biện động của giá tài sản thì họ sẽ kiếm được lợi nhuận đáng kể từ vị thế hợp đồng tương lai đang nắm giữ. Chính vì hiệu ứng đòn bẩy của khoản tiền ký quỹ, mức sinh lời trên thị trường này thường cao hơn nhiều so với trên thị trường tài sản cơ sở. 

2.Nhược điểm

Yêu cầu ký quỹ bổ sung

Trên thực tế nguyên tắc thanh toán hợp đồng tương lai là thanh toán hàng ngày, vì vậy những khoản lãi/lỗ phát sinh từ hợp đồng tương lai được hiện thực hóa hàng ngày. Điều đó được thể hiện qua tài khoản ký quỹ của nhà đầu tư. Khi số tiền trên tài khoản ký quỹ của họ giảm xuống mức bằng hoặc thấp hơn mức ký quỹ duy trì, thì sẽ phải tiến hành ký quỹ bổ sung ngay thời điểm đó. 

Chính vì vậy mà quá trình này đòi hỏi nhà đầu tư phải chuẩn bị trước về năng lực tài chính khi tham gia vào thị trường. Nếu như việc ký quỹ bổ sung không được đảm bảo thì vị thế của nhà đầu tư trên thị trường hợp đồng tương lai sẽ bị đóng lại. Điều này có khả năng gây ra rủi ro thua lỗ, thậm chí là nguy cơ phá sản cho các nhà đầu tư. 

Phòng ngừa rủi ro làm giảm tiềm năng gia tăng lợi nhuận 

Không thể phủ nhận rằng hợp đồng tương lai có thể giúp nhà đầu tư phòng ngừa rủi ro đối với tài sản của mình. Họ sẽ giảm được những khoản thua lỗ có khả năng xảy ra khi giá cả trên thị trường biến động theo xu hướng tiêu cực. 

Song ở diễn biến khác, tại thời điểm xu hướng đó trở nên tích cực, tức là giá cả có thể leo thang, việc sử dụng hợp đồng tương lai không thể giúp nhà đầu tư tận dụng được thuận lợi trên để tăng khoản lợi nhuận hay cho mình bởi hiện tượng bù trừ lãi/lỗ giữa các vị thế đối lập vẫn tiếp tục diễn ra. Điều này là một trong những hạn chế của quá trình phòng ngừa rủi ro đối với hợp đồng tương lai. 

Mặt trái của hiệu ứng đòn bẩy

Có thể nói đòn bẩy tài chính là một trong những điểm nổi trội thu hút của hợp đồng tương lai đối với nhiều nhà đầu tư. Tuy nhiên, chỉ khi người sử dụng hợp đồng đưa ra những dự đoán đúng về xu hướng biến động của giá tài sản thì mới có thể kiếm về mức lãi ấn tượng. 

Song, trong trường hợp giá của tài sản thay đổi theo chiều hướng ngược lại thì nguy cơ thua lỗ có khả năng cao xảy ra. Lúc này, khoản lỗ sẽ được tính theo tỷ lệ phần trăm lớn hơn nhiều so với số vốn nhỏ đầu tư ban đầu.  

Ý nghĩa của hợp đồng tương lai

Đối với Bitcoin

Hợp đồng tương lai Bitcoin chính là động lực thúc đẩy nhu cầu giao dịch BTC của người dùng tăng cao nhanh chóng bởi cơ hội thu về những khoản lợi nhuận vô cùng hấp dẫn. Đặc biệt là họ có thể kiếm thêm tiền lãi ngay cả khi không nắm giữ Bitcoin. 

Không thể phủ nhận rằng hợp đồng tương lai Bitcoin có tầm quan trọng không hề nhỏ đối với giá cả đồng coin này. Đó là bởi kể từ khi loại hợp đồng này được ra mắt, dường như giá BTC đã chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ. Hơn nữa, nếu quan sát trong thời gian ngắn hạn có thể thấy hợp đồng tương lai Bitcoin là yếu tố thu hút được sự quan tâm đặc biệt của các nhà đầu tư đến tiền điện tử. 

Bằng chứng cho điều này đó là sự tăng trưởng của đồng tiền vua vào năm 2017, khi hợp đồng tương lai Bitcoin đầu tiên chính thức xuất hiện trên sàn Chicago Options Exchange (CBOE) - một sàn giao dịch chứng khoán Hoa Kỳ được cấp phép và nằm trong sự kiểm soát của các cơ quan. Từ sự kiện này, giá BTC đã tăng hơn 10% và chạm mốc $16,936. 

Cho đến ngày 17/12/2018, thời điểm hợp đồng tương lai Bitcoin tiếp theo sắp sửa được ra mắt trên sàn CME – sàn giao dịch chứng khoán lớn nhất thế giới, Bitcoin đã chính thức thiết lập mức cao nhất mọi thời đại với con số $20,000. Đây là một mốc giá đáng kinh ngạc vào lúc đó đổi với cả cộng đồng crypto. 

Tuy nhiên, cho đến hiện tại thì những tác động của loại hợp đồng này trong thời gian dài hạn dường như vẫn chưa thể hiện rõ nét. Dù vậy, nhiều nhà phân tích cho rằng Bitcoin vẫn tích lũy thêm những động lực mạnh mẽ để có thể tăng giá. 

Đối với toàn bộ ngành công nghiệp tiền điện tử

Hợp đồng tương lai Bitcoin không chỉ tác động đáng kể đến giá BTC mà còn ảnh hưởng phần nào đến không gian crypto rộng lớn. Trên thực tế, Bitcoin là loại tiền điện tử lớn nhất (tính theo vốn hóa thị trường), là “anh cả” của các đồng coin khác. Chính vì vậy mà sự tăng trưởng nhanh chóng của Bitcoin chỉ trong thời gian ngắn nhờ vào động lực thúc đẩy của loại hợp đồng trên thì sẽ tạo được mối quan tâm đông đảo của nhiều nhà đầu tư trong lĩnh vực này. 

Từ đó, sự tham gia của cộng đồng vào ngành công nghiệp tiền điện tử cũng vì thế mà tăng cao, Altcoin cũng sẽ được hưởng lợi và có xu hướng tăng giá. Như vậy, tác động này có thể góp phần giúp toàn bộ thị trường crypto bứt phá mạnh mẽ và ngày càng được mở rộng. 

Tuy nhiên, một kịch bản khác có thể xảy ra là khi Bitcoin trở nên vô cùng thu hút với nhà đầu tư, họ sẽ có xu hướng bán tháo những Altcoin đang nắm giữ để mua vào BTC bởi tiềm năng tăng giá và kỳ vọng thu về khoản lợi nhuận khủng trong tương lai. Điều này sẽ tác động tiêu cực đến giá của Altcoin dẫn đến một đợt sụt giảm nghiêm trọng. 

Song viễn cảnh được cho là có khả năng cao xảy ra hơn đó là những Altcoin có vốn hóa lớn như Ethereum, Ripple, Litecoin,... sẽ theo bước chân của Bitcoin và cũng sẽ được giao dịch thông qua hợp đồng tương lai trên các sàn. Kỳ vọng này chỉ có thể xảy ra khi sự thu hút của các loại tiền điện tử này đủ lớn đối với các nhà giao dịch và tạo ra được niềm tin ở họ về tương lai bùng nổ mạnh mẽ như đồng tiền vua đã từng.  

Các sàn giao dịch cung cấp hợp đồng tương lai phổ biến

Kể từ cuối năm 2017, một số sàn giao dịch được quản lý một cách công khai, và bắt đầu cung cấp hợp đồng tương Bitcoin như CBOE hay CME. Điều này đã góp phần tạo ra sự trỗi dậy của đồng tiền vua và cán mốc ATH tại thời điểm đó. 

Đến thời điểm hiện tại thì số lượng sàn giao dịch cung cấp hợp đồng tương lai Bitcoin hầu như là những sàn lớn hàng đầu trên thế giới. Chủ yếu, các nhà đầu tư có thể lựa chọn các sàn như Binance, FTX, OKEx, KuCoin, Huobi, BingX, Bitmex, Bybt,…

Xem thêm: Hướng dẫn giao dịch hợp đồng tương lai trên Binance.

Tổng kết

Hợp đồng tương lai Bitcoin có lẽ cũng là một sản phẩm không quá xa lạ với cộng đồng crypto, nhất là khi ngành công nghiệp tiền điện tử đang co xu hướng bùng nổ trong những năm gần đây. Với những ưu điểm nổi trội, hình thức hợp đồng này có thể góp phần thúc đẩy quá trình giao dịch và đầu tư của người tham gia đạt được hiệu quả hơn cũng như thu về những khoản lợi nhuận đáng kể.