Hyperliquid là FTX thứ 2?

Cá voi Short, Hyperliquid lỗ, Binance & OKX tạo áp lực. Chuyện gì đang diễn ra vậy?

Sau drama chấn động liên quan đến William Parker khiến Hyperliquidity Provider (HLP) của Hyperliquid mất gần 4.5 triệu USD, tưởng chừng như mọi chuyện đã tạm lắng. Tuy nhiên chỉ vài ngày sau, một vụ việc thao túng khác lại xảy ra, lần này với thiệt hại còn lớn hơn gấp ba lần, lên tới 12 triệu USD.

Hai địa chỉ ví đứng sau vụ việc – 0xde95 và 0x20e8 – đã sử dụng một chiến thuật cực kỳ tinh vi, phối hợp ăn ý để lợi dụng lỗ hổng trong cơ chế thanh lý tự động của nền tảng nhằm rút tiền từ Hyperliquid.

Ví 0xde95 là người khơi mào mọi chuyện. Đầu tiên, ví này mở một vị thế Short khổng lồ với token JELLY, sau đó nhanh chóng gỡ margin, buộc hệ thống thanh lý tự động phải kích hoạt.

Do quy mô lệnh quá lớn, hệ thống không thể thanh lý kịp và buộc phải đẩy vị thế đó sang HLP – nơi chịu trách nhiệm bảo hiểm và đóng các lệnh rủi ro. HLP bị ép mua lại toàn bộ lượng JELLY bị Short, tương đương 398 triệu token với trị giá khoảng 4.5 triệu USD, dẫn đến khoản lỗ trực tiếp cho quỹ.

Ngay sau đó, ví 0x20e8 lập tức mở một lệnh Long trị giá hơn 10 triệu USD với đòn bẩy 3x, nắm bắt đúng thời điểm thị trường vừa bị ép bán, khiến giá JELLY bị đè sâu. Lệnh Long này nhanh chóng đi vào trạng thái lãi lớn khi giá phục hồi mạnh trở lại. Tại thời điểm kiểm tra, ví 0x20e8 đang có khoản lợi nhuận chưa thực hiện lên tới hơn 8.2 triệu USD.

Khi giá JELLY bất ngờ tăng hơn 400%, vị thế Short buộc phải thanh lý, nhưng vì quy mô quá lớn, lệnh này lại được chuyển về cho HLP xử lý.

Trong lúc đó, trader đã rút tài sản thế chấp khỏi hai tài khoản Long, trong khi vẫn còn khoản lời chưa thực hiện ở mức hàng triệu USD.

Tuy nhiên, hệ thống Hyperliquid đã nhanh chóng phản ứng và đưa cả ba tài khoản về trạng thái reduce-only – chỉ cho phép đóng vị thế. Điều này khiến trader không thể thực hiện các lệnh mới và buộc phải bán token ra thị trường để thu hồi vốn.

Hyperliquid sau đó đã hủy niêm yết JELLY tại mức giá 0.0095 – đúng bằng mức giá mở Short ban đầu. Việc này làm cho toàn bộ PnL chưa thực hiện trong hai tài khoản Long bị xóa sạch.

Theo Arkham, trader này đã rút được tổng cộng 6.26 triệu USD. Nếu có thể rút nốt 1 triệu USD còn lại đang nằm trong hệ thống, người này sẽ chỉ lỗ khoảng 4,000 USD. Nhưng nếu không thể rút được, thì tổng thiệt hại thực tế sẽ gần 1 triệu USD.

Đây là cuộc chiến giữa CEX và DEX?

Sự việc khiến cộng đồng dậy sóng. Nhiều nhân vật lớn trong ngành đã lên tiếng tranh luận gay gắt trên X (Twitter). 0xMerp tuyên bố rằng decentralization từ lâu chỉ là một giấc mơ hão huyền, rằng tương lai là centralized và mọi hệ thống phi tập trung đều dễ bị thao túng.

Hasu đồng tình với quan điểm này, nhấn mạnh rằng HLP là một cơ chế tốt, nhưng chỉ nên dùng cho tài sản blue-chip có tính thanh khoản cao, như cách mà Aave chỉ chấp nhận tài sản thế chấp là ETH hoặc các coin lớn. Với memecoin, nơi thị trường cực kỳ dễ thao túng  thì HLP đang bị biến thành nơi “gánh nợ” cho những pha thao túng có chủ đích.

Tuy nhiên, điều đáng nói là vụ tấn công của hai ví cá voi được kích hoạt bởi một sự kiện mang tính hệ thống lớn hơn đó là việc Binance và OKX bất ngờ niêm yết hợp đồng perpetual cho JELLY. Từ đó khiến cho JELLY có đà tăng giá cực mạnh.

Chính động thái này đã tạo thêm thanh khoản, mở rộng cơ hội giao dịch chênh lệch và kích thích hành vi thao túng trên Hyperliquid, đặc biệt khi một memecoin vốn cực kỳ dễ biến động như JELLY trở thành tài sản phái sinh được giao dịch chéo giữa các nền tảng.

Galois Kevin đã chỉ rõ rằng hành động của Binance và OKX không đơn thuần là "tiện tay" niêm yết để ăn trend, mà chính là một cú đánh cạnh tranh trực diện vào Hyperliquid, nhằm củng cố vị thế CEX trong bối cảnh các DEX đang tăng trưởng mạnh nhờ mô hình phi tập trung.

Tuy giúp ích ngắn hạn cho các sàn lớn, nhưng về lâu dài, nó gửi đi một thông điệp đáng sợ cho toàn thị trường: bất kỳ nền tảng nào gánh rủi ro thanh lý xấu đều có thể bị đánh hội đồng, từ cá voi cho tới chính các sàn đối thủ.

Điều này có nghĩa là vụ việc không còn đơn giản là cuộc chiến giữa cá voi và Hyperliquid, mà đã trở thành mặt trận chiến lược giữa các CEX và DEX, nơi mà từng quyết định niêm yết, từng dòng thanh khoản, từng thiết kế sản phẩm DeFi đều mang tính chính trị ngầm.

Đọc thêm: Khi thị trường cho bạn quả quýt