Những thất bại chí mạng của Warren Buffett và Bill Ackman
Warren Buffett – biểu tượng của đầu tư giá trị, và Bill Ackman – gương mặt kỳ cựu của trường phái đầu tư chủ động, đều là những tên tuổi gắn liền với thành công vang dội trên phố Wall. Thế nhưng, ngay cả những nhà đầu tư lão luyện nhất cũng có lúc vấp ngã. Và chính trong những thất bại ấy, ẩn chứa những bài học đắt giá mà bất kỳ ai bước chân vào thị trường tài chính cũng nên nghiền ngẫm.
Hai thương vụ "chí mạng" của Buffett và Ackman
Bill Ackman và bài học xương máu từ mô hình tăng trưởng bất chấp
Bill Ackman, nhà sáng lập và CEO của quỹ đầu tư Pershing Square Capital Management, từng đặt niềm tin lớn vào Valeant Pharmaceuticals – một công ty dược phẩm phát triển thần tốc nhờ chiến lược mua bán và sáp nhập (M&A) cùng việc tăng giá mạnh tay với các loại thuốc sẵn có. Tại đỉnh cao năm 2015, Valeant đạt mức vốn hóa gần 90 tỷ USD, trở thành một trong những cổ phiếu tăng trưởng nhanh nhất thị trường.
Tuy nhiên, mô hình kinh doanh gây tranh cãi này nhanh chóng bị đặt dưới lăng kính giám sát của giới truyền thông và Quốc hội Mỹ. Valeant đối mặt với hàng loạt bê bối liên quan đến đạo đức kinh doanh, báo cáo tài chính mập mờ, và việc lạm dụng chính sách giá thuốc. Cổ phiếu công ty rơi tự do từ 279 USD xuống còn 11 USD, khiến Pershing Square chịu khoản lỗ khoảng 4 tỷ USD.
Ackman cuối cùng phải công khai xin lỗi cổ đông, thừa nhận đây là một sai lầm nghiêm trọng và ảnh hưởng nặng nề tới danh tiếng cũng như hiệu suất quỹ. Riêng trong năm 2016, khoản đầu tư vào Valeant khiến Pershing thua lỗ 14%, trong khi chỉ số S&P 500 tăng 12% cùng kỳ.
Bill Ackman đã viết:
“Rõ ràng, khoản đầu tư vào Valeant là một sai lầm nghiêm trọng. Chúng tôi vô cùng hối tiếc vì sai lầm này, điều đã khiến tất cả chúng tôi thiệt hại rất nhiều và làm ảnh hưởng đến thành tích của quỹ... Dù tôi và đội ngũ tại Pershing Square là những nhà đầu tư lớn nhất trong quỹ và cũng chịu tổn thất lớn từ khoản đầu tư thất bại này, nhưng đau đớn hơn cả là khiến cổ đông của chúng tôi mất tiền – và vì điều đó, tôi xin gửi lời xin lỗi sâu sắc nhất."
Warren Buffett và khoản đầu tư lỗi nhịp vào Wal-Mart
Warren Buffett, nhà đầu tư huyền thoại và chủ tịch tập đoàn Berkshire Hathaway, từng mua cổ phiếu của Wal-Mart trong bối cảnh công ty này đã bắt đầu cho thấy dấu hiệu tăng trưởng chậm lại. Dù vẫn là nhà bán lẻ hàng đầu tại Mỹ, Wal-Mart bắt đầu tụt hậu trong cuộc đua chuyển đổi số, trong khi Amazon vươn lên mạnh mẽ với mô hình thương mại điện tử toàn diện.
Buffett – người từng cảnh báo rằng việc "xoay chuyển vận mệnh của một nhà bán lẻ đang sa sút là cực kỳ khó khăn" – cuối cùng cũng rút khỏi khoản đầu tư, bán ra khoảng 900 triệu USD cổ phiếu Wal-Mart vào cuối năm 2016. Ông thừa nhận đây là một quyết định không hiệu quả, đặc biệt khi so sánh với tốc độ tăng trưởng vượt trội của Amazon, với lợi suất cổ phiếu cao hơn gấp nhiều lần so với Wal-Mart và cả chỉ số S&P 500.
Từ năm 2015, cổ phiếu Wal-Mart tăng trưởng chậm hơn S&P 500 đến 14,2 điểm phần trăm, cho thấy sự lỡ nhịp trong chiến lược đầu tư của Buffett – một minh chứng rõ ràng rằng ngay cả những nhà đầu tư vĩ đại nhất cũng không tránh khỏi sai lầm.
Từ đâu dẫn đến sai lầm của Warren Buffett và Bill Ackman
Niềm tin sai lệch vào mô hình kinh doanh
Bill Ackman đặt niềm tin mạnh mẽ vào chiến lược tăng trưởng phi truyền thống của Valeant Pharmaceuticals – mô hình phát triển thông qua mua lại hàng loạt công ty dược khác (M&A) và tăng giá thuốc thay vì đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D). Trong thời gian đầu, chiến lược này mang lại lợi nhuận khủng và khiến cổ phiếu Valeant tăng vọt.
Tuy nhiên, về bản chất, đây là mô hình thiếu tính bền vững và dễ tổn thương trước rủi ro đạo đức và pháp lý. Khi các cuộc điều tra nổ ra và mô hình bị chỉ trích, Valeant sụp đổ nhanh chóng, để lại hậu quả nặng nề cho Ackman.
Tương tự, Warren Buffett – người nổi tiếng với khẩu hiệu "chỉ đầu tư vào điều bạn thực sự hiểu rõ" – lại đặt cược vào Wal-Mart trong thời kỳ mà xu thế thương mại điện tử đã rõ ràng và Amazon đang trên đà bứt phá. Dù Wal-Mart là biểu tượng thành công trong bán lẻ truyền thống, nhưng mô hình kinh doanh của họ bắt đầu chậm lại khi phải cạnh tranh với tốc độ đổi mới và khả năng mở rộng của Amazon.
Thiếu kiểm soát cảm xúc và bám vào niềm tin cũ
Ackman không chỉ đầu tư mà còn công khai bảo vệ Valeant trong nhiều dịp, kể cả khi các dấu hiệu cảnh báo ngày càng rõ ràng. Tâm lý "cố thủ" và "bám trụ bằng mọi giá" khiến ông không thể rút lui đúng lúc, dù quỹ Pershing Square đã mất hàng tỷ USD.
Về phía Buffett, ông từng khuyên nhà đầu tư nên trung thành với chiến lược dài hạn và hiểu rõ giá trị doanh nghiệp. Tuy nhiên, trong thương vụ Wal-Mart, ông không thực sự tuân thủ nguyên tắc này. Thay vì đầu tư vào doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh dài hạn trong bối cảnh công nghệ thay đổi nhanh chóng, ông chọn một công ty đang gặp khó khăn trong việc bắt kịp xu thế.
Không làm theo chính lời khuyên của mình
Warren Buffett từng nhiều lần khuyên nhà đầu tư bình thường nên chọn quỹ chỉ số S&P 500 chi phí thấp nếu không muốn "cố đoán thị trường". Tuy nhiên, ông lại đầu tư riêng lẻ vào Wal-Mart – cổ phiếu không mang lại hiệu quả so với cả chỉ số thị trường lẫn các công ty dẫn đầu như Amazon trong cùng thời kỳ.
Bill Ackman thì viện dẫn một trong những câu nói nổi tiếng của chính Buffett – “Hãy tham lam khi người khác sợ hãi” – để tiếp tục giữ Valeant, ngay cả khi tình hình công ty đang xuống dốc nghiêm trọng.
Vấn đề là ông đã bỏ qua những rủi ro cơ bản trong báo cáo tài chính, các cuộc điều tra và cả vấn đề niềm tin của thị trường, biến câu nói ấy thành cái cớ để không chịu từ bỏ khoản đầu tư thất bại.
Tránh vết xe đổ của Buffett và Ackman
Tập trung vào chiến lược dài hạn thay vì nhìn vào kết quả ngắn hạn
Một trong những điều quan trọng nhất khi đầu tư là xây dựng một chiến lược dài hạn vững chắc thay vì chạy theo các thành công ngắn hạn. Cả Ackman và Buffett đều bị cuốn vào những yếu tố bề ngoài, như tăng trưởng nhanh hay sự thu hút của thị trường, nhưng lại không tính toán đủ đến tính bền vững của các mô hình kinh doanh.
Nhà đầu tư cần hiểu rằng một chiến lược đầu tư hiệu quả không chỉ dựa vào những kết quả tạm thời mà phải xét đến sự ổn định và khả năng phát triển lâu dài của doanh nghiệp.
Sự linh hoạt và thay đổi quan điểm là cần thiết
Đôi khi, lý do ban đầu khiến bạn đầu tư vào một công ty có thể thay đổi theo thời gian. Điều quan trọng là phải linh hoạt và luôn sẵn sàng thay đổi quan điểm khi có những dấu hiệu cho thấy chiến lược của mình không còn phù hợp.
Thay vì bám trụ vào những khoản đầu tư thua lỗ vì “chờ đợi” hay “hy vọng”, bạn cần chủ động đánh giá lại và quyết định rút lui khi cần thiết. Lối tư duy này sẽ giúp bạn tránh được những thất bại không đáng có trong tương lai.
Sẵn sàng đối mặt với thất bại và học hỏi từ nó
Ngay cả những nhà đầu tư lừng danh như Buffett hay Ackman cũng không thể tránh khỏi những sai lầm. Tuy nhiên, điều quan trọng là họ không ngần ngại thừa nhận thất bại và học hỏi từ đó.
Những nhà đầu tư giỏi là những người có thể đứng dậy từ những thất bại, rút ra bài học và không để nó ảnh hưởng đến những quyết định sau này. Khiêm tốn và khả năng tự nhìn nhận lại mình là yếu tố cần thiết để trở thành một nhà đầu tư thành công lâu dài.
Thất bại trong đầu tư không đáng sợ
Đầu tư không phải là một cuộc đua ngắn hạn mà là một hành trình dài, nơi kiên nhẫn, kỷ luật và khả năng tư duy phản biện là yếu tố then chốt. Mỗi quyết định đầu tư đều tiềm ẩn rủi ro và thất bại là điều không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, chính từ những thất bại ấy, chúng ta học được cách nhìn nhận lại chiến lược và trưởng thành hơn trong hành trình đầu tư của bản thân.
Thất bại trong đầu tư không đáng sợ. Thất bại nhưng vẫn không học được điều gì mới thực sự đáng sợ.
Câu chuyện của các huyền thoại như Warren Buffett và Bill Ackman chính là minh chứng rõ ràng rằng thất bại không phải là kết thúc, mà là cơ hội để rút ra bài học và tiếp tục tiến lên. Họ đã biết cách học hỏi từ sai lầm, điều này đã giúp họ thành công hơn trong những lần sau.
Vì vậy, hãy nhớ rằng "Đừng chỉ học từ chiến thắng – những bài học từ thất bại có thể là tài sản lớn nhất bạn từng có trên hành trình đầu tư."