Bitcoin vượt 100,000 USD, thị trường Crypto năm 2024 tích cực

Kinh tế & chính trị toàn cầu 2024: Tín hiệu khả quan cho Crypto

Tác động của các cường quốc kinh tế lớn: Mỹ và Trung Quốc

Năm 2024, căng thẳng địa chính trị và bất ổn chính trị tiếp tục ảnh hưởng mạnh mẽ đến nền kinh tế toàn cầu. Mỹ và Trung Quốc, hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, đóng vai trò then chốt trong việc định hình bức tranh chung.

Tổng quan bức tranh tài chính năm 2024 cho thấy các tài sản rủi ro có hiệu suất hoạt động tốt, với cổ phiếu Trung Quốc dẫn đầu thị trường, đạt mức tăng trưởng 29.6%. Điều này phản ánh sự phục hồi của một số ngành công nghiệp chiến lược tại Trung Quốc, dù các thách thức nội tại vẫn còn tồn đọng.

Tại Mỹ, cổ phiếu tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ, với thị trường S&P 500 ghi nhận mức tăng 27%, nhờ sự kỳ vọng vào các lợi ích dài hạn từ trí tuệ nhân tạo (AI) và các chính sách tiền tệ hỗ trợ. Các ngành cơ sở hạ tầng cũng nổi bật với mức tăng trưởng 18%, phản ánh các khoản đầu tư lớn của Mỹ vào sản xuất nội địa, đặc biệt trong lĩnh vực bán dẫn thông qua Đạo luật CHIPS.

Bên cạnh đó, cạnh tranh công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc cũng định hình kinh tế thế giới. Mỹ áp dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu bán dẫn, AI và công nghệ cao nhằm giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, đồng thời thúc đẩy sản xuất nội địa.

Trung Quốc phản ứng bằng việc tăng cường tự cung tự cấp, dự kiến chi hơn 100 tỷ USD cho ngành chip trong ba năm tới. Tuy nhiên, sự phụ thuộc sâu sắc vào chuỗi cung ứng toàn cầu khiến cả hai quốc gia đối mặt với các nguy cơ gián đoạn kinh tế, đặc biệt là khi giá năng lượng tiếp tục tăng cao do ảnh hưởng của các cuộc xung đột tại Trung Đông và Đông Âu.

Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành lĩnh vực chiến lược, không chỉ ứng dụng vào kinh tế mà còn vào quốc phòng, với cả Mỹ và Trung Quốc đều tập trung phát triển công nghệ này để gia tăng vị thế trong trật tự thế giới mới.

Hiệu suất tài sản trên toàn cầu trong năm 2024 cho thấy sự khác biệt lớn. Tị trường cổ phiếu và các ngành chiến lược tăng mạnh. Các tài sản khác như hàng hóa hoặc nợ chính phủ lại ghi nhận sự biến động lớn. Tất cả phản ánh bối cảnh kinh tế toàn cầu đang tái cấu trúc.

Xung đột địa chính trị: các “chảo lửa” toàn cầu

Xung đột kéo dài tại Trung Đông, Đông Âu và căng thẳng tại bán đảo Triều Tiên đã gây ra sự gián đoạn chuỗi cung ứng năng lượng và lương thực, đẩy giá dầu tăng mạnh khoảng 92 USD/thùng, theo dữ liệu từ cơ quan năng lượng Mỹ (EIA). Dự tính con số này sẽ tiếp tục tăng trong năm 2025.

Giữa 2024, cuộc khủng hoảng nhân đạo ở Gaza và xung đột giữa Israel với các lực lượng kháng chiến đã khiến Trung Đông thêm bất ổn. Trong khi đó, Đông Âu tiếp tục là điểm nóng với chiến sự Nga-Ukraine bước sang năm thứ ba, kéo dài căng thẳng với phương Tây.

Sự bất ổn này khiến dòng vốn rút khỏi các thị trường rủi ro như cổ phiếu và crypto, chuyển hướng sang các tài sản trú ẩn an toàn như vàng. Hệ quả, vàng có một năm bùng nổ, ghi nhận ROI 27%, khi các ngân hàng trung ương tăng cường dự trữ để đảm bảo sự cân bằng quyền lực quốc gia.

Động thái nới lỏng tiền tệ của FED

Sau hai năm thắt chặt tiền tệ để kiểm soát lạm phát, các ngân hàng trung ương lớn như Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) và Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) đã chuyển hướng sang chính sách tiền tệ nới lỏng trong năm 2024.

Vào cuối năm, FED đã có hai đợt cắt giảm lãi suất: 50 điểm cơ bản vào tháng 9 và 25 điểm cơ bản vào tháng 11, đưa lãi suất từ 5.25% xuống 4.50%. Nhìn chung, động thái này của Fed là phản ứng trước các dấu hiệu suy thoái tiềm tàng của nền kinh tế Mỹ, bao gồm tăng trưởng chậm lại và thị trường lao động suy yếu.

Chính sách này đã tạo ra môi trường vốn giá rẻ, kích thích dòng tiền chảy vào các tài sản rủi ro như chứng khoán và crypto. Trong khi đó, ECB duy trì lãi suất ổn định nhưng tăng cường các chương trình tín dụng để hỗ trợ thanh khoản. Những động thái này không chỉ giúp ổn định thị trường tài chính toàn cầu mà còn thúc đẩy sự phục hồi của các ngành kinh tế trọng điểm.

BTC tăng trưởng vượt trội - dòng tiền từ các tổ chức tài chính truyền thống

Năm 2024 chứng kiến bước ngoặt quan trọng đối với thị trường crypto khi việc hợp pháp hóa và chấp nhận Bitcoin đạt quy mô toàn cầu.

Tỷ lệ thống trị của Bitcoin (BTC Dominance) tăng lên hơn 60% (tính đến ngày 1/12/2024) – mức cao nhất kể từ tháng 4/2021. Sự kiện Halving của Bitcoin vào tháng 4/2024 đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ đà tăng này, nhưng phần lớn sự chú ý lại đến từ các tổ chức quản lý tài sản lớn như BlackRock, Fidelity và Franklin Templeton, khi họ ra mắt quỹ ETF Bitcoin giao ngay (spot ETF) tại Mỹ vào ngày 11/1/2024.

Quỹ iShares Bitcoin Trust của BlackRock, ra mắt vào tháng 1/2024, nhanh chóng trở thành quỹ Bitcoin lớn nhất thế giới. Trong vòng 30 ngày, quỹ đã đạt 3 tỷ USD tài sản quản lý (AUM) – một kỷ lục chưa từng có ngay cả trong các thị trường truyền thống. Tiếp đó, chỉ trong 200 ngày, AUM của quỹ đã tăng lên 40 tỷ USD. Những thành tựu này đã khẳng định vị thế của Bitcoin như một loại tài sản đáng tin cậy và có tính thanh khoản cao.

Theo báo cáo từ CoinShares, tính đến ngày 1/12/2024, các quỹ ETF này đã thu hút dòng vốn ròng 30.4 tỷ USD và có AUM đạt 104.4 tỷ USD, tương đương khoảng 1.1 triệu BTC (5.5% tổng nguồn cung BTC hiện tại).

Theo dữ liệu từ báo cáo 13-F (yêu cầu báo cáo từ các nhà quản lý tài sản có giá trị trên 100 triệu USD), nhà đầu tư tổ chức chiếm khoảng 25% tổng số cổ phiếu của các quỹ ETF Bitcoin giao ngay tính đến ngày 30/9/2024. Các cổ phiếu này được phân bổ gần như đồng đều giữa các cố vấn đầu tư, quỹ đầu cơ và các nhà đầu tư khác, với sự tham gia của 1,349 tổ chức riêng biệt.

Điều này phản ánh sự chuyển dịch đáng kể từ tài sản truyền thống như vàng hay trái phiếu sang tài sản số, khi các nhà đầu tư tìm kiếm sự đa dạng hóa danh mục và bảo toàn giá trị trong bối cảnh nền kinh tế còn nhiều bất ổn.

Tổng thống Donald Trump, với cam kết xây dựng “Kho dự trữ Bitcoin quốc gia” và loại bỏ các chính sách hạn chế từ SEC, đã tạo thêm cú hích lớn cho thị trường. Sau khi tái đắc cử, ông công bố các chính sách thân thiện với crypto, khiến giá Bitcoin vượt mốc 100,000 USD và thu hút dòng vốn lớn từ các nhà đầu tư tổ chức.

Theo Chainalysis, sau khi ông tái đắc cử, dòng vốn từ các nhà đầu tư tổ chức vào Bitcoin ETF đã tăng hơn 20% trong tháng cuối năm, thúc đẩy đà tăng trưởng mạnh mẽ của thị trường. Những tuyên bố ủng hộ crypto của ông Trump và sự hợp pháp hóa qua ETF Bitcoin và Ethereum đã củng cố niềm tin từ các nhà đầu tư vào tương lai của crypto trong một môi trường chính sách thuận lợi.

Ngoài ra, các sản phẩm phái sinh như CME Futures trở thành trung tâm mới của thị trường, cùng với sự chấp nhận Bitcoin từ các quốc gia như El Salvador càng củng cố vị thế của tài sản này trên thị trường tài chính toàn cầu.

Có thể nói, sự tham gia của các quỹ tài chính truyền thống lớn cũng mở ra cơ hội cho mảnh ghép Real World Asset (RWA) phát triển mạnh.

Giá trị của các tài sản mã hóa đã tăng hơn 60%, từ 8.4 tỷ USD cuối năm 2023 lên 13.5 tỷ USD tính đến ngày 1/12/2024, theo dữ liệu từ rwa.xyz. Các tổ chức tài chính đã tận dụng công nghệ blockchain để mã hóa các tài sản truyền thống như chứng khoán chính phủ, cho phép giao dịch 24/7 và thanh toán xuyên biên giới nhanh chóng.

Sự hiện diện của các quỹ lớn không chỉ mang lại tính thanh khoản cao hơn mà còn thúc đẩy việc sử dụng tài sản mã hóa làm tài sản thế chấp trong các giao dịch phái sinh, tối ưu hóa hoạt động quản lý ký quỹ và giảm thiểu rủi ro. Tokenization đã mở rộng từ trái phiếu chính phủ và quỹ thị trường tiền tệ sang nhiều lĩnh vực khác như tín dụng tư nhân, hàng hóa, trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản và bảo hiểm.

Bitcoin tăng trưởng 140% nhưng altcoin “dậm chân”

Hiệu suất thị trường chung

Hiệu suất của các loại hình tài sản trong năm 2024 cho thấy Bitcoin một lần nữa vượt trội hơn các loại tài sản truyền thống:

• Chỉ số S&P 500 và Nasdaq đã tăng mạnh, được hỗ trợ bởi kỳ vọng về những lợi ích tiềm năng từ năng suất do AI mang lại, mặc dù mức định giá đang trở nên khá nóng.
• Bitcoin (BTC): ROI đạt 140%.
• Ethereum (ETH): ROI đạt 61%.
• Tổng vốn hóa thị trường crypto: Tăng từ 1,700 tỷ USD lên 3,900 tỷ USD, đạt ROI 129.41%.

Theo dữ liệu thống kê từ K33, trong số 100 dự án có mức tăng trưởng hàng đầu:

• Chỉ 25 dự án vượt qua hiệu suất của Bitcoin trong năm 2024.
• 51 dự án mặc dù có hiệu suất thấp hơn Bitcoin nhưng vẫn ghi nhận mức tăng trưởng dương trong năm. Điển hình như ETH và SOL.
• 18 dự án ghi nhận mức lợi nhuận âm trong năm 2024, trong đó các Layer-2 và các dự án thuộc hệ sinh thái Ethereum là những đồng coin hoạt động kém nhất.

Trong khi Bitcoin và một số altcoin lớn như SOL, BNB, TRX và TON đạt mức ATH mới trong năm 2024, thì nhiều altcoin khác vẫn chưa phục hồi về đỉnh cũ:

• ETH, DOGE, ADA, AVAX, SHIB, LINK và DOT đều chưa đạt lại đỉnh từ năm 2021. Một số thậm chí giao dịch ở mức hơn 50% thấp hơn so với ATH trước đây.
• Các "dino coins" như XRP và XLM, mặc dù có sự phục hồi gần đây, vẫn không thể chạm tới đỉnh cũ từ năm 2018 và tiếp tục tụt lại phía sau.

Nhìn chung, 2024 là một năm Bitcoin khẳng định vị thế dẫn đầu, trong khi phần lớn altcoin gặp khó khăn để lấy lại đà tăng trưởng từ các chu kỳ trước.

Stablecoin tăng trưởng bứt phá

Năm 2024, stablecoin ghi nhận sự bứt phá ngoạn mục với tổng vốn hóa thị trường tăng 48%, đạt 193 tỷ USD vào đầu tháng 12. Các nhà phân tích dự đoán thị trường này có thể mở rộng lên tới 3 nghìn tỷ USD trong 5 năm tới, chiếm 14% tổng cung tiền M2 của Mỹ, nhấn mạnh vai trò ngày càng quan trọng của stablecoin trong tài chính toàn cầu.

Khối lượng giao dịch của stablecoin đạt 27.1 nghìn tỷ USD vào cuối tháng 11, gấp gần 3 lần so với cùng kỳ năm 2023, bao gồm cả giao dịch ngang hàng (P2P) và thanh toán xuyên biên giới (B2B).

Sự kiện nổi bật trong năm là Stripe mua lại Bridge với giá 1.1 tỷ USD, thương vụ lớn nhất ngành crypto đến nay, nhằm đẩy mạnh cơ sở hạ tầng stablecoin. Các stablecoin như USDC ngày càng phổ biến nhờ tuân thủ quy định và khả năng tích hợp dễ dàng với các nền tảng lớn như Visa và Stripe.

Sự hồi sinh của DeFi

Năm 2024 đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ của DeFi, thoát khỏi khủng hoảng lợi suất không bền vững của năm 2022 để trở thành một hệ sinh thái tài chính minh bạch và thực tiễn hơn.

Sự thay đổi này được hỗ trợ bởi khung pháp lý thuận lợi tại Mỹ, tạo điều kiện cho stablecoins được quy định rõ ràng và mở đường cho dòng vốn từ các tổ chức tài chính truyền thống. Kết quả là, các sàn giao dịch phi tập trung (DEX) đã gia tăng đáng kể thị phần, chiếm 14% khối lượng giao dịch so với 8% năm 2023.

Sự phát triển của DeFi được minh chứng qua thành công của các giao thức lớn như Aave, với doanh thu kỷ lục 31 triệu USD trong quý 4/2024, củng cố niềm tin vào khả năng bền vững và sinh lời của hệ sinh thái này.

Cùng với đó, dự án “World Liberty Financial” của Donald Trump, xây dựng trên nền tảng Aave, đã nhấn mạnh vai trò cốt lõi của DeFi trong đổi mới tài chính. Hơn nữa, câu chuyện “fee switch” – mô hình chia sẻ doanh thu với token holder – đã góp phần thúc đẩy giá trị token AAVE, cho thấy sự trưởng thành của DeFi khi chuyển từ cuộc chơi đầu cơ sang cung cấp các dịch vụ tài chính ổn định và bền vững.

Ngoài ra, sự kết hợp giữa tài chính tập trung và phi tập trung (CeDeFi) đã mở ra một chương mới với sự nổi lên của các dự án như Ethena. Với đồng stablecoin tổng hợp USDe, Ethena đạt vốn hóa 6 tỷ USD chỉ sau một năm nhờ lợi suất hấp dẫn 22%, đồng thời việc mở rộng nguồn cung USDe đã đẩy mạnh giá trị của token ENA.

Sự hợp tác chiến lược giữa Ethena Labs và "World Liberty Financial" càng củng cố vị thế của DeFi trong bối cảnh pháp lý thuận lợi, đánh dấu một bước tiến lớn từ những lo ngại về rủi ro pháp lý sang giai đoạn phát triển bền vững.

Nhìn lại một số xu hướng đáng chú ý của thị trường Crypto 2024

Cuộc chiến giữa các blockchain: Sự cạnh tranh khốc liệt

Năm 2024 chứng kiến sự phân hóa rõ rệt giữa các blockchain hàng đầu, khi cuộc đua giành vị thế "Ethereum challenger" trở nên khốc liệt hơn bao giờ hết. Solana, vốn thống trị lĩnh vực Layer 1 trong năm 2023 và nửa đầu năm 2024, đã bắt đầu đối mặt với sự cạnh tranh mạnh mẽ từ các đối thủ như Sui và Hyperliquid trong nửa cuối năm.

Sui đã có một năm tăng trưởng ấn tượng chiếm cả thị phần lẫn tâm lý thị trường của Solana. Trong khi đó, Hyperliquid, một blockchain chuyên dụng cho sàn giao dịch phái sinh, tạo bước đột phá với airdrop trị giá 1.2 tỷ USD – lớn nhất lịch sử crypto – và nhanh chóng trở thành một trong những blockchain dẫn đầu.

Ở mặt trận Layer 2, Base, được Coinbase hỗ trợ, đã nổi lên như giải pháp L2 hàng đầu trên Ethereum, vượt qua cả Arbitrum và Optimism kể từ khi ra mắt vào tháng 8/2023. Tuy nhiên, các token thuộc hệ L2 như ARB lại có hiệu suất kém, phản ánh thách thức trong việc duy trì giá trị trong hệ sinh thái L2 đang cạnh tranh gay gắt.

Dù vậy, Ethereum vẫn duy trì vị thế quan trọng trong lĩnh vực DeFi với giá trị TVL dẫn đầu, chủ yếu nhờ sự ủng hộ của các "DeFi whales". Tuy nhiên, dòng vốn rút khỏi Ethereum L1 phần lớn đã chuyển sang các L2 trên Ethereum, khiến tầm ảnh hưởng thực sự của Ethereum bị đánh giá thấp hơn.

Mặc dù dẫn đầu TVL, Ethereum đang mất dần sự hấp dẫn đối với người dùng nhỏ lẻ, trái ngược với các blockchain như Tron, vốn chiếm lĩnh lĩnh vực giao dịch stablecoin với tốc độ nhanh và chi phí thấp.

Ngoài ra, các blockchain như BNB Chain cũng tiếp tục khẳng định vị thế với BNB đạt mức đỉnh giá mới trong năm, trong khi TRX củng cố vai trò là nền tảng ổn định cho giao dịch stablecoin. Solana, dù đã mất một phần thị phần vào tay các đối thủ, vẫn đạt ATH mới cùng với BNB, trở thành một trong số ít các token L1 từ chu kỳ trước có khả năng đạt thành tích này.

Tổng quan, năm 2024 đánh dấu sự cạnh tranh khốc liệt giữa các blockchain, với Solana, Sui và Hyperliquid dẫn đầu làn sóng đổi mới, trong khi Ethereum dù mạnh mẽ ở DeFi nhưng đang dần mất đi sức hút đối với người dùng phổ thông. Cuộc chiến giữa các blockchain cho thấy sự đa dạng trong cách tiếp cận, từ chuyên môn hóa đến mở rộng hệ sinh thái, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao trong thị trường crypto.

Memecoins sáng cửa: Solana và Pump.fun dẫn đầu xu hướng

Năm 2024, memecoins tiếp tục chiếm vị trí trung tâm trong thị trường crypto nhờ vào tính dễ tiếp cận và rào cản gia nhập thấp, thu hút lượng lớn người dùng mới. Hệ sinh thái Solana trở thành trung tâm của làn sóng bùng nổ này, nổi bật với nền tảng Pump.fun – một công cụ đơn giản hóa quy trình tạo token và tích hợp tự động cơ chế bơm thanh khoản vào các sàn DEX. Kể từ khi ra mắt vào tháng 1/2024, Pump.fun đã hỗ trợ việc ra mắt hơn 4.8 triệu memecoin, góp phần đáng kể vào sự gia tăng của altcoins trên thị trường.

Tính đến tháng 11/2024, Pump.fun không chỉ đạt doanh thu tích lũy hơn 1.7 triệu SOL, tương đương khoảng 380 triệu USD, mà còn thúc đẩy hoạt động của hơn 40,000 dự án chuyển sang nền tảng Raydium. Điều này không chỉ củng cố vị thế của Solana trong hệ sinh thái memecoin mà còn gia tăng thanh khoản và lưu lượng giao dịch đáng kể trên blockchain này.

Ngoài Solana, các blockchain khác như Tron và Sui cũng nhanh chóng triển khai các chiến lược tương tự để tận dụng làn sóng phổ biến của memecoin, mở rộng tầm ảnh hưởng của mình trong thị trường crypto. Trong khi đó, hoạt động memecoin vẫn tiếp tục thống trị thị trường altcoin, chưa có dấu hiệu giảm nhiệt, khẳng định sức hút lâu dài của loại tài sản này trong năm 2024.

AI: Động lực mới cho thị trường crypto

Năm 2024, trí tuệ nhân tạo (AI) tiếp tục là tâm điểm chú ý trong thị trường crypto, nhờ sự xuất hiện của các công nghệ tiên tiến như Zero-Knowledge Machine Learning (ZKML) và Optimistic Machine Learning (OPML).

Những công nghệ này đã cải thiện đáng kể khả năng xử lý dữ liệu và bảo vệ quyền riêng tư trên blockchain, dù chi phí ZKML hiện cao gấp 100 lần so với các giải pháp truyền thống. Song song đó, nhu cầu tăng vọt đối với GPU phi tập trung được minh chứng qua Render – nền tảng có giá token tăng gấp 10 lần kể từ năm 2023.

Khoảng 34% các dự án crypto hiện nay tích hợp AI vào hoạt động, tăng từ 27% so với năm trước, với trọng tâm là các dự án hạ tầng blockchain. Tuy nhiên, một nghịch lý xuất hiện: dù giá trị token AI tăng mạnh, mức độ sử dụng thực tế của các công nghệ này lại thấp, phản ánh khoảng cách giữa kỳ vọng và ứng dụng thực tiễn.

Đặc biệt, cơn sốt memecoin liên quan đến AI đã khiến giá trị của các token này tăng vượt xa chỉ số mạng lưới, đặt ra câu hỏi về giá trị thực sự mà AI có thể mang lại cho crypto.

Để giải quyết các thách thức về tập trung quyền lực trong AI, nhiều dự án blockchain như Gensyn, Story, Near và Starling Labs đã tiên phong xây dựng các giải pháp phi tập trung, từ dân chủ hóa sức mạnh tính toán đến bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và xác minh nguồn gốc nội dung số.

Tuy nhiên, việc kết hợp hiệu quả giữa AI và blockchain vẫn cần các mô hình giá trị bền vững để vượt qua xu hướng tăng trưởng ngắn hạn, tạo nền tảng cho sự phát triển lâu dài trong tương lai.

Đọc thêm: Elon Musk và Tesla có chấp nhận thanh toán bằng Bitcoin trở lại?