Một dự án layer 2 cần có tiêu chí gì để được Vitalik công nhận?

Vitalik Buterin, đồng sáng lập Ethereum, vừa đưa ra một thông báo quan trọng rằng từ năm sau ông sẽ chỉ công khai đề cập đến những dự án layer 2 đã đạt đến mốc Stage 1.

Thông báo này không chỉ đặt ra tiêu chuẩn mới cho các dự án layer 2 mà còn thể hiện một bước tiến lớn trong sự phát triển của các công nghệ blockchain layer 2, đặc biệt là công nghệ ZK-rollup.

Để hiểu được lý do tại sao thông báo của Vitalik lại quan trọng, trước tiên cần phải nắm rõ khái niệm về các giai đoạn phát triển của layer 2. Theo đề xuất của Vitalik từ năm 2022, các layer 2 được chia thành ba giai đoạn dựa trên mức độ "hỗ trợ" của con người trong quá trình xử lý giao dịch:

• Stage 0 - Full training wheels (hỗ trợ hoàn toàn): Ở giai đoạn này, dự án vẫn hoàn toàn phụ thuộc vào một nhóm người quản lý, có khả năng can thiệp vào hệ thống nếu có sự cố xảy ra.
• Stage 1 - Limited training wheels (hỗ trợ hạn chế): Giai đoạn này yêu cầu hệ thống phải có các biện pháp bảo mật như các chứng minh gian lận hoặc chứng minh hợp lệ để đảm bảo tính minh bạch. Tuy nhiên, vẫn có cơ chế an toàn để con người có thể can thiệp trong trường hợp có lỗi nghiêm trọng.
• Stage 2 - No training wheels (không còn hỗ trợ): Đây là giai đoạn cuối cùng, khi các Layer 2 hoạt động hoàn toàn dựa trên code và hợp đồng thông minh mà không cần sự can thiệp của bất kỳ nhóm quản lý nào, ngoại trừ những trường hợp lỗi mã nguồn nghiêm trọng.

Theo Vitalik, việc đặt ra các tiêu chuẩn này giúp thúc đẩy các dự án layer 2 giảm thiểu sự phụ thuộc vào con người và tăng cường sự minh bạch, bảo mật của hệ thống. Các nền tảng layer 2 thuộc Stage 1 trở lên cũng sẽ giảm thiểu rủi ro cho người dùng, nhà đầu tư do hạn chế sự can thiệp của yếu tố con người trong quá trình vận hành.

Stage 1 được coi là một cột mốc quan trọng vì ở giai đoạn này, các layer 2 đã bắt đầu áp dụng những bằng chứng gian lận (fraud proof) giúp giảm thiểu khả năng xảy ra các vụ tấn công mạng lưới hoặc lỗi hệ thống.

Vitalik cũng chia sẻ rằng nhiều nhóm phát triển ZK-rollup, đã thông báo rằng họ sẽ đạt được mốc Stage 1 vào cuối năm nay. Đối với Vitalik, các layer 2 quan trọng phải hiểu rõ khái niệm: “Stage 1 hoặc không gì cả”.

Việc Vitalik chỉ công nhận những layer 2 đạt Stage 1 trở lên sẽ tạo ra áp lực lớn cho các dự án chưa đạt được mốc này. Những dự án chưa hoàn thiện mô hình bảo mật có thể sẽ gặp khó khăn trong việc thu hút sự quan tâm từ cộng đồng và nhà đầu tư.

Ngược lại, các dự án đã đạt Stage 1 hoặc gần đạt được sẽ có lợi thế lớn, khi họ có thể tận dụng sự công nhận từ một trong những tên tuổi hàng đầu trong ngành blockchain như Vitalik.

Các tiêu chuẩn rõ ràng cũng giúp người dùng và các nhà phát triển có cái nhìn minh bạch hơn về mức độ an toàn của các layer 2. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh blockchain đang ngày càng phát triển, với nhiều rủi ro tiềm ẩn từ các dự án chưa hoàn thiện.

Đọc thêm: “Game Web3 phù hợp với trò chơi nhẹ nhàng, đơn giản thay vì Black Myth: Wukong”