Toàn cảnh vụ thao túng meme coin LIBRA và những hệ lụy

Câu chuyện về meme coin LIBRA thời gian gần đây, được quảng bá bởi Tổng thống Argentina Javier Milei, đã trở thành vụ bê bối lớn trong giới crypto.

Rất nhiều nhà đầu tư đã mất tiền vào meme coin LIBRA. Dữ liệu từ Nansen cho thấy số lượng người nắm giữ LIBRA đã giảm mạnh từ 50,700 xuống còn 35,770 ví chỉ trong một thời gian ngắn. Phân tích các ví giao dịch cho thấy 86% trong số đó chịu lỗ, tương đương với khoản tiền thiệt hại lên đến 251 triệu USD. Trong khi đó, chỉ có 2,101 ví có lãi với tổng lợi nhuận khoảng 180 triệu USD.

Để giúp người đọc nắm rõ chi tiết về vụ việc, MarginATM đã tổng hợp những thông tin về sự kiện theo từng giai đoạn dưới đây.

Giai đoạn 1: Sự hình thành của dự án LIBRA (2024 - 2025)

Ngọn nguồn của sự việc bắt đầu vào tháng 10/2024, khi Hayden Davis, đại diện của Kelsier Ventures, đã gặp gỡ với Tổng thống Argentina Javier Milei để thảo luận về tiềm năng của công nghệ blockchain và tiền mã hóa. Cuộc gặp gỡ này còn có sự tham gia của Julian Peh, đại diện KIP Protocol, với vai trò hỗ trợ cho dự án.

Đến tháng 01/2025, Kelsier Ventures chính thức khởi động dự án LIBRA, meme coin được quảng bá để tài trợ cho các doanh nghiệp nhỏ và các dự án ở Argentina.

Song song với việc phát triển dự án, họ tiến hành xây dựng hệ thống truyền thông, thiết lập quan hệ với các KOL có sức ảnh hưởng. Đồng thời, dự án chuẩn bị nguồn vốn 100 triệu USD để đảm bảo thanh khoản ban đầu cho đồng meme coin này.

Giai đoạn 2: LIBRA ra mắt và tăng trưởng chóng mặt (15/02/2025)

Vào sáng ngày 15/02/2025, trước khi LIBRA chính thức ra mắt, nhóm nội bộ (insider) đã nắm trong tay contract address của token này. Vào 04h38 sáng ngày 15/02 (giờ Việt Nam), Kelsier Ventures đã nhanh tay thực hiện hàng loạt giao dịch "sniping", mua vào lượng lớn token LIBRA ngay sau khi nó được niêm yết.

Sau đó, Tổng thống Argentina Javier Milei đã đăng tải bài viết trên mạng xã hội X để quảng bá cho LIBRA, khiến nó tăng vọt. Chỉ trong vài giờ, vốn hóa của LIBRA đã đạt mức 4.5 tỷ USD. Các KOL nổi tiếng như Rowdy và Portnoy cũng bắt đầu tham gia vào cơn sốt này.

Đáng chú ý, ví tiền mã hóa bí ẩn đã nhận vào 29,000 SOL (tương đương 5.76 triệu USD) trước thời điểm LIBRA được niêm yết, làm dấy lên nghi ngờ về khả năng có giao dịch nội gián.

Giai đoạn 3: LIBRA sụp đổ (15-16/02/2025)

Đến tối cùng ngày, Tổng thống Milei bất ngờ xóa bài đăng quảng bá cho LIBRA và tuyên bố không có bất kỳ liên quan nào đến dự án này. Sau đó, vốn hoá LIBRA đã giảm tới 90%, từ 4.5 tỷ USD xuống dưới 200 triệu USD.

Nhóm phát hành đã thực hiện hành động "rug pull", xả lượng lớn token và rút thanh khoản trị giá 107 triệu USD khỏi thị trường.

Đến ngày 16/02, LIBRA đã trở thành vụ scandal lớn. KIP Protocol lên tiếng phủ nhận mọi liên quan và đổ lỗi cho Kelsier Ventures. Về phía Kelsier Ventures, họ cáo buộc Tổng thống Milei đã rút lui mà không có bất kỳ thông báo nào, dẫn đến sự sụp đổ của giá LIBRA. Các nhà đầu tư hoang mang và cộng đồng tiền mã hóa bắt đầu điều tra sâu rộng.

Giai đoạn 4: Bê bối lan rộng, lộ diện các thế lực ngầm (17/02/2025 - 18/02/2025)

Ngày 17/02, danh tính của "thế lực ngầm" đứng sau vụ việc dần được hé lộ. Kelsier Ventures bị cáo buộc đã thao túng nhiều meme coin khác ngoài LIBRA, bao gồm MELANIA, ENRON, M3M3 và AIAI.

Địa chỉ ví bí ẩn đã nhận 5 triệu USDC để bù lỗ sau khi mất tiền vào LIBRA, được cho là thuộc về Dave Portnoy. Portnoy sau đó tiết lộ rằng ông đã được Kelsier tặng 6 triệu LIBRA, nhưng đã từ chối vì cảm thấy dự án có dấu hiệu bất thường. Jupiter & Meteora cũng bị tình nghi có liên quan đến các giao dịch nội gián trong vụ LIBRA.

Cùng ngày, Hayden Davis đã tham gia cuộc phỏng vấn bất ngờ với Coffeezilla. Ông thừa nhận đội ngũ của LIBRA đã thực hiện "sniping" ngay sau khi token ra mắt.

Davis cũng đưa ra những bình luận gây tranh cãi, như việc gọi Solana là "sới bạc". Ông khẳng định rằng thị trường tiền mã hóa là "trò chơi có tổng bằng không" và giao dịch nội gián là quy luật ngầm trong giới.

Ông cũng tiết lộ rằng đã hoàn trả tiền cho Portnoy bằng tiền cá nhân để giữ im lặng và thừa nhận đang nắm giữ 100 triệu USD từ LIBRA và tuyên bố đang bị đe dọa đến tính mạng.

Giai đoạn 5: Hệ lụy - Các đơn vị liên quan lao đao (18/02/2025 - nay)

Ngày 18/02, các dự án liên quan phải gánh chịu hậu quả nặng nề. Jupiter tiến hành cuộc điều tra nội bộ và thuê công ty luật Fenwick & West để thực hiện kiểm toán. Ben Chow, đồng sáng lập của Meteora, đã từ chức. DefiTuna công khai các bằng chứng cho thấy Kelsier Ventures và Meteora đã rút tiền từ nhiều meme coin khác.

Meme coin MELANIA cũng bị phát hiện có chung mạng lưới thao túng với LIBRA. Dave Portnoy cũng gặp phải rắc rối khi mua nhầm phiên bản LIBRA "fake" và mất hơn 2/3 số vốn đầu tư.

Nhiều nhà giao dịch đã mất tiền vào token LIBRA. Theo Nansen, tính đến ngày 18/02, số lượng người nắm giữ LIBRA đã giảm từ 50,700 xuống còn 35,770. Phân tích 15,431 ví có lãi hoặc lỗ trên 1,000 USD cho thấy 86.07% (tương đương 251 triệu USD) chịu lỗ. Ngược lại, 2,101 ví có lãi thu về khoảng 180 triệu USD.

Giá trị của đồng SOL cũng bắt đầu lao dốc từ ngày 14/02, trùng với thời điểm những thông tin về vụ bê bối LIBRA được lan truyền. Mặc dù Solana chỉ đóng vai trò là nền tảng công nghệ, không trực tiếp liên quan đến vụ việc này, nó vẫn phải gánh chịu những tác động tiêu cực. Giá SOL đã giảm mạnh từ 205 USD xuống mức thấp nhất là 160 USD vào ngày 18/02, trước khi phục hồi nhẹ và hiện đang giao dịch quanh mức 176 USD.

Tóm lại, dự án LIBRA từng được kỳ vọng lớn với sự ủng hộ của tổng thống và mức định giá ban đầu lên đến 4.5 tỷ USD, đã nhanh chóng thất bại. Nguyên nhân chính đến từ việc nhóm người có thông tin nội bộ đã lợi dụng dự án để thu lợi nhuận. Trong khi phần lớn nhà đầu tư nhỏ lẻ chịu thiệt hại. Những người ủng hộ chủ chốt cho dự án cũng vội vàng rút lui khi sự việc vỡ lở.

Vụ việc này một lần nữa cho thấy những chiêu trò lừa đảo cũ rích vẫn đang diễn ra trong thị trường tiền mã hoá: một số người tiếp cận dự án từ rất sớm, sau đó lợi dụng những thông tin nội bộ để bơm giá lên cao rồi bán tháo, khiến những nhà đầu tư đến sau phải chịu thiệt hại.

Hậu quả lớn nhất của vụ việc này là niềm tin của cộng đồng vào thị trường tiền điện tử bị xói mòn nghiêm trọng. Rất nhiều người cảm thấy chán nản và mất niềm tin vào các dự án "bơm thổi giá rồi xả hàng". Ngay cả nền tảng công nghệ Solana, dù không liên quan trực tiếp đến vụ việc, cũng bị ảnh hưởng tiêu cực, cho thấy những sự kiện như thế này có thể gây ra những tác động lan rộng.

Liệu sự kiện LIBRA có phải là hồi chuông cảnh tỉnh cho thị trường đang quá nóng hay chỉ là sự điều chỉnh nhất thời? Hoặc liệu nó có phải là dấu hiệu của vấn đề sâu xa hơn?

Đọc thêm: ETF Bitcoin được dùng để thao túng thị trường với quy mô lớn