Nhà đầu tư Việt Nam tự nhận mất 200K USD liên quan zkSync

Tin đồn zkSync cắt giảm chương trình Ignite

Ngày 13 tháng 3, cộng đồng crypto xôn xao trước dòng tweet từ Nambit, founder của Holdstation một dự án đang phát triển trên zkSync. Trong tweet, Nambit tuyên bố rằng zkSync đã ngừng cấp reward cho Ignite, chính thức từ bỏ zkSync Era, gọi hệ sinh thái này là "deadchain thực sự", đồng thời kêu gọi mọi người chuyển sang Berachain.

Thông tin này nhanh chóng lan truyền mạnh mẽ, và ngay sau đó, một bài viết trên Telegram, được cho là của Golem – Business Development Manager tại Matter Labs, xuất hiện và càng làm dấy lên những lo ngại về tương lai của zkSync Era. Trong bài đăng này, Golem xác nhận rằng chương trình zkSync Ignite sẽ không tiếp tục sau giai đoạn hiện tại. Lý do chính được đưa ra gồm:

1. Tập trung vào Elastic Network – zkSync đang dồn tài nguyên cho Elastic Network thay vì tiếp tục bơm vốn vào Era.
2. Chưa sẵn sàng cho Native Interop – Việc triển khai tính năng tương tác xuyên chuỗi giữa zkSync Era và Elastic Network cần nhiều thời gian hơn dự kiến.
3. Tình hình thị trường không thuận lợi – zkSync quyết định thận trọng trong việc chi tiêu, tránh những khoản đầu tư không mang lại hiệu quả cao.

Với những lập luận trên, nhiều người bắt đầu tin rằng zkSync thực sự đang bỏ rơi zkSync Era, khiến hệ sinh thái này đứng trước nguy cơ bị “xóa sổ” khỏi cuộc chơi Layer 2. Tuy nhiên, khi phân tích kỹ hơn, có thể thấy thực tế không hoàn toàn như vậy.

Sự thật về zkSync Ignite

Trái với tin đồn về việc zkSync ngừng hoàn toàn Ignite, chương trình này vẫn đang tiếp tục, nhưng với mức cắt giảm ngân sách mạnh trong giai đoạn mới. Theo cập nhật chính thức từ @ZKsyncIgnite vào ngày 2/3/2025, Period 5 của Ignite vẫn đang diễn ra, nhưng với mức chi tiêu giảm đáng kể so với các kỳ trước.

Chi tiết về việc giảm ngân sách trong Period 5:

• Tổng ngân sách: 5.44 triệu ZK, giảm 55.96% so với Period 4.
• Ngân sách dành cho DEX: 3.43 triệu ZK, giảm 48.5%.
• Ngân sách dành cho Lending Protocols: 1.75 triệu ZK, giảm 65.29%.
• Ngân sách dành cho Perps: 251,973 ZK, giảm 60%.

Nguyên nhân chính của việc cắt giảm ngân sách:

1. Chuyển hướng từ mở rộng sang bảo toàn thanh khoản, tránh việc bơm TVL nhân tạo.
2. Chờ Native Interop giữa zkSync Era và Elastic Network, dự kiến ra mắt vào Q2/2025.
3. Hạn chế tình trạng farming incentive quá mức, tránh việc token bị khai thác không hiệu quả.

Theo zkSync, tổng số 300 triệu $ZK của Ignite vẫn còn nguyên trong hợp đồng minter và sẽ được sử dụng linh hoạt theo từng giai đoạn, tùy thuộc vào TVL, số lượng giao thức tham gia và điều kiện thị trường. Nếu không sử dụng hết, quỹ này sẽ được hoàn trả cho zkSync Association để hỗ trợ các chương trình khác. Điều này cũng có nghĩa là zkSync không có nghĩa vụ phải chi toàn bộ 100 triệu ZK mỗi mùa, mà sẽ linh hoạt điều chỉnh mức phân bổ.

zkSync Era có thực sự bị bỏ rơi?

Một câu hỏi lớn khác được đặt ra là liệu zkSync Era có đang dần trở thành "deadchain" như nhiều người lo ngại. Trên thực tế, sau khi zkSync công bố cắt giảm phần thưởng, TVL của zkSync Era đã giảm mạnh từ 270 triệu USD xuống còn 140 triệu USD, cho thấy dòng tiền đang rút ra khỏi hệ sinh thái. Tuy nhiên, nếu nhìn sâu hơn vào các dữ liệu quan trọng, zkSync Era vẫn chưa hoàn toàn sụp đổ:

• Khối lượng giao dịch 24h: 26.83 triệu USD, vẫn duy trì ở mức ổn định.
• Các giao thức lớn như Uniswap, SyncSwap, Aave vẫn hoạt động bình thường.
• Hệ sinh thái zkSync Era vẫn có hơn 100 dApp đang chạy, tuy không quá sôi động nhưng vẫn chưa đạt đến mức "deadchain thực sự".

Matter Labs khẳng định rằng Elastic Network sẽ là bước đi tiếp theo của zkSync, và khi Native Interop v1 ra mắt vào Q2/2025, TVL của zkSync Era có thể phục hồi khi dòng tiền mới quay trở lại. Nếu thị trường cải thiện, các chương trình incentive có thể được mở rộng lại trong các mùa tiếp theo.

Việc zkSync thay đổi chiến lược phát triển không phải điều bất ngờ, khi các hệ sinh thái Layer 2 khác như Mantle, Starknet cũng đang có những điều chỉnh lớn. Điều này phản ánh rằng cuộc chiến Layer 2 từ năm 2024 không mang lại kết quả như mong đợi, buộc các hệ phải tìm hướng đi mới.

Tuy nhiên, vấn đề của zkSync không chỉ nằm ở việc cắt giảm incentive, mà còn ở cách họ truyền tải thông tin đến cộng đồng. Từ drama airdrop đến thông báo về Ignite, zkSync liên tục tạo ra cảm giác thiếu minh bạch và không nhất quán, khiến lòng tin của người dùng giảm sút nghiêm trọng.

Ngoài ra, , một tài khoản trên X  có username @0xNDTNT, đã chia sẻ lo ngại rằng quỹ incentive của zkSync không thực sự có lợi cho user, mà chủ yếu dành cho các dự án xây dựng trên hệ sinh thái. Người này cho rằng nếu không có dự án phát triển mạnh trên zkSync, thì người dùng cuối sẽ không hưởng lợi từ chương trình Ignite. Anh ta cũng nhận định rằng việc không thể kéo được thanh khoản khiến zkSync phải điều chỉnh chiến lược, nhưng điều này có thể khiến hệ sinh thái mất đi sức hút.

Ngoài ra, tài khoản @0xNDTN cũng đã lên tiếng tự nhận rằng anh ta đã mất 200,000 USD vì đầu tư gián tiếp vào zkSync thông qua BITDAO. Điều này cho thấy tác động của quyết định cắt giảm incentive không chỉ ảnh hưởng đến zkSync Era mà còn lan rộng sang những bên có liên quan.

Dù Elastic Network có thể giúp zkSync vượt qua giai đoạn khó khăn, nhưng không thể phủ nhận rằng đây là một đòn giáng mạnh vào danh tiếng của dự án.

Đọc thêm: Thoả thuận ngừng bắn của Ukraine vừa cứu Bitcoin một bàn?