Có nên đầu tư Celestia (TIA) ở Q4/2024?

Đợt mở khoá lớn của TIA

Bắt đầu từ 30/10, TIA sẽ mở khoá dần 185 triệu token (trị giá khoảng hơn 900 triệu USD), điều này đồng nghĩa với tổng cung token sẽ tăng thêm 80%. Con số này khiến cộng đồng lo ngại khi còn lớn hơn nhiều lần so với khối lượng giao dịch hằng ngày của TIA.

Thực tế, đợt mở khoá này là mở khoá dần dần (linear unlock), không phải mở khoá trực tiếp. Các nhóm đối tượng được mở khoá trong đợt này bao gồm:

• Những người đóng góp chính (core contributor) dự kiến sẽ nhận được 58 triệu (giá trị 298 triệu USD) token TIA.
• Những nhà đầu tư sớm (early investor) trong các vòng gọi vốn series A và B của dự án sẽ nhận được 65 triệu (giá trị 332 triệu USD) token.
• Những nhà đầu tư vòng Seed (seed investor) sẽ nhận được 52 triệu (giá trị 268 triệu USD) token.

Vào ngày đầu tiên mở khoá, token TIA đã giảm 13% do lo ngại của cộng đồng về việc số lượng token mở khoá lớn. Tuy nhiên, tại mức giá này lần đầu tiên funding rate của TIA đã quay trở lại mức dương trên hầu hết các sàn giao dịch kể từ tháng 7.

Về tokenonomics của TIA, tổng cung dành cho các nhà đầu tư khoảng 35.6% tại mức giá trung bình ước tính là 313.5 triệu USD. Ngay cả tại mức giá như hiện tại, các nhà đầu tư vào TIA vẫn đang có lãi ước tính khoảng 16.37 lần.

Tác động của đợt mở khoá TIA

Vậy đợt mở khoá này sẽ có ý nghĩa như nào với token TIA, liệu thị trường có thể hấp thụ mức cung mới này như thế nào?

Tổng cung token gia tăng từ đợt mở khoá này là 92.3 triệu TIA, trước đó không có phần token nào dành cho nhà đầu tư mạo hiểm (VC)/đội ngũ dự án.

Để mở khoá TIA đang được stake người dùng sẽ cần 21 ngày. Số TIA được stake đã giảm xuống 144 triệu TIA (724 triệu USD) ở thời điểm hiện tại. Trong 30 ngày qua, nạp rút ròng của TIA là âm 55 triệu TIA (224 triệu USD) cho thấy sự chuẩn bị của một số nhà đầu tư.

Tổng số TIA đang không được stake và đang trong hàng chờ rút 21 ngày là 92.3 triệu token (tương đương lượng bán ra tối đa khoảng 460 triệu USD). Con số này nhỏ hơn 50% tổng token chuẩn bị được unlock, cho thấy lực bán thực tế thị trường đang đối mặt nhỏ hơn một nửa so với lượng bán các nhà đầu tư lo sợ từ token unlock.

Không chỉ vậy, một lượng lớn token trong đợt unlock đầu tiên của TIA đã được bán qua thị trường OTC, những nhà đầu tư này đã thực hiện phòng ngừa rủi ro qua hợp đồng tương lai.

Điều này lý giải funding rate phe short tăng cao của TIA, cho tới đợt mở khoá token gần đây, nhóm phe mua này sẽ đóng dần vị thế và chuyển sang bán spot, dẫn tới kết quả funding rate chuyển lại sang dương.

Theo dữ liệu từ STIX - một trong những nền tảng OTC dành cho các giao dịch crypto riêng tư, TIA là một trong những token được giao dịch OTC nhiều nhất. Tại Q1/2024, giá TIA tăng cao tạo ra mức chiết khấu lớn giữa thị trường OTC và spot (50%), tới Q3 và Q4/2024 mức chiết khấu giảm cho thấy nhu cầu mua bán OTC gia tăng.

Khối lượng giao dịch OTC trên STIX của TIA là khoảng 60 triệu USD, từ đó ước tính tổng khối lượng giao dịch OTC vào khoảng hơn 80 triệu USD. Đáng chú ý, đợt mở bán OTC 100 triệu USD của Celestia Foundation cũng có thời điểm mở khoá tương tự với các nhà đầu tư khác (từ 31/10).

Tóm lại, thời điểm này TIA sẽ phải đối mặt với những đợt trả token lớn với khả năng cao sẽ ảnh hưởng tới giá token, tuy nhiên đây là hình thức trả dần, đồng thời TIA được giải phóng khỏi áp lực short lớn và một phần giao dịch được thực hiện qua OTC sẽ giúp giảm biên độ giao động.

Hoạt động của một số ví lớn nắm giữ TIA

Thực tế, các ví của quỹ đầu tư đã được phát hiện xả token là phần thưởng staking trước thời điểm chính thức unlock token. Chỉ riêng mức thưởng này cũng đem lại lợi nhuận nhiều lần so với số vốn ban đầu bỏ ra.

Một nhà đầu tư lớn là Polychain trước đó đầu tư khoảng 20 triệu USD tại vòng Series A và Series B, số tiền bán token nhận được từ staking là hơn 80 triệu USD, ghi nhận lợi nhuận 4x.

Ngoài ra, việc lọc các địa chỉ ví có lịch trả token đến tháng 10/2026 có thể tìm ra địa chỉ ví vesting của đội ngũ dự án (Initial Core Contributors). Các ví này theo tokenomics cũng chưa được nhận token cho tới 31/10, tuy nhiên nhờ phần thưởng staking đã có thể bán ra hơn 109 triệu USD giá trị TIA.

Phần token dành cho đội ngũ dự án theo tokenomics là 176 triệu TIA, các ví được tìm ra vesting tổng cộng 121 triệu TIA, đã bán ra 9.4 triệu TIA và thu về khoảng 109 triệu USD (mức giá trung bình khoảng 11.5 USD).

Như vậy, thực tế vẫn còn khoảng 55 triệu token đáng lý dành cho dự án nhưng đã không rõ tung tích, những ví này có thể không còn kiểm soát bởi đội ngũ dự án.

Số lượng token bán ra từ phần thưởng staking có thể là áp lực bán tương đối lớn với TIA. Tổng cung ban đầu của TIA là 1 tỷ token, hiện tại đã lên gần 1.1 tỷ token theo Coingecko (chưa kể đợt unlock đang diễn ra).

Hiện mức lãi suất danh nghĩa từ staking đã giảm nhẹ nhưng vẫn ở mức 10.4% một năm, tuy nhiên nếu trừ đi các khoản gây lạm phát token khác, mức phần thưởng thực nhận (không tính thay đổi về giá) là -7.41%. Điều này cho thấy tổng mức lạm phát gần 18% - một con số khá cao.

Để hấp thụ mức lạm phát này, đội ngũ dự án cần gia tăng mức độ sử dụng của token TIA, đồng nghĩa với việc mở rộng hoạt động bán dịch vụ data availability sampling (DAS) cho các dự án vận hành chain. Ở mảng này, dự án sẽ phải cạnh tranh gắt gao với EigenDA của EigenLayer, Polygon Avail và thậm chí là cả Ethereum base layer…

Hiện tại, các blockchain L2 sử dụng dịch vụ DAS của Celestia vẫn chưa có quá nhiều tên tuổi tạo ra thành công lớn trên thị trường vốn đã có rất nhiều dự án L2. Trong số 22 dự án Rollup, chỉ có 2 cái tên đáng chú ý là Manta Network và Movement Labs (đang ở giai đoạn testnet).

Động lực nắm giữ TIA

Ở thời điểm ban đầu, TIA khuyến khích người dùng nắm giữ bằng cách cho phép staking với mức APR cao và cung lưu thông ban đầu thấp, đồng thời airdrop token cho các dự án sử dụng công nghệ DA của Celestia.

Dự án đầu tiên đã airdrop cho TIA staker là Dymension (DYM) ngay tại thời điểm tháng 1/2024, tuy nhiên từ đó đến nay, đây cũng là dự án duy nhất thực hiện airdrop. DYM staker sau đó cũng được airdrop duy nhất một lần token NYM.

Bối cảnh hiện tại, các dự án airdrop không còn đem lại lợi nhuận hấp dẫn, hầu hết các dự án thực hiện airdrop trong 2024 đều giảm giá sau đó.

Ngoài ra, các dự án thường sử dụng point để “farm” ngược lại người dùng, hoặc đưa ra các tiêu chuẩn lọc người dùng thật khắt khe. Điều này khiến câu chuyện nắm giữ token nhận airdrop không còn hấp dẫn.

Thêm vào đó, việc dịch vụ cung cấp giải pháp DA của Celestia gặp cạnh tranh gắt gao sẽ khiến dự án này khó tìm được dự án chất lượng để airdrop.

Như vậy, tỷ lệ nhận thưởng thực tế và giá TIA đều đã giảm, động lực tăng trưởng của TIA lúc này là một dự án lớn nào đó mới, sử dụng công nghệ DA và airdrop cho TIA staker. Điều này cũng sẽ khó xảy ra do phải cạnh tranh với nhiều dự án khác.

Vì vậy, có thể nói rằng động lực nắm giữ TIA ở thời điểm hiện tại là tương đối thấp.

Phân tích kỹ thuật TIA

Nhìn chung, TIA nằm trong nhóm phần lớn các altcoin có hiệu suất yếu hơn so với Bitcoin. Điều này có thể thấy rõ ràng qua việc biểu đồ TIA/BTC khung D1 vẫn trong cấu trúc xu hướng giảm giá, các đáy đỉnh thấp dần và nằm dưới EMA300 ngày (màu xanh) càng củng cố cho xu hướng này.

Với mô hình nêm giảm giá đang được tiếp diễn và chưa có cấu trúc xu hướng tăng được thiết lập, TIA vẫn chưa được đánh giá cao trong đợt tăng giá sắp tới của thị trường.

Tương tự, biểu đồ TIA/USDT D1 cũng cho thấy tín hiệu chưa lạc quan khi có nhiều altcoin đã vào cấu trúc tăng giá nhưng TIA thì chưa. TIA vẫn đang bị nén lại trong mô hình tam giác giảm với đáy ngang và các đỉnh thấp dần.

Xu hướng của cặp TIA/USDT trước đó là giảm giá, hiện tại đà giảm đã ngưng nhưng chưa có gì chắc chắn đảo chiều, điểm mua trong giai đoạn này sẽ rủi ro vì xu hướng TIA chưa có và chưa rõ ràng. Vùng hỗ trợ của TIA là cạnh dưới của mô hình tam giác giảm trong vùng 4 - 4.3 USD.

Trường hợp khác để an toàn hơn, có thể chờ giá TIA phá vỡ mô hình tam giác giảm và vùng 6.9 - 7 USD để xác nhận cấu trúc tăng giá, khi đó mua thuận theo xu hướng sẽ có độ an toàn tương đối tốt hơn hiện tại.

Đọc thêm: Có nên đầu tư Fetch.ai (FET) ở giai đoạn hiện tại?