Động lực thúc đẩy Ethereum “bứt phá” trong 2025

Cột mốc của Ethereum năm 2024

Nâng cấp Dencun: Bước nhảy vọt trong khả năng mở rộng

Nâng cấp Deneb-Cancun (Dencun), triển khai trên mạng chính Ethereum vào tháng 3/2024, là một bước tiến quan trọng trong hành trình cải thiện khả năng mở rộng của mạng lưới. Điểm sáng của bản nâng cấp này là Proto-Danksharding (EIP-4844), một giải pháp trung gian hướng tới sharding hoàn chỉnh – phương pháp chia nhỏ mạng Ethereum thành các đơn vị nhỏ hơn (shards) nhằm giảm chi phí lưu trữ dữ liệu và nâng cao hiệu suất.

Proto-Danksharding, do hai nhà nghiên cứu Protolambda và Dankrad đề xuất, không chỉ đặt nền móng cho Danksharding mà còn là cột mốc quan trọng trong việc mở rộng khả năng xử lý của mạng Ethereum.

Proto-Danksharding giới thiệu một loại giao dịch mới gọi là blob-carrying transaction, cho phép kèm theo dữ liệu blob lớn (khoảng 125 kB) với chi phí thấp hơn nhiều so với calldata truyền thống. Đây là một cải tiến thiết yếu, vì calldata hiện tại trên Ethereum rất đắt đỏ do nhu cầu cao, buộc các giải pháp rollup phải cạnh tranh gay gắt với các giao dịch khác để sử dụng tài nguyên mạng.

Với blobs, dữ liệu này sẽ được lưu trữ tách biệt và không còn cạnh tranh với các giao dịch thông thường, giúp giảm đáng kể công việc cần thiết để duy trì dữ liệu trên mạng, từ đó tăng tốc độ xử lý và giảm chi phí giao dịch.

Hơn nữa, nâng cấp Dencun còn tạo ra hai thị trường phí riêng biệt: một dành cho lớp thực thi chính (L1) và một dành cho dữ liệu blobs. Điều này mở ra không gian lưu trữ dữ liệu hiệu quả hơn cho các giải pháp rollup, tăng cường khả năng mở rộng tổng thể của Ethereum.

Sau nâng cấp, phí gas trung bình giảm mạnh từ 98 Gwei xuống dưới 10 Gwei, với mức thấp nhất ghi nhận chỉ 1 Gwei. Đây là bước tiến quan trọng, giúp Ethereum trở nên thân thiện hơn với người dùng, đồng thời tạo điều kiện cho các ứng dụng phi tập trung (DApps) và các giải pháp layer 2 phát triển.

Ethereum ETF: Cầu nối với nhà đầu tư truyền thống

Tháng 7/2024 đánh dấu sự ra mắt của Ethereum ETF, mở ra cơ hội cho nhà đầu tư truyền thống tiếp cận ETH một cách dễ dàng và tuân thủ pháp lý. ETF này không chỉ giúp tăng tính thanh khoản mà còn thúc đẩy sự chấp nhận công nghệ blockchain trong các tổ chức tài chính.

Ethereum ETFs mang lại cách đầu tư gián tiếp vào Ethereum mà không cần mua hoặc lưu trữ tiền mã hóa, phù hợp với những nhà đầu tư chưa quen thuộc với tiền mã hóa hoặc ưu tiên sự an toàn và quản lý chặt chẽ hơn.

Có hai loại chính là spot ETFs, theo dõi giá Ethereum trực tiếp, và futures ETFs, theo dõi giá hợp đồng tương lai của Ethereum. Sản phẩm này có nhiều lợi thế, như dễ tiếp cận, được quản lý, đa dạng hóa danh mục đầu tư và tính thanh khoản cao. Tuy nhiên, chúng cũng tiềm ẩn rủi ro như biến động thị trường, chi phí cao, rủi ro pháp lý và lịch sử hoạt động còn hạn chế.

Kể từ thời điểm ra mắt, số lượng giao dịch hàng ngày trên Ethereum đã tăng hơn 15%, và số người dùng hoạt động vượt ngưỡng 500,000 người/ngày trong các giai đoạn đỉnh điểm.

Hiện tại, tình trạng pháp lý của Ethereum ETFs không đồng nhất trên toàn cầu: Canada và Úc đã phê duyệt spot ETFs, trong khi Mỹ chỉ chấp nhận futures ETFs. Ngoài ETFs, nhà đầu tư có thể cân nhắc các lựa chọn khác như đầu tư trực tiếp vào tiền mã hóa, Grayscale Trusts, cổ phiếu blockchain hoặc các ETF liên quan đến blockchain.

Tương lai của Ethereum ETFs phụ thuộc vào sự phát triển của quy định pháp lý, tâm lý thị trường và các tiến bộ công nghệ trong mạng Ethereum.

Devcon 7: Khẳng định tinh thần cộng đồng Ethereum

Devcon 7, tổ chức tại Bangkok, là sự kiện lớn nhất trong lịch sử Ethereum, thu hút hơn 12,000 người tham dự từ khắp nơi trên thế giới. Với hơn 1,000 sự kiện bên lề, Devcon 7 không chỉ là nơi chia sẻ kiến thức mà còn là sân khấu để Vitalik Buterin và các nhà phát triển trình bày định hướng tương lai của Ethereum. Sự kiện này thể hiện rõ tinh thần hợp tác, sáng tạo và cam kết xây dựng một hệ sinh thái Web3 toàn diện hơn.

Một điểm nhấn quen thuộc tại Devcon là bài phát biểu chủ đạo của Vitalik Buterin, "Ethereum in 30 minutes," được trình bày liên tục từ năm 2014. Bài phát biểu năm 2024 nhấn mạnh sự thay đổi của Ethereum qua thời gian, từ việc loại bỏ các vấn đề cũ như uncle blocks, đến tập trung vào các thách thức và cơ hội mới như layer 2.

Justin Drake, nhà nghiên cứu của Ethereum Foundation, cũng giới thiệu các đề xuất đổi mới như MEV burn, pre-confirmations (xác nhận tức thời) và thiết kế lại lớp đồng thuận thành Beam Chain, phản ánh sự phát triển không ngừng của mạng Ethereum.

Ngoài các ý tưởng đổi mới, Devcon 7 cũng là dịp để nhìn lại các số liệu quan trọng định hình Ethereum năm 2024, cho thấy sức mạnh và sự bền vững của Ethereum trong một hệ sinh thái tài chính phi tập trung đang phát triển mạnh mẽ.

Sự tăng trưởng của Ethereum qua những con số

Số lượng địa chỉ ví Ethereum đã duy trì đà tăng trưởng ổn định kể từ khi mạng lưới ra mắt vào năm 2015. Năm 2024 đánh dấu một giai đoạn phát triển tuyến tính, không có biến động đột ngột, minh chứng cho sự trưởng thành và ổn định của hệ sinh thái Ethereum. Các số liệu nổi bật trong năm bao gồm:

• Tăng trưởng tổng cộng: 39.6 triệu địa chỉ mới (+15,76%).
• Tăng trưởng trung bình hàng ngày: 108,200 địa chỉ.
• Ngày tăng trưởng đỉnh điểm: 213,228 địa chỉ mới vào ngày 4/5/2024.

Số lượng người dùng hoạt động hàng ngày trên Ethereum dao động từ 300,000 đến 400,000 trong suốt năm 2024, với một số đỉnh điểm vượt 500,000 trong các sự kiện quan trọng như nâng cấp mạng vào tháng 6 và ra mắt Ethereum ETF vào tháng 7.

Khối lượng giao dịch hàng ngày trên Ethereum duy trì ở mức ổn định, phản ánh nhịp hoạt động không ngừng của mạng lưới. Số lượng giao dịch dao động từ 1.03 triệu đến 1.2 triệu, với trung bình hàng ngày đạt 1,164,911 giao dịch. So với năm 2023, khối lượng giao dịch trung bình tăng 11.83%.

Ngày giao dịch cao nhất trong năm, 14/1/2024, đạt 1,961,144 giao dịch, chủ yếu nhờ hoạt động mạnh mẽ của các "cá voi". Ngược lại, ngày giao dịch thấp nhất, 27/10/2024, ghi nhận 965,098 giao dịch, trùng với thời điểm cuối của một đợt giảm giá trước khi thị trường phục hồi. Đỉnh giao dịch cao nhất năm 2024 cũng vượt mức cao nhất năm 2023 tới 20.47%, tương đương thêm 333,284 giao dịch.

Những con số này minh chứng cho sự phát triển bền vững và sức hút không ngừng của Ethereum, khẳng định vai trò quan trọng của mạng lưới trong hệ sinh thái blockchain toàn cầu.

Ethereum: Staking, Liquid Staking và Liquid Restaking

Năm 2024 đánh dấu sự tăng trưởng ổn định trong hoạt động staking Ethereum, với lượng ETH được stake tiếp tục tăng đều đặn và vượt xa số ETH được rút. Không giống như năm 2023, khi nâng cấp Shapella kích hoạt sự tăng trưởng đột biến nhờ khả năng rút ETH, năm 2024 phản ánh sự trưởng thành của các nhà đầu tư, với những quyết định dài hạn và ít phụ thuộc vào biến động giá.

Tính đến ngày 1/12/2024, tổng số ETH được stake đạt 34.37 triệu, tăng thêm 6.13 triệu ETH (+21.71%) so với năm trước. Dù tốc độ tăng trưởng có phần giảm so với các năm trước, sự chững lại này là kết quả của:

• Khả năng rút ETH sau nâng cấp Shapella (4/2023) khiến tăng trưởng ETH stake trở nên cân bằng hơn.
• Quy mô tổng ETH stake đã lớn hơn rất nhiều, làm giảm tỷ lệ tăng trưởng tương đối.
• Giới hạn kích hoạt validator giảm từ 16 xuống 8 mỗi epoch, qua nâng cấp Dencun, để đảm bảo an toàn mạng lưới.

Nhìn lại, các cải tiến lớn như nâng cấp The Merge (2022) và Shapella (2023) đã tạo ra các đợt tăng trưởng lớn trong lịch sử staking của Ethereum.

Tỷ lệ ETH được stake tăng lên 28.54%, với liquid staking chiếm gần 1/3 tổng ETH stake, nhờ tính linh hoạt không yêu cầu khóa vốn 32 ETH. Tuy nhiên, hình thức này cũng đi kèm các rủi ro:

• Rủi ro mất giá: Token staking có thể bị mất giá so với ETH gốc.
• Rủi ro tập trung hóa: Các nền tảng lớn có thể làm mất cân bằng mạng lưới.
• Nguy cơ bảo mật: Các hợp đồng thông minh liên quan có thể bị lỗi hoặc tấn công.

Liquid restaking, một hình thức staking mới, đã chiếm gần 7% tổng ETH stake, mang lại tiềm năng lớn nhưng cũng đi kèm những rủi ro kỹ thuật bổ sung.

Dự báo Ethereum 2025: Nâng cấp Pectra và hướng đi mới

Nâng cấp Pectra

Năm 2025 được dự đoán sẽ mang lại nhiều thay đổi lớn với nâng cấp Pectra, hứa hẹn cải thiện hiệu suất và khả năng mở rộng của Ethereum:

• Cải tiến staking: Quy trình gửi và rút ETH được đơn giản hóa, kết hợp với các cập nhật trong việc kích hoạt và thoát trình xác thực, mang lại trải nghiệm thân thiện hơn cho người dùng.
• Cải thiện trải nghiệm người dùng (UX): Hỗ trợ tốt hơn cho các nhà phát triển ví và tương tác dApps, giúp trải nghiệm trở nên mượt mà và trực quan hơn.
• Hiệu suất mạng: Giảm độ phức tạp trong vận hành và tăng khả năng duy trì hiệu suất của Ethereum ngay cả trong các giai đoạn tải cao.

Hiện tại, nâng cấp Pectra đang được thử nghiệm trên Mekong testnet, nơi các nhà phát triển cốt lõi, nhà xây dựng ứng dụng, nhà vận hành và người tham gia staking có thể thử nghiệm các thay đổi và chuẩn bị cho việc triển khai trên mạng chính.

Sau khi thử nghiệm trên Mekong kết thúc, Pectra sẽ tiếp tục được thử nghiệm trên các testnet công khai như Sepolia và Holešky. Quy trình thử nghiệm từng bước này cho phép các nhà phát triển Ethereum phát hiện và khắc phục vấn đề trước khi áp dụng chính thức trên mạng chính.

Dù chưa có ngày cụ thể, Pectra dự kiến sẽ được triển khai trên mạng chính vào đầu năm 2025, mang lại những thay đổi đáng kể cho hệ sinh thái Ethereum.

Shared Security: Yếu tố thay đổi cuộc chơi restaking trên Ethereum

Shared security là mô hình tiên phong trong việc tối ưu hóa bảo mật và khả năng tương tác giữa các blockchain. Thông qua restaking, các blockchain có thể tận dụng các nhóm trình xác thực hiện có mà không cần xây dựng cộng đồng lớn để bảo đảm an ninh, giúp giảm đáng kể chi phí bảo mật, đồng thời mở ra cơ hội tiếp cận cho các dự án nhỏ.

Restaking còn cho phép người tham gia staking tái sử dụng tài sản stake của mình trên nhiều giao thức cùng lúc, tối ưu hóa hiệu quả sử dụng vốn và mang lại chi phí bảo mật thấp hơn cho các blockchain mới trên Ethereum. Các dự án như Symbiotic đã dẫn đầu xu hướng này bằng cách cung cấp giao thức phi tập trung cho phép các mạng lưới tùy chỉnh triển khai restaking, thúc đẩy một hệ sinh thái blockchain kết nối chặt chẽ hơn.

Việc áp dụng mô hình này không chỉ giảm chi phí và độ phức tạp, mà còn giúp các mạng lưới mới kế thừa bảo mật mạnh mẽ từ Ethereum mà không cần xây dựng từ đầu, tạo ra một môi trường blockchain hợp tác và gắn kết hơn.

Pre-confirmations: Cải thiện độ tin cậy giao dịch

Preconfirmations (Preconfs) là cơ chế mới trong hệ sinh thái Ethereum, cung cấp xác nhận giao dịch gần như ngay lập tức với độ trễ chỉ 100ms. Cơ chế này giải quyết vấn đề chậm trễ và không chắc chắn trong giao dịch bằng cách cho phép trình đề xuất khối cam kết xử lý giao dịch đúng thời hạn, đổi lại phần thưởng từ người dùng.

Preconfs, cùng các nền tảng như EigenLayer và Symbiotic, giúp Ethereum tiến gần hơn tới khả năng giao dịch thời gian thực, tăng tính cạnh tranh và thu hút người dùng toàn cầu. Dự án Primev đang dẫn đầu trong việc áp dụng công nghệ này, giúp nâng cao hiệu quả tương tác trên mạng lưới.

Năm 2024 là một năm chuyển mình mạnh mẽ của Ethereum, đánh dấu sự trưởng thành về công nghệ và cộng đồng. Những cải tiến như Dencun, sự ra mắt của ETF, và các sự kiện lớn như Devcon 7 đã củng cố vị thế của Ethereum là nền tảng blockchain hàng đầu. Với các nâng cấp đang được triển khai, Ethereum hứa hẹn sẽ không chỉ đáp ứng nhu cầu hiện tại mà còn mở ra tương lai cho hàng tỷ người dùng trên toàn cầu.

Đọc thêm: Narrative nào có hiệu suất tốt hơn Bitcoin trong năm 2024?