Liquid staking là gì? Các giao thức Liquid staking hot nhất hiện nay
Tài chính phi tập trung (DeFi) được xem là một cuộc cách mạng đối với thị trường tiền điện tử khi tạo ra nhiều cách để kiếm thu nhập thụ động. Một trong những phương tiện sinh lời cao nhất mà hầu hết người dùng DeFi quan tâm là staking.
Các blockchain PoS như Ethereum được bảo mật thông qua các hình thức staking, cho phép các validator chạy các node xác thực bằng cách đặt cược (stake) một lượng tài sản nhất định của họ vào giao thức.
Tuy nhiên, thách thức chính trong hoạt động staking truyền thống là các token đã đặt cược không thể giao dịch hoặc sử dụng làm tài sản thế chấp để kiếm được lợi nhuận nhiều hơn trên các hệ sinh thái DeFi khác. Liquid staking ra đời nhằm mục đích giải quyết vấn đề thanh khoản này. Liquid staking là gì?
Liquid staking là gì?
Liquid staking là một giải pháp staking cho phép người dùng tiếp cận tính thanh khoản đồng thời đặt cược token. Điều này có nghĩa là bạn vẫn có thể đóng góp vào các blockchain sử dụng cơ chế đồng thuận Proof of Stake (PoS) giống như cách bạn làm với staking truyền thống.
Tuy nhiên, thay vì bị giới hạn bởi thời gian stake, bạn sẽ nhận được “biên lai” số tiền đặt cược của mình dưới dạng token, gọi là token đại diện cho tài sản ký quỹ stake. Các token này có thể được sử dụng trong các giao thức DeFi khác để tạo thêm lợi nhuận. Nói cách khác, liquid staking liên quan đến việc lưu trữ tiền của bạn trong tài khoản ký quỹ DeFi. Người dùng vẫn có thể truy cập vào tiền của họ trong thời gian stake, điều này làm cho giao thức có tính thanh khoản và linh hoạt hơn.
Liquid staking hoạt động như thế nào?
Giống như trong các giao thức PoS truyền thống, Liquid staking hoạt động bằng cách người dùng gửi tiền vào các giao thức, hay chính xác hơn là smart contract của giao thức. Đổi lại, nền tảng này sẽ phát hành các token đại diện cho tài sản đã stake theo tỷ lệ 1:1, gọi là liquid staking token (LST) (hoặc liquid staking derivatives (LSD)). Về cơ bản, chúng là các biên lai blockchain chứng minh quyền sở hữu của bạn đối với tài sản kỹ thuật số đã đặt cược.
Ví dụ: nếu bạn stake 1 ETH vào một giao thức Liquid staking thì bạn sẽ nhận lại được một stETH, với “stETH” là token riêng của giao thức đại diện cho ETH đã đặt cược.
Giống như bất kỳ tài sản blockchain nào khác, LST có thể sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau trong hệ sinh thái DeFi. Ví dụ: bạn có thể sử dụng chúng để giao dịch, cho vay và thậm chí làm tài sản thế chấp để vay các token khác mà không ảnh hưởng đến khoản tiền gửi ban đầu.
Dưới đây là một ví dụ minh hoạ cách thức hoạt động của một giao thức Liquid staking:
Vậy điều gì sẽ xảy ra khi người dùng muốn lấy lại tiền của họ? Đó là lúc bắt đầu quá trình unstake.Về cơ bản, khi người dùng muốn hủy đặt cọc tiền của mình, họ phải đốt LST. Để làm được như vậy, nền tảng thường sẽ yêu cầu người dùng gửi token đến một địa chỉ cụ thể. Sau đó, nền tảng xác minh tài sản bằng cách kiểm tra các giao dịch trên chuỗi. Nếu giao dịch hợp lệ, người dùng sẽ nhận lại được số tiền ban đầu.
Sự khác biệt giữa Staking và Liquid staking
Để xác thực các giao dịch và tạo một khối mới, blockchain sử dụng cơ chế đồng thuận PoS yêu cầu người tham gia phải khóa một số tiền nhất định của họ vào giao thức để làm tài sản thế chấp. Thời gian khoá có thể là từ vài tuần đến vài tháng. Đổi lại, các validator có thể nhận được phần thưởng đến từ lạm phát token dự án (đã được phân định sẵn trong token allocation, hoặc vô hạn như Ethereum 1.0, Mina Protocol,…) hoặc một phần phí giao dịch. Điều này được gọi là staking.
Tuy nhiên, với phương pháp staking truyền thống, bạn không thể sử dụng tài sản đã khoá đó cho các ứng dụng hoặc dịch vụ khác nữa. Từ đó, Liquid staking đã ra đời, giúp người dùng có thể tiếp tục sử dụng tài sản của mình trong không gian blockchain mà không gây ảnh hưởng đến cổ phần ban đầu. Ngoài ra, họ có thể kiếm thêm được phần thưởng hoặc thu nhập thụ động.
Tóm lại, điểm khác biệt chính của staking với liquid staking là liquid staking cho phép bạn có toàn quyền truy cập vào tài sản của mình mọi lúc và unstake mọi lúc mà không có bất kỳ ảnh hưởng nào. Kết quả là, điều này tương đương với phần thưởng và tính thanh khoản thị trường cao hơn.
Ưu và nhược điềm của Liquid staking
Ưu điểm
Lợi nhuận
Lợi ích rõ ràng nhất mà Liquid staking mang lại cho người dùng là cơ hội gia tăng lợi nhuận. Người dùng có thể dễ dàng khóa tài sản của họ trên một nền tảng và sử dụng LST làm tài sản thế chấp để tham gia vào các giao thức khác có tốc độ tăng trưởng cao hơn, từ đó mang lại nhiều doanh thu hơn. Điều này làm cho Liquid staking trở thành một hoạt động rất được người dùng sử dụng DeFi yêu thích.
Khả năng tiếp cận
Khóa tài sản trong thời gian dài có thể trở thành một quyết định tài chính khá tệ do tính chất biến động của thị trường crypto. Khi bị khóa, giá trị của chúng cũng thay đổi dựa trên hiệu suất của tài sản cơ bản. Nếu thị trường đang diễn ra sôi động, việc staking truyền thống có thể dẫn đến thua lỗ cho người dùng. Tuy nhiên, với tính năng Liquid staking, người dùng có thể dễ dàng gửi LST vào các hệ thống tạo thu nhập cao hơn để bù đắp những khoản lỗ đó.
Truy cập nhanh vào tài sản
Liquid staking cho phép bạn truy cập vào tài sản của mình nhanh chóng mà không có bất kỳ khoảng thời gian hủy liên kết (unstake) kéo dài nào. Vì vậy, bất cứ khi nào bạn muốn, bạn đều có thể hủy đặt cược tài sản ngay lập tức.
Nhược điểm
Rủi ro mất giá (De-peg)
Giá của LST không được cố định với giá tài sản cơ bản mà chúng đại diện và có thể giảm xuống dưới giá của tài sản do biến động thị trường không mong muốn. Điều này đã xảy ra với mạng Ethereum, nơi stETH được giao dịch với giá thấp hơn ETH. Điều này là do việc sử dụng stETH trở nên phổ biến hơn, dẫn đến nguồn cung co giãn.
Rủi ro smart contract
Mặc dù Liquid staking là một giải pháp sáng tạo nhưng nó vẫn bị phụ thuộc vào các smart contract. Đôi khi, smart contract có thể gặp lỗi và tạo đường cho tin tặc rút tiền của người dùng. Nếu điều này xảy ra, người dùng có thể mất tất cả số tiền của mình mà không có cách nào lấy lại được.
Phí
Cuối cùng, Liquid staking thường có tính phí và mức phí này sẽ khác nhau tùy theo từng nền tảng. Những khoản phí này có xu hướng cao hơn so với các loại hình đặt cược khác và có thể gây trở ngại cho một số người. Vì vậy, trước khi bạn bắt đầu với Liquid staking, điều quan trọng là phải tìm hiểu xem lợi nhuận mang lại có lớn hơn mức phí bạn sẽ phải trả hay không.
Các giao thức Liquid staking nổi bật nhất hiện nay
Thị trường Crypto hiện nay có rất nhiều giao thức Liquid staking khác nhau. Ví dụ: mỗi blockchain cụ thể cung cấp các giao thức riêng theo mặc định. Tuy nhiên, một số blockchain khác như Solana (SOL) hay Polkadot (DOT) lại dựa vào sự hỗ trợ của bên thứ ba. Dưới đây là bảng xếp hạng TVL của các giao thức Liquid staking nổi bật nhất:
Lido
Giao thức Lido Finance được ra mắt vào năm 2020 và là nền tảng tốt nhất, nổi tiếng nhất về Liquid staking. Dự án bắt đầu như một giải pháp đặt cược khả thi dành riêng cho mạng Ethereum. Kể từ đó, nó đã mở rộng sang các hệ sinh thái khác như Polygon, Solana và Kusama.
Khi gửi tài sản vào giao thức, người dùng sẽ nhận được LST dưới dạng “st” (chẳng hạn như stETH). Sau đó, chúng có thể được rút ra để sử dụng trong hơn 27 ứng dụng DeFi và ví tiền điện tử. Phần thưởng đặt cược trên Lido dao động từ 4.8% đến 15.5% và đối với các dịch vụ Liquid staking, Lido tính phí 10%.
Rocket Pool
Một sự thay thế tuyệt vời cho Lido là Rocket Pool, một nền tảng phi tập trung được sử dụng để stake ETH. Rocket Pool ra mắt vào năm 2016, cho phép người dùng đặt cược và chạy một node với phần thưởng lên tới 8.98% APR cùng tài sản thế chấp RPL để bảo mật nền tảng. Ngoài ra, bạn có thể sử dụng dịch vụ Liquid staking của nó để stake ETH và nhận rETH với APR lên tới 3.15%.
Frax Ether
Frax Ether là một hệ thống Liquid Staking Derivative cho phép đặt cược ETH và stablecoin được thiết kế để tận dụng duy nhất hệ sinh thái Frax Finance nhằm tối đa hóa lợi nhuận và đơn giản hóa quy trình đặt cược Ethereum theo cách đơn giản, an toàn và thuần DeFi để kiếm lợi nhuận trên ETH.
Hệ thống Frax Ether bao gồm ba thành phần chính, Frax Ether (frxETH), Staked Frax Ether (sfrxETH) và Frax ETH Minter:
EigenLayer
EigenLayer là một giao thức được xây dựng trên Ethereum với tính năng restaking - một phương pháp mới giúp bảo mật kinh tế tiền điện tử.
Về cơ bản, EigenLayer cho phép người dùng đã stake ETH bằng staking truyền thống hoặc stake qua các dự án Liquid Staking Derivatives có thể tiếp tục sử dụng các LST để restake trên smart contract của EigenLayer để kiếm thêm phần thưởng. Việc tái sử dụng ETH để cung cấp bảo mật trên nhiều dịch vụ giúp giảm chi phí vốn cho người tham gia đặt cược và tăng đáng kể sự tin cậy cho từng dịch vụ.
Liquid staking mở ra nhiều cơ hội hơn cho nhà đầu tư và người dùng so với các giao thức staking truyền thống. Điều này bao gồm việc tăng cường tính thanh khoản của tài sản đã đặt cược, nhận được lợi nhuận bổ sung trong khi các token nàyvẫncó thể sinh lời từ staking. Và vì người dùng có thể unstake bất cứ khi nào họ muốn, Liquid staking càng trở nên hấp dẫn hơn đối với nhiều nhà đầu tư. Cộng với tiềm năng tăng trưởng của thị trường DeFi thời gian tới, Liquid staking chắc chắn sẽ là một lĩnh vực đầy tiềm năng và tiếp tục thu hút sự quan tâm trong tương lai.
Đọc thêm: Node là gì? Những điều cần biết về node trong blockchain.
**Không phải là lời khuyên tài chính.