Liquidity là gì? Vai trò của thanh khoản với thị trường crypto

Làm thế nào để đo lường sức khỏe của thị trường hay của một đồng coin nào đó? Bạn có thể xem xét khối lượng giao dịch, độ biến động hoặc các chỉ báo kỹ thuật khác. Tuy nhiên, có một yếu tố cực kỳ quan trọng mà bạn không thể bỏ qua, đó chính là thanh khoản. 

Trong bài viết hôm nay chúng ta sẽ cùng đi sâu vào tìm hiểu về thanh khoản với các nội dung:

• Thanh khoản là gì? Ý nghĩa của Liquidity.
• Vai trò của thanh khoản với thị trường crypto.
• Các yếu tố ảnh hưởng đến thanh khoản.
• Thanh khoản có rủi ro không?
• Cách kiểm tra thanh khoản của một đồng coin.

Liquidity là gì?

Thanh khoản (Liquidity) mô tả mức độ dễ dàng mua hoặc bán của một tài sản trên thị trường mà không ảnh hưởng đến sự ổn định giá của tài sản đó. Trong thị trường crypto, thanh khoản đề cập đến khả năng một đồng coin có thể dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt hoặc một đồng coin khác.

Tiền mặt (hoặc các tài sản tương đương với tiền) có thể được coi là có tính thanh khoản cao nhất vì nó dễ dàng chuyển đổi thành các tài sản khác. Trong thế giới tiền điện tử, tài sản có tính chất tương tự chính là các stablecoin.

Mặc dù stablecoin và tiền điện tử chưa được sử dụng rộng rãi nhưng chỉ còn là vấn đề thời gian cho đến khi chúng được chấp nhận. Hiện nay, phần lớn các giao dịch trên thị trường tiền điện tử được thực hiện bằng stablecoin, khiến thanh khoản của chúng rất cao.

Ý nghĩa của thanh khoản

Tương tự như với bất kỳ thị trường nào khác, nếu bạn muốn có thể mua/bán coin một cách nhanh chóng mà không cần phải giảm giá hay mất thời gian chờ đợi giao dịch được khớp thì thị trường mà bạn đang giao dịch phải thanh khoản. Nói cách khác, thị trường phải có nhiều hoạt động giao dịch và sự chênh lệch giữa giá đặt mua và giá chào bán không quá lớn.

Đối với một số đồng coin, thanh khoản không phải là vấn đề. Ví dụ như Bitcoin hoặc Ethereum. Tuy nhiên nhiều đồng coin nhỏ khác phải đối mặt với thanh khoản kém hơn nhiều.

Nếu bạn mua một đồng coin thanh khoản thấp thì việc bán ra sẽ rất khó khăn do lượng người mua hầu như không có. Nếu giá coin tăng, thanh khoản kém thì bạn cũng không thể nào chốt lời được. Nếu giá coin giảm thì còn thê thảm hơn, vì thanh khoản lúc này còn kém hơn nữa và hầu như bán ra không được và giá trị tài sản của bạn cứ ngày một vơi đi. Đây là lý do tại sao nói chung tốt hơn là bạn nên giao dịch đồng coin có thanh khoản tốt.

Ví dụ: Nếu bạn muốn bán 100 BTC nhưng chỉ có lệnh mua 50 BTC ở mức giá bạn mong muốn, thì cuối cùng bạn sẽ phải bán số BTC của mình với giá thấp hơn mức đó. Ngoài ra, lệnh bán của bạn sẽ làm giảm giá hiện tại của BTC vì không có đủ lệnh mua với giá bán yêu cầu của bạn.

Tầm quan trọng của thanh khoản với thị trường crypto

Cải thiện giá cả

Tính thanh khoản cao trên thị trường là một tình huống lý tưởng vì nó làm cho giá cả được cải thiện cho tất cả những người có liên quan do số lượng người mua và người bán lớn.

Chẳng hạn, một thị trường sôi động với hoạt động giao dịch cao cho phép người bán bán với giá cạnh tranh (để không bị thua lỗ). Trong khi đó người mua sẽ phải trả giá cao hơn (theo mức độ thất vọng của họ). Từ đó tạo ra giá thị trường cân bằng mà tất cả mọi người đều có thể chấp nhận được.

Ổn định thị trường, loại bỏ thao túng

Thanh khoản cao đảm bảo giá cả ổn định và sẽ không dễ bị dao động bởi các tin tức rác hay các giao dịch lớn có thể ảnh hưởng đến nó trên thị trường. 

Trên thực tế, thao túng rất dễ xảy ra trong các thị trường thanh khoản kém. Một lệnh mua hoặc bán lớn có thể sẽ tạo ra biến động trong giá tiền điện tử. Điều này góp phần làm tăng sự biến động và rủi ro cho thị trường nói chung. 

Ngược lại, trong một thị trường thanh khoản đủ tốt, giá đủ ổn định sẽ có khả năng chịu được các lệnh lớn do sự có mặt của nhiều người tham gia vào thị trường. Rất khó để cá mập có thể thực hiện hành vi thao túng giá vì so với tổng khối lượng của toàn thị trường thì chẳng là gì cả.

Thời gian giao dịch nhanh hơn

Suy cho cùng thanh khoản là thước đo số lượng người mua và người bán hiện tại và tiềm năng trong thị trường. Thông thường, các thị trường có tính thanh khoản cao thì khối lượng giao dịch cũng cao.

Do đó, việc mua/bán tiền điện tử trong thị trường thanh khoản cao sẽ dễ dàng hơn vì các lệnh được thực hiện nhanh hơn do số lượng người tham gia thị trường lớn. Về cơ bản, điều này có nghĩa là bạn có thể tham gia hoặc thoát khỏi giao dịch bất cứ lúc nào. Điều này đôi khi rất quan trọng trong thị trường tiền điện tử luôn có sự biến động theo từng giây.

Tăng độ chính xác của phân tích kỹ thuật

Phân tích kỹ thuật đề cập đến việc nghiên cứu lịch sử giá trong quá khứ, sử dụng các chỉ báo kỹ thuật và mô hình biểu đồ để dự đoán giá tiền điện tử trong tương lai.

Mặc dù phân tích kỹ thuật không phải là tất cả, nhưng nó vẫn là một phương pháp được sử dụng rộng rãi để tìm hiểu thị trường và nâng cao kết quả giao dịch. Thanh khoản cao cho phép phân tích kỹ thuật chính xác hơn vì việc hình thành giá và biểu đồ sẽ phát triển và chính xác hơn.

Các yếu tố ảnh hưởng đến thanh khoản 

Khối lượng giao dịch

Một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tính thanh khoản trên thị trường tiền điện tử là khối lượng giao dịch. Khối lượng giao dịch đề cập đến số lượng coin đang được giao dịch trên các sàn, thường là trong khoảng thời gian 24h. 

Về cơ bản, khối lượng giao dịch phản ánh hoạt động của một đồng coin trên thị trường. Bạn có thể kiểm tra nó trên các trang web chuyên cung cấp số liệu thống kê (Coingecko, CoinMarketCap, TradingView,...) hoặc trực tiếp trên các sàn giao dịch. Một khối lượng giao dịch cao phản ánh rằng nhiều người đang quan tâm và mua/bán đồng coin đó. 

Trong những năm gần đây, khối lượng giao dịch tiền điện tử đã tăng lên rất nhanh với tất cả các đồng coin. Điều này giúp cải thiện tính thanh khoản của thị trường.

Các sàn giao dịch tiền điện tử

Sự gia tăng số lượng các sàn giao dịch tiền điện tử đáng tin cậy sẽ tạo cơ hội cho nhiều người tham gia vào thị trường hơn nữa. Bên cạnh đó, sự gia tăng tần suất và khối lượng giao dịch cũng giúp cải thiện tính thanh khoản.

Hiện tại thị trường tiền điện tử có hơn 200 sàn giao dịch tập trung, 21 sàn giao dịch phi tập trung và một số nền tảng ngang hàng (P2P) đang tồn tại. Trong tương lai, sẽ còn rất nhiều sàn giao dịch mới được ra mắt, đáp ứng nhu cầu tăng lên của nhà đầu tư.

Khả năng sử dụng và sự chấp nhận

Ở bất cứ đâu, sự tồn tại của một loại tiền tệ nào đó cũng được quyết định bởi sự chấp nhận của cộng đồng vì những tiện ích mà nó có thể mang lại.

Đó là lý do tại sao tiền điện tử phải được chấp nhận như một phương tiện thanh toán để tăng khả năng sử dụng và thanh khoản của nó.

Vừa qua, El Salvador đã chính thức trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới chấp nhận Bitcoin là đồng tiền hợp pháp. Ngoài ra, hiện có hơn 370,000 nhà cung cấp ở các quốc gia khác nhau chấp nhận thanh toán bằng tiền điện tử. Bao gồm nhiều ông lớn như Amazon, IBM, Microsoft, Visa, Apple, PayPal,...

Luật pháp

Trái ngược với suy nghĩ của nhiều người, các quy định pháp luật đóng một vai trò khá quan trọng đối với thanh khoản tiền điện tử.  

Các quốc gia khác nhau áp dụng các định chế khác nhau với tiền điện tử. Ở các nước như Mỹ, Canada,... tiền điện tử được chấp nhận thanh toán tại một số cửa hàng. Do đó làm tăng số lượng người tham gia thị trường và tăng thanh khoản ở các quốc gia đó.

Ngược lại, tiền điện tử bị cấm giao dịch tại một số quốc gia. Điều này có thể sẽ làm giảm thanh khoản vì lệnh cấm khiến người dùng phải giao dịch thông qua nhà môi giới hoặc trên các nền tảng P2P. Nó dẫn đến giá cao hơn vì có ít người bán để đáp ứng nhu cầu thị trường về tiền điện tử (cầu cao - cung thấp).

Bất chấp tình hình đó, tiền điện tử vẫn đang phát triển với tốc độ rất nhanh. Vì vậy, lập trường rõ ràng của các nhà chức trách về các vấn đề như bảo vệ người tiêu dùng sẽ góp phần khiến nhiều nhà đầu tư yên tâm tham gia vào thị trường hơn.

Cách kiểm tra thanh khoản của một đồng coin

Để đánh giá thanh khoản của một đồng coin có tốt hay không, hãy nhìn vào ba chỉ số quan trọng sau: 

• Volume giao dịch trong 24h
• Độ sâu của order book (Order book depth)
• Chênh lệch giữa giá mua và giá bán, hay còn gọi là bid-ask spread.

Volume giao dịch trong 24h

Như mình đã nói ở trên, volume giao dịch trong 24h của một đồng coin cao tương đương với việc có nhiều hoạt động giao dịch (mua và bán) hơn. Do đó thanh khoản của đồng coin đó sẽ cao hơn và việc bạn tham gia hay thoát khỏi giao dịch sẽ dễ dàng hơn nhiều.  

Nhìn vào hình trên bạn có thể thấy Volume giao dịch 24h của BTC cao hơn so với DCR. Điều đó có nghĩa là BTC có thanh khoản tốt hơn. Do vậy việc mua hoặc bán BTC sẽ dễ dàng và nhanh chóng hơn nhiều do mức độ hoạt động thị trường lớn.

Độ sâu của order book

Độ sâu của order book đề cập đến lượng thanh khoản mà order book có thể hấp thụ. Thị trường càng “sâu” thì càng có nhiều tính thanh khoản trong order book. Cũng có nghĩa là, một thị trường có nhiều thanh khoản hơn có thể hấp thụ các lệnh lớn hơn mà không ảnh hưởng đáng kể đến giá.

Tuy nhiên, orderbook không phải lúc nào cũng phản ánh chính xác vì các yếu tố như các lệnh Stop - Limit và các lệnh iceberg. Các lệnh này được tạo ra bằng cách sử dụng tự động giao dịch và do vậy chỉ xuất hiện trên orderbook khi các điều kiện cụ thể cho các lệnh đó được đáp ứng.

Chênh lệch giá mua - giá bán (bid-ask spread)

Bid-ask spread là sự khác biệt giữa giá đặt mua cao nhất và giá bán thấp nhất của một đồng coin. 

Bid-ask spread hẹp là biểu hiện của một thị trường thanh khoản tốt. Nếu bạn muốn đặt lệnh mua theo giá thị trường, bạn cần chấp nhận mức giá bán thấp nhất từ người bán. Còn nếu bạn muốn bán ngay lập tức, lệnh của bạn sẽ được khớp ở mức giá mua cao nhất từ người mua. Bid-ask spread hẹp có nghĩa là lợi nhuận của bạn sẽ nhiều hơn.

Lúc này, người mua và người bán có thể thực hiện lệnh của họ mà không gây ra thay đổi đáng kể gì về giá. Nguyên nhân là do luôn có một lượng lớn lệnh trong sổ lệnh và giá liên tục được đưa trở lại trạng thái cân bằng bởi các trader. 

Ví dụ: Bạn muốn mua USDT trên sàn giao dịch Binance. Mức giá thấp nhất mà người bán sẽ bán USDT cho bạn là 23,300 VND/USDT. Giá này gọi là Giá Ask (Ask Price). Ngược lại, nếu bạn bán thì giá cao nhất người mua sẽ mua của bạn là 23,200 VND/USDT thì giá này gọi là Giá Bid (Bid Price). Và do đó, Spread = 100 VND/USDT. Đây là mức chênh lệch khá thấp.

Ngược lại, bid-ask spread lớn thường có nghĩa là thị trường thiếu thanh khoản và có sự khác biệt lớn giữa giá người mua muốn mua và giá người bán muốn bán.

Thanh khoản trong crypto có rủi ro không?

Rõ ràng chúng ta đã thấy thanh khoản rất quan trọng đối với một đồng coin cụ thể nào đó nói riêng và cả thị trường crypto nói chung. Nhưng liệu có phải cứ đầu tư vào những đồng coin thanh khoản tốt thì sẽ luôn có lãi?

Tiền điện tử vốn nổi tiếng là tài sản có độ biến động rất cao. Vì vậy, thanh khoản trong thị trường này cũng thường không ổn định. Một đồng coin thanh khoản kém có thể trở thành thanh khoản tốt và đồng coin thanh khoản tốt cũng hoàn toàn có thể trở nên kém thanh khoản hơn do nhiều yếu tố khác nhau. Cần phải hiểu rằng điều này là động lực cho thị trường và ngay cả các yếu tố như thời gian trong ngày cũng có ảnh hưởng đến tính thanh khoản của một đồng coin.

Ví dụ: Với đa số các đồng coin, có những thời điểm thanh khoản có thể bốc hơi nhanh chóng. Nếu một tin tức không tốt được đưa ra và đột nhiên mọi người ít quan tâm đến việc mua vào, thanh khoản bên mua sẽ biến mất. Điều này có thể dẫn đến giá giảm đáng kể khi bất kỳ người bán nào muốn bán coin đó.

Tìm hiểu thêm về Funding rate và cách theo dõi Funding rate với 3 ứng dụng đơn giản.

Kết luận 

Trên đây mình đã cung cấp những thông tin giúp bạn hiểu được thế nào là thanh khoản, ý nghĩa và vai trò của nó với thị trường crypto. Bên cạnh đó, MarginATM cũng đề cập đến những yếu tố tác động lên thanh khoản cũng như cách kiểm tra thanh khoản của một đồng coin.

Dù không phải lúc nào cũng an toàn tuyệt đối, nhưng thanh khoản vẫn yếu tố rất quan trọng khi bạn tham gia vào bất kỳ thị trường nào. Vì thế, khi quyết định đầu tư thì thanh khoản nên được xem xét đầu tiên.