Quá khứ đen tối của USDT
Tether cam kết công ty luôn hoạt động minh bạch và được bảo đảm bằng tài sản thanh khoản cao. Dù vậy, Tether lại từng có những hành vi mập mờ trong quá khứ.
Sau thảm họa FTX, hàng loạt stablecoin như DAI, USDC, GUSD và USDT đồng loạt lung lay khỏi mốc 1 USD. Dù các token trên đã lấy lại peg vài giờ sau đó, nhà đầu tư vẫn không khỏi hoang mang khi ngay cả stablecoin cũng không duy trì được tính ổn định giữa bão lớn.
USDT của Tether lại càng được chú ý hơn cả khi vừa là stablecoin lớn nhất, vừa là đồng tiền mã hóa lớn thứ 3 theo vốn hóa thị trường. Ngày 8/11, USDT giảm xuống mức thấp nhất (0.998 USD) kể từ tháng 6. Khi Terra sụp đổ hồi tháng 5, giá USDT từng chạm mốc 0.995 USD.
Ngoài ra, Wall Street Journal chỉ ra Tether đang cho khách hàng vay tiền thay vì bán USDT lấy tiền mặt. Việc này làm dấy lên lo ngại công ty có thể không có đủ tài sản thanh khoản để đáp ứng yêu cầu mua lại của người dùng khi biến cố xảy ra. Công ty cũng từ chối công bố báo cáo bằng chứng dự trữ (Proof-of-Reserves) với lý do những thông tin này luôn được cập nhật thường xuyên trên trang web công ty.
Đọc thêm: Giá stablecoin lung lay giữa khủng hoảng FTX.
Những lời nói dối
Trong nhiều năm, Tether khẳng định với người dùng và những người trong ngành rằng mỗi stablecoin đều được hỗ trợ bởi 1 USD. Nghiên cứu của hai chuyên gia blockchain John M. Griffin và Amin Shams năm 2018 đã vạch trần lời nói dối của Tether.
Nghiên cứu “Is Bitcoin Really Un-Tethered?” (Bitcoin có thực sự tách biệt với Tether?) phân tích quan hệ đáng ngờ giữa giá Bitcoin và Tether. Theo đó, một nửa lần giá Bitcoin biến chuyển năm 2017 là do một thực thể tác động. Griffin và Shams nhận thấy “các giao dịch mua bằng USDT xảy ra sau giai đoạn suy thoái thị trường và đẩy giá Bitcoin tăng đáng kể”.
Ngoài cáo buộc đẩy giá Bitcoin, Griffin và Sham chỉ ra Tether không được hỗ trợ đầy đủ. Tether cũng bị nghi ngờ tăng cường phát hành và phân phối token rộng rãi nhằm lấp đầy các lỗ hổng trong bảng cân đối kế toán. Thời điểm đó, Tether bác bỏ phân tích của Griffin và Sham, đồng thời tuyên bố USDT được hỗ trợ 100% bởi “tiền mặt và các khoản tương đương”.
Đến 2019, luật sư của Tether mới thừa nhận USDT chỉ được hỗ trợ 74% bằng tiền mặt, chứng khoán, Bitcoin và các loại tiền mã hóa khác. Tuy nhiên, việc Tether tiếp tục từ chối kiểm toán cùng với việc phát hành token hàng loạt đã khiến một số người tiếp tục đặt nghi vấn về con số 74% này.
Chẳng hạn, tháng 6-9/2017, số tài sản hỗ trợ USDT luôn dưới 61.5 triệu USD ngay cả khi có hơn 442 triệu USDT lưu hành. Trong hồ sơ tòa án, Ủy ban Giao dịch và Hàng hóa Tương lai (CFTC) cho biết ít nhất là đến năm 2018, Tether vẫn kê khai thủ công quỹ dự trữ và không cập nhật báo cáo theo thời gian thực. Tether không thừa nhận hay phủ nhận cáo buộc của CFTC.
Tether chưa an toàn
Vụ việc không chỉ khiến uy tín của Tether bị tổn hại. Nhà phát hành USDT buộc phải nộp phạt 41 triệu USD do nói dối USDT được hỗ trợ hoàn toàn bằng tiền pháp định. Đồng thời, Bộ Tư pháp Mỹ cũng vào cuộc điều tra liệu các giám đốc Tether có phạm tội lừa đảo ngân hàng hay không.
Dù “trắng án”, Tether phải gánh chịu sự giám sát chặt chẽ của cơ quan quản lý và mất thời gian dài để lấy lại niềm tin của người dùng. Quan trọng hơn, đến năm 2022, USDT vẫn chưa hoàn toàn được hỗ trợ bằng tiền mặt.
Theo thông tin trên trang web, USDT đã tăng tỷ lệ nắm giữ trái phiếu kho bạc chính phủ lên 70.71%. Tiền mặt và tiền gửi ngân hàng chiếm 10.83%. Đây là nỗ lực đáng kể của Tether do trái phiếu kho bạc được đánh giá là có tính thanh khoản tương đương tiền mặt.
Bên cạnh đó, Tether hồi tháng 10 thông báo đã loại bỏ hoàn toàn thương phiếu khỏi quỹ dự trữ. Động thái được đưa ra giữa các suy đoán rằng Tether đang nắm giữ một lượng lớn thương phiếu Trung Quốc. Thông tin nhanh chóng đẩy Tether vào tầm ngắm khi Evergrande, tập đoàn bất động sản hàng đầu Trung Quốc đang trên bờ vực phá sản.
Tuy nhiên, quỹ dự trữ của công ty vẫn còn rải rác các khoản đầu tư token, khoản vay, trái phiếu doanh nghiệp, kim loại quý… Tether cho biết họ chỉ cho những khách hàng đủ điều kiện vay và yêu cầu người vay gửi nhiều tài sản thế chấp “thanh khoản cao”, có thể được bán để lấy USD nếu người vay vỡ nợ.
Viễn cảnh hoàn hảo là Tether có thể kịp giải phóng các khoản đầu tư và khoản vay để đáp ứng nhu cầu mua lại USD. Nhưng với những cuộc bank run chóng vánh như FTX, điều đó khó có thể đảm bảo. Nếu con số Tether công bố là chính xác, lượng tiền mặt và tài sản thanh khoản của Tether ít ra vẫn cao hơn nhiều so với FTX.