TON có thể cạnh tranh với Ethereum và Solana trong cuộc đua Layer 1?

Ethereum, Solana và phần còn lại của thị trường

Hiện tại, có thể nói cuộc chơi của các Layer 1 chính là cuộc chơi của Ethereum và Solana khi ETH chạm 4,092 USD, x4 từ đáy và SOL cũng tăng lên 210 USD, x20 lần từ đáy đối kể từ cú sập 2022.

Đối với hệ sinh thái Ethereum thì các narrative nổi tiếng nhất này chủ yếu liên quan với staking và giải pháp DeFi.

Theo một bài báo của CoinMarketCap về top các narrative đáng chú ý nhất trong năm 2024. Có gần một nửa là các narrative, dự án top đầu đều nằm trên hệ sinh thái Ethereum thuộc mảng Liquid Restaking Token (LRT) như Rocket Pool, Lido và Liquid Staking Derivatives (LSD) như Pendle Finance, Maverick Protocol; Layer 2 thì có Arbitrum và Optimism.

Đối với Solana, dĩ nhiên một trong những điểm đáng chú ý nhất là Solana đã vực dậy từ cú sập của FTX, trở lại thành Layer 1 lớn thứ 2 thị trường chỉ sau ETH.

Tiếp theo đó liên tục là các dự án DeFi lớn trên Solana tiến hành airdrop để thu hút người dùng như Jito, Jupiter. Và không thể không nhắc đến trend memecoin Solana đang làm mưa làm gió ở thời gian gần đây, dẫn đầu là WIF, BONK, BOME…

Cùng với đó là trend presale memecoin trên DEX gây nhiều tranh cãi cũng đều nằm ở trên Solana. Ở thời điểm đỉnh cao, WIF đã có hơn 3 tỷ USD marketcap và trở thành dự án meme lớn thứ 4 thị trường, chỉ sau PEPE, DOGE và SHIB.

Việc Ethereum và Solana chiếm spotlight trong 2 quý cuối năm 2023 và Q1 2024 là điều không thể bàn cãi. x hệ sinh thái này chứng kiến sự tăng trưởng vượt bật về mọi chỉ số như TVL, lượng người dùng hằng ngày, khối lượng giao dịch…

Gần đây khi Ethereum và Solana đã có dấu hiệu hạ nhiệt, cộng đồng crypto lại bắt đầu rục rịch và bàn tán về TON, một blockchain Layer 1 lớn thứ 6 toàn thị trường, được hậu thuẫn bởi Telegram có tiềm năng sẽ cạnh tranh trực tiếp với hai hệ sinh thái khổng lồ này. 

Đối với các blockchain như Sui và Aptos vẫn đang chọn con đường mang tính an toàn và truyền thống hơn TON. Chính là tập trung vào việc tổ chức các hackathon để developer phát triển dự án trên hệ sinh thái của mình.

Có thể kể tên một vài sự kiện như Seoul và Singapore 2023 hackathon của Aptos, Summer Hackathon của Sui hợp tác với Kucoin Labs.

Và ngoài ra, hệ sinh thái của Sui và Aptos vẫn chưa có gì độc đáo và đáng chú ý khi hiện tại có rất ít cái tên được phát triển trên Sui và Aptos gây tiếng vang lớn.

TON có thể tham gia vào cuộc đua layer 1 này không?

Sản phẩm cốt lõi

Để trả lời câu hỏi này, chúng ta hãy nhìn qua một chút về mặt sản phẩm cốt lõi của ba dự án Ethereum 2.0, Solana và TON.

Về cơ bản, TON và Solana đều có tốc độ giao dịch khá cao và phí giao dịch thấp, tương đồng với nhau. Đối với Ethereum thì do vấn đề về phí giao dịch và tốc độ giao dịch tương đối thấp, do đó các Layer 2 như Arbitrum hay Optimism được sinh ra để hỗ trợ Ethereum giải quyết các vấn đề liên quan đến tam giác blockchain (blockchain trilemma).

Nhìn chung, về mặt sản phẩm cốt lõi, ba dự án không có quá nhiều sự khác biệt khi cùng dùng cơ chế Proof of Stake - PoS. Thực tế Solana sử dụng sự kết hợp của Proof of History - PoH và PoS; Ethereum 2.0 đổi cơ chế đồng thuận của mình từ PoW sang PoS, và TON sử dụng PoS. 

Ngoài cơ chế đồng thuận, có rất nhiều yếu tố để đánh giá một dự án Layer 1 có khả năng phát triển tốt như khả năng scale và performance hay hệ sinh thái dự án.

Khi một Layer 1 lớn mạnh, có nghĩa là hệ sinh thái được xây dựng trên đó rất phát triển và có khả năng thu hút người dùng ở lại để sử dụng mạng lưới của mình và lượng người dùng đó phải ổn định trong thời gian liên tục.

Khả năng scale và performance

Một dự án Layer 1 tốt cần có khả năng mở rộng (scaling) và hiệu suất (performance) xuất sắc theo những tiêu chí sau:

• Dự án phải có khả năng xử lý một lượng lớn giao dịch mỗi giây (TPS - Transactions Per Second) mà không gặp phải sự chậm trễ đáng kể.
• Thời gian để một giao dịch được xác nhận và hoàn tất trên blockchain cần phải nhanh chóng, đảm bảo trải nghiệm người dùng mượt mà.
• Scalability tốt: Khi lượng giao dịch tăng lên, blockchain cần có khả năng mở rộng mà không làm suy giảm hiệu suất. Điều này có thể đạt được thông qua các kỹ thuật như sharding, cải thiện giao thức đồng thuận, hoặc off-chain solutions.
• Phí giao dịch hợp lý: Phí giao dịch phải được giữ ở mức thấp, ngay cả khi mạng gặp phải áp lực về lượng giao dịch.
• Ổn định và đáng tin cậy: Blockchain cần hoạt động ổn định và không gặp sự cố hay downtime thường xuyên, ngay cả trong điều kiện mạng bị quá tải.
• Hỗ trợ: Cung cấp môi trường phát triển mạnh mẽ cho smart contracts và hỗ trợ một loạt các ứng dụng, từ DeFi đến NFTs.

Những dự án Layer 1 đáp ứng tốt những tiêu chí trên sẽ có khả năng thành công lớn trong việc thu hút người dùng và nhà phát triển, cũng như đảm bảo tăng trưởng lâu dài trong hệ sinh thái blockchain.

Ở TON, lần cuối cùng blockchain này gặp sự cố là vào Q4 2023 khi mới ra mắt inscription trên TON. Sau đó, TON rất ổn định kể cả về hệ thống lẫn các dữ liệu tăng trưởng của dự án.

Kể từ điểm cuối năm 2023, TON đã có mức tăng trưởng ổn định và rất ấn tượng khi đã đạt được 3 triệu giao dịch trung bình mỗi ngày. TON cũng có mức phí giao dịch rất rẻ tương tự như Solana và thời gian xử lý giao dịch cũng rất cao, rất phù hợp cho việc mở rộng.

Dĩ nhiên cái tên lớn nhất hiện tại nằm trong hệ sinh thái chính là ứng dụng Telegram. Đây là một trong những ứng dụng nhắn tin lớn nhất thế giới với hơn 1 tỷ người dùng vào năm 2023 và được dự kiến tăng trưởng 46% trong năm 2024 (Nguồn: bankmycell).

Ngoài ra, hệ sinh thái TON vẫn đang ở giai đoạn đang phát triển, và chưa có những dự án thực sự lớn, nổi tiếng so với các hệ sinh thái như Solana và Ethereum.

Mối quan hệ giữa Telegram và TON

Vào 2017 - 2018, nhóm  nhà phát triển Telegram Messenger bắt đầu tìm hiểu về giải pháp blockchain cho riêng mình. Khi không tìm thấy blockchain tầng 1 nào có khả năng hỗ lượng người dùng đồ sộ của Telegram, họ quyết định thiết kế blockchain cho riêng mình, ban đầu được gọi là Telegram Open Network (TON).

Để có nguồn lực cần thiết phát triển TON thành hiện thực, Telegram đã phát hành đợt bán token Gram (sau này được đổi tên thành Toncoin) vào quý 1 năm 2018. Durov đã xem xét đến việc nhận tài trợ từ vốn đầu tư mạo hiểm nhưng sau đó đã quyết định không theo hướng đó.

Nhưng sau vụ kiện của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) về việc Telegram gọi vốn cho dự án TON vào năm 2019, TON đã tách mình ra khỏi Telegram, CEO của Telegram rời bỏ dự án TON và Telegram Open Network chính thức đổi tên thành The Open Network.

Vào cuối năm 2023 thì TON và Telegram lại rục rịch kết hợp với nhau bắt đầu bằng việc  chính thức tích hợp Wallet in Telegram, nhắm đến việc chuyển đổi số lượng người dùng khổng lồ trên Telegram sang TON.

Đến tháng 01/2024, CEO của Telegram là Pavel đã thông báo rằng Telegram bắt đầu chia sẻ doanh thu quảng cáo với chủ sở hữu kênh. Bắt đầu từ tháng 3 và mọi giao dịch nạp rút tiền sẽ được thực hiện trên blockchain của The Open Network (TON). Sau đó Token TON đã tăng vọt gần 40% lên hơn 2.92 USD sau khi thông báo được đưa ra. 

Hành động này của TON và Telegram cho thấy việc Telegram hỗ trợ và đồng hành rất sát sao với TON nhằm chuyển đổi lượng người dùngcủa Telegram sang TON.

Các dự án memecoin trên TON

Google Trends cho thấy sự quan tâm toàn cầu về memecoin đã đạt mức cao nhất trong năm năm. Với đợt tăng đột biến vào đầu tháng 3, vượt qua cả năm 2023 và thời kỳ tăng trưởng của thị trường trong 2021-2022.

Trong bối cảnh Bitcoin thu hút dòng vốn cực lớn mà Altcoin lại không theo kịp, các nhà đầu tư đã quay sang memecoin làm kênh đầu tư tiềm năng với khả năng tăng giá nhanh.

Nắm bắt cơ hội này, các dự án memecoin trên TON liên tục ra mắt để đáp ứng nhu cầu của người dùng trong thời điểm các dự án Meme trên Solana như WIF hay BONK phát triển thần tốc. 

Một ví dụ là Notcoin trong hệ TON. Notcoin hiện tại chỉ thuần là memecoin và được phân phối miễn phí thông qua hoạt động nhấn để nhận (Tap-to-earn), đã thu hút được 4 triệu người dùng trong tuần đầu tiên phát hành.

Với việc đáp ứng nhu cầu của một lượng lớn users thích x50, x100 tài khoản của mình, TON đã nắm bắt được một cơ hội tăng trưởng dự án cực kỳ lớn với memecoin và mình nhận định rằng narrative memecoin trên TON sẽ còn phát triển rất mạnh khi alt season đang tới gần.

Meme coin hấp dẫn cộng đồng nhà đầu tư mới bằng khả năng tăng giá nhanh, tạo hiệu ứng qua mạng xã hội mà không cần một cơ sở nào cả.

Nhưng người dùng TON thường rút tiền ngay sau khi kiếm lời từ memecoin do hệ sinh thái DeFi của TON còn non trẻ, không đủ sức thuyết phục họ tái đầu tư vào các lĩnh vực khác trên nền tảng này.

Quỹ phát triển hệ sinh thái TON

TON vừa công bố việc thành lập một quỹ thưởng cộng đồng trị giá hơn 115 triệu USD, mang tên The Open League. Mục đích của quỹ này là hỗ trợ tài chính cho các dự án đang được phát triển trên nền tảng TON và hỗ trợ người dùng trong quá trình thử nghiệm các giải pháp mới.

Bắt đầu từ ngày 01/04/2024, The Open League sẽ tài trợ cho nhiều hoạt động trong hệ sinh thái. Bao gồm tổ chức các cuộc thi, cung cấp phần thưởng cho việc khóa thanh khoản và thực hiện các nhiệm vụ khác dành cho mọi người dùng.

TON Foundation cũng đã tiến hành phân phối 650,000 Toncoin (tương đương 2.6 triệu USD) cho các pool thanh khoản trên blockchain của mình. Ngoài ra, họ dự định sẽ chi ra thêm 550,000 Toncoin (khoảng 2.2 triệu USD) làm giải thưởng cho những dự án giành chiến thắng trong cuộc thi hackathon hiện tại.

Kết luận

Tóm lại, TON đã có được điều kiện cần và điều kiện đủ để có thể cạnh tranh sòng phẳng với các ông lớn như Ethereum và Solana ở việc thu hút người dùng và phát triển dự án.

Tuy nhiên, TON cần phải chứng minh được rằng hệ sinh thái của mình đủ vững chắc và mạnh mẽ để có thể giữ người dùng ở lại một cách bền vững, chỉ khi đó thì TON mới có thể trở thành một thế lực mới trong kỳ uptrend lần này.

Đọc thêm: Kế hoạch nâng vốn hoá DAI lên 100 tỷ của MakerDAO có khả thi?