ZK Nation là gì? Cơ chế quản trị của ZkSync có gì đặc biệt?
Thông tin cơ bản về ZkSync và ZK Nation
ZkSync là dự án blockchain layer-2 được xây dựng trên nền tảng Ethereum. Cách tiếp cận của đội ngũ phát triển là sử dụng Zero-knowledge rollup (ZK rollup), tận dụng đặc điểm bảo mật của Ethereum để phát triển một mạng lưới với hiệu suất cao, phi tập trung và an toàn.
Đội ngũ phát triển ZkSync là Matter Labs. Tính tới thời điểm tháng 06/2024, dự án đã trải qua tổng cộng 4 vòng gọi vốn với tổng giá trị khoảng 458 triệu USD (theo DefiLlama). Vòng gọi vốn cuối cùng có số vốn cam kết đầu tư là 200 triệu USD với sự góp mặt của Blockchain Capital và Dragonfly Capital.
Hiện tại Matter Labs đã phát triển 2 sản phẩm chính là zkSync Lite và zkSync Era, trong đó:
- zkSync Lite: Nền tảng ZK Rollup hỗ trợ thanh toán, hoán đổi token và NFT minting. Trong bản Lite, bằng chứng ZK trên phiên bản ZkSync này đã được triển khai chính thức.
- zkSync Era: Là bản nâng cấp của zkSync Lite cho phép tương thích toàn bộ với máy chủ Ethereum (EVM), đồng nghĩa với việc các Dapps sẽ phát triển trên zkSync Era thay vì zkSync Lite. Hiện tại, bằng chứng ZK vẫn chưa hoạt động hoàn hảo trên zkSync Era (theo L2Beat) và chưa hoàn toàn phi tập trung.
Tính tới tháng 06/2024, TVL của các dự án trong hệ sinht thái ZkSync đạt 140 triệu USD.
Đội ngũ phát triển cũng đang có kế hoạch ra mắt token của ZkSync, airdrop cho cộng đồng và niêm yết chính thức vào tháng 06/2024.
Ngoài ra, đội ngũ phát triển cũng giới thiệu mô hình quản trị mang tên ZK Nation.
Mục tiêu của ZK Nation là phát triển một cấu trúc quản trị on-chain hiệu quả, trong đó người nắm giữ token có thể tham gia vào phát triển dự án thông qua việc đề xuất nâng cấp và biểu quyết.
Cấu trúc quản trị ZK Nation
ZK Nation sẽ bao gồm 3 thành phần cấu tạo chính đó là Token Assembly, Security Council và Guardians. Ba thành phần này sẽ kết hợp và tương tác với nhau thông qua hợp đồng thông minh của ZkSync để thực hiện các nâng cấp trên mạng lưới một cách an toàn hiệu quả và phi tập trung.
Token Assembly
Là đơn vị gồm những người nắm giữ token. Họ có thể là những người uỷ quyền hoặc những người được uỷ quyền để thực hiện quyền biểu quyết cho các quyết định quan trọng trên mạng lưới.
Đây cũng là đơn vị đưa ra đề xuất (bao gồm việc nêu ý tưởng và viết các chương trình máy tính để thực thi ý tưởng) nâng cấp và cải thiện ZkSync.
Guardians
Đây là đơn vị có vai trò bảo vệ các giá trị của ZkSync (ZK Credo). Các quyền hạn của Guardians bao gồm:
- Phủ quyết.
- Đề xuất hoặc phê duyệt các hoạt động cần thiết trong trường hợp khẩn cấp.
Trong giai đoạn đầu sẽ có ít nhất 5 cá nhân đóng vai trò là Guardians trên ZkSync.
Security Council
Hội đồng bao gồm các kỹ sư, chuyên gia an ninh mạng với trình độ kỹ thuật cao có nhiệm vụ bảo toàn cho sự an toàn về mặt kỹ thuật của ZkSync.
Security Council cung cấp đánh giá về mặt kỹ thuật của các đề xuất được Token Assemly chấp thuận.
Đơn vị này cũng có quyền đóng băng giao thức ZkSync hoặc một phần giao thức trong các trường hợp xảy ra các rủi ro với mức độ nghiêm trọng cao.
Như vậy, 3 đơn vị này phối hợp hoạt động với nhau để đảm bảo sự phát triển, mở rộng của ZkSync (vai trò đảm nhận chính bởi Token Assembly) và tính an toàn của hệ thống (Secrity Council và Guardians).