5 biểu đồ thể hiện sự thay đổi của Crypto trong 2024

Sự phục hồi của thị trường crypto sau năm 2023 đã mở đường cho một năm 2024 tích cực, với Bitcoin đạt mức cao lịch sử mới và nhiều chỉ số on-chain tiếp tục được cải thiện.

Từ việc các quỹ ETF Bitcoin giao ngay tại Mỹ có năm đầu tiên đáng chú ý, nguồn cung stablecoin đạt kỷ lục, sự hồi sinh của DeFi, sự trỗi dậy và suy thoái của SocialFi, đến sự bùng nổ của các dự đoán trên Polymarket liên quan đến cuộc bầu cử Mỹ.

Dưới đây là 5 biểu đồ cho thấy cách ngành công nghiệp crypto đã thay đổi như thế nào trong năm 2024, được tổng hợp bởi The Block.

Bitcoin ETF giao ngay hoàn thành năm giao dịch đầu tiên

Ngày 11/1, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) đã phê duyệt đề xuất cho 11 quỹ ETF Bitcoin giao ngay theo hình thức tăng tốc.

Các quỹ ETF bao gồm Ark Invest/21Shares, Bitwise, BlackRock, Fidelity, Franklin Templeton, Grayscale, Invesco, Valkyrie (nay thuộc CoinShares), VanEck và WisdomTree bắt đầu giao dịch ngay ngày hôm sau.

Ngoài ra, Hashdex ra mắt ETF Bitcoin giao ngay vào tháng 3, và Grayscale tung ra một quỹ mini Bitcoin ETF vào tháng 7.

Các quỹ này đã tạo nên màn ra mắt ETF thành công nhất trong lịch sử trên nhiều phương diện, cạnh tranh với những sản phẩm ETF lớn và lâu đời như Vanguard S&P 500 ETF (VOO) và Invesco QQQ Trust (QQQ) Nasdaq-100 Index.

Các quỹ ETF Bitcoin giao ngay đã thu hút hơn 35 tỷ USD dòng vốn ròng, với tổng tài sản quản lý (AUM) đạt khoảng 103 tỷ USD, nhờ giá Bitcoin tăng mạnh từ 42,000 USD vào ngày 01/01/2024 lên gần 100,000 USD.

Quỹ ETF Bitcoin giao ngay IBIT của BlackRock thống trị hầu hết các chỉ số, với hơn 37 tỷ USD dòng vốn ròng và chỉ ghi nhận 10 ngày giao dịch âm trong suốt cả năm. Cùng với sự tăng giá của Bitcoin, quỹ IBIT đã đạt 52 tỷ USD AUM, chiếm khoảng 70% thị phần giao dịch của các ETF Bitcoin.

Tuy nhiên, các ETF Ethereum giao ngay tại Mỹ, ra mắt vào tháng 7, không đạt được kết quả tương tự, chỉ thu về khoảng 2.6 tỷ USD dòng vốn ròng.

Nguồn cung Stablecoin đạt mức cao kỷ lục

Nguồn cung stablecoin trên các blockchain và nhà phát hành đã phục hồi mạnh mẽ, đạt mức cao kỷ lục hơn 200 tỷ USD vào năm 2024. Con số này vượt qua đỉnh trước đó vào tháng 4/2022 trước khi thị trường đi vào xu hướng giảm do sự sụp đổ của các công ty và hệ sinh thái như Terra, Celsius và FTX.

Với hơn 5.1 nghìn tỷ USD giao dịch toàn cầu chỉ trong nửa đầu năm, stablecoin vẫn tiếp tục giữ vững vị thế là tài sản crypto có khối lượng giao dịch lớn nhất thế giới. Con số này gần bằng 6,500 tỷ USD của Visa trong cùng kỳ. Trong Q3 2024, stablecoin tạo ra thêm 3,100 tỷ USD khối lượng giao dịch.

Nhiều tập đoàn lớn như PayPal đã tung ra stablecoin riêng của mình, trong khi Ripple, Revolut và Robinhood cũng đang nỗ lực tham gia vào lĩnh vực này.

Công nghệ này đang được thảo luận ở cấp cao nhất của chính phủ, khi stablecoin đã trở thành thực thể nắm giữ trái phiếu chính phủ Mỹ đứng thứ 18 thế giới, xếp cùng với các quốc gia có chủ quyền.

Gần đây, Stripe xác nhận mua lại công ty API stablecoin Bridge với giá 1.1 tỷ USD và trở thành thương vụ lớn nhất trong lịch sử crypto. Các nhà phân tích từ công ty Bernstein cho rằng thương vụ của Stripe đã xác nhận sự phát triển và tính ứng dụng của stablecoin như một trường hợp sử dụng hợp pháp cho blockchain công khai.

Tether tiếp tục thống trị thị trường stablecoin neo giá USD, chiếm khoảng 140 tỷ USD, tương đương 66% tổng nguồn cung. USDC của Circle đứng thứ hai với hơn 43 tỷ USD (20%), trong khi USDe của Ethena đứng thứ ba với khoảng 6 tỷ USD (3%).

Về blockchain hỗ trợ, Ethereum dẫn đầu về nguồn cung USDT, theo sau là Tron. Ethereum cũng dẫn đầu về nguồn cung USDC, với Solana, Arbitrum và Base lần lượt xếp thứ hai, ba và bốn.

Solana dẫn đầu sự hồi sinh DeFi

Phí giao dịch trong lĩnh vực DeFi đã chứng kiến sự hồi sinh mạnh mẽ vào cuối năm 2024, đạt đỉnh hơn 53 triệu USD mỗi ngày và 881 triệu USD mỗi tháng vào tháng 11/2024, tiếp tục tăng lên 55 triệu USD mỗi ngày và kỷ lục 893 triệu USD trong tháng 12.

Hệ sinh thái Solana là bên hưởng lợi lớn nhất từ sự gia tăng này, với khối lượng giao dịch trên các sàn phi tập trung (DEX) vượt qua cột mốc 100 tỷ USD trong tháng 11, gấp đôi so với con số 55 tỷ USD trên Ethereum mainnet.

Giá SOL cũng đạt mức cao lịch sử mới trên 263 USD lần đầu tiên kể từ năm 2021.

Các nền tảng trên Solana như Raydium, Jito và Pump.fun ghi nhận mức phí hàng tháng cao kỷ lục lần lượt là 211 triệu USD, 199 triệu USD và 93 triệu USD trong tháng 11, trong bối cảnh số lượng địa chỉ hoạt động trên blockchain này tăng đột biến.

Cùng thời điểm đó, Uniswap trên Ethereum đạt mức phí DeFi lớn nhất của mạng lưới này, với 97 triệu USD trong tháng 11 và tăng lên hơn 152 triệu USD trong tháng 12.

Eden Au, Giám đốc Nghiên cứu tại The Block, cho rằng sự gia tăng hoạt động này đến từ cơn sốt memecoin, kết hợp với phí giao dịch thấp và tính thân thiện với người dùng của Solana. Au cũng dự đoán rằng mạng lưới này sẽ tiếp tục thu hút người dùng nhỏ lẻ trong những năm tới.

Sự trỗi dậy và sụp đổ của SocialFi

SocialFi là thuật ngữ kết hợp giữa "social" (xã hội) và "finance" (tài chính), tích hợp công nghệ blockchain vào mạng xã hội nhằm thưởng cho người dùng khi đăng nội dung chất lượng cao và cho phép họ kiểm soát dữ liệu cá nhân tốt hơn.

Nền tảng Friend.tech, được hỗ trợ bởi Paradigm, từng vượt qua Ethereum về doanh thu hàng ngày trong năm 2023. Tuy nhiên, nền tảng này không thể duy trì sự bùng nổ của mình trong năm 2024 khi số lượng giao dịch sụt giảm nghiêm trọng.

Friend.tech hoạt động trên Base, chuỗi Layer 2 được Coinbase phát triển, và sử dụng “key” (chìa khóa) để đại diện cho các phiên bản token hóa của hồ sơ người dùng, liên kết với tài khoản X của họ.

Sở hữu “key” của một người dùng trên friend.tech cho phép truy cập vào nội dung của người đó và khả năng nhắn tin trực tiếp với họ.

Nền tảng này đã có một đợt tăng trưởng ngắn vào tháng 5 trước khi giá token giảm 20% sau khi đồng sáng lập Racer ám chỉ rời khỏi Base. Số lượng giao dịch gần như biến mất hoàn toàn sau sự cố này.

Cuối cùng, nhóm phát triển đã từ bỏ dự án và tuyên bố từ bỏ quyền kiểm soát hợp đồng thông minh vào tháng 9. Mặc dù nền tảng có thể tiếp tục hoạt động, việc này khiến không thể triển khai các tính năng mới nếu không fork giao thức để tạo một phiên bản khác.

Trong khi đó, giao thức mạng xã hội phi tập trung Farcaster, được đồng sáng lập bởi các cựu lãnh đạo Coinbase là Dan Romero và Varun Srinivasan, có một năm thành công hơn.

Nền tảng này đạt đỉnh 75,000 người dùng hoạt động hàng ngày vào tháng 5, nhờ các tính năng như Frames biến bài đăng thành các mini-app tương tác, thu hút nhiều tên tuổi lớn trong cộng đồng Ethereum.

Tuy nhiên, Farcaster cũng chứng kiến sự sụt giảm hoạt động, với mức giảm khoảng 70% từ đỉnh cao tháng 05/2024 đến cuối năm.

Polymarket bùng nổ trước bầu cử Mỹ

Polymarket, nền tảng dự đoán phi tập trung dựa trên Polygon, đã có một trong những năm thành công nhất trong ngành crypto.

Các khoản cược sử dụng USDC trên nền tảng này đã tăng mạnh trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11, thu hút nhiều nhà giao dịch quốc tế tham gia đặt cược vào người chiến thắng.

Theo lý thuyết, cư dân Mỹ bị hạn chế sử dụng Polymarket nhưng có thể vượt qua geoblock bằng cách sử dụng VPN.

Sau khi dần thu hút sự chú ý trong suốt năm 2024, khối lượng giao dịch hàng tháng của Polymarket đạt 5 tỷ USD chỉ trong tháng 10 và 11. Đây là thời điểm cuộc đua giữa ứng viên Đảng Cộng hòa Donald Trump và ứng viên Đảng Dân chủ Kamala Harris đến hồi gay cấn.

Trong số nhiều thị trường dự đoán liên quan đến bầu cử Mỹ, bao gồm kết quả ở các bang chiến địa và đảng nào sẽ kiểm soát Quốc hội, cuộc đua tổng thống là thị trường phổ biến nhất, chiếm hơn 3 tỷ USD khối lượng giao dịch chỉ tính đến ngày bầu cử.

Số lượng nhà giao dịch hoạt động trên nền tảng này cũng tăng vọt, đạt đỉnh hơn 300,000 vào tháng 11 và tiếp tục tăng lên hơn 346,000 vào tháng 12.

Open interest (tổng giá trị hợp đồng chưa tất toán) của Polymarket đạt mức cao kỷ lục 569 triệu USD vào ngày 6/11, trong đó riêng thị trường dự đoán kết quả bầu cử tổng thống chiếm 287 triệu USD. Sau bầu cử, hoạt động chậm lại và open interest giảm xuống khoảng 200 - 300 triệu USD.

Đọc thêm: 12 dự án có thể ra token trong Q1/2025