Thị trường gần về đỉnh cũ nhưng NFT thì chưa, nguyên nhân vì sao?
Thị trường Crypto sôi động, BTC phá đỉnh cũ, ETH tăng mạnh
Gần đây, thị trường crypto đã chứng kiến sự hồi phục và tăng trưởng mạnh mẽ. Trong đó, BTC và ETH (hai đồng coin dẫn đầu thị trường) đều có đợt tăng mạnh:
- Bitcoin tăng từ vùng 15,000 USD và vượt mốc ATH cũ 69,000 USD.
- ETH tăng từ 880 USD lên 3,950 USD; cách đỉnh cũ 4,868 USD chỉ 20%.
Có thể thấy Bitcoin và Ethereum đã dắt tay nhau thoát khỏi thời gian downtrend gần 2 năm từ khi tạo ATH vào cuối 2021.
Nguyên nhân BTC tăng trưởng nhanh và vượt kỳ vọng của cộng đồng được cộng hưởng từ nhiều yếu tố khác nhau. Dưới đây là một số lí do có thể kể đến.
Ủy ban Chứng khoán Mỹ (SEC) phê duyệt đề xuất mở Bitcoin ETF Spot của 11 quỹ lớn bao gồm Ark Invest, BlackRock, Bitwise, VanEck, WisdomTree, Invesco & Galaxy, Fidelity và Valkyrie.
Tính đến nay, nhu cầu sở hữu Bitcoin của nhà đầu tư được thúc đẩy mạnh khi dòng tiền của các quỹ ETF liên tục mua BTC. Sau hơn 1 tháng được phê duyệt, đã có hơn 7.3B USD được đổ vào BTC ETF Spot.
Bên cạnh đó, nhà đầu tư tin rằng sự kiện bitcoin halving sắp tới sẽ báo hiệu một đợt tăng giá mạnh trong chu kỳ 4 năm của BTC.
Thông thường, trước halving diễn ra khoảng 1 - 1.5 tháng, giá BTC sẽ có xu hướng tăng do nhu cầu đầu cơ với niềm tin BTC sẽ tăng mạnh sau sự kiện bốn năm mới có một lần của Bitcoin. Nhu cầu đối với BTC tăng khiến giá tăng mạnh, tuy nhiên năm nay việc tăng giá diễn ra sớm hơn nhờ sự kiện phê duyệt ETF.
Ngoài Bitcoin, Ethereum cũng có các sự kiện lớn thúc đẩy giá trở về gần đỉnh cũ khi đã x4 lần từ giá đáy 880 USD, cách ATH chỉ khoảng 20%:
- Ngày càng gần thời hạn phê duyệt đề xuất Ethereum ETF Spot của các quỹ lớn vào tháng 5/2024. Tương tự như Bitcoin, nhà đầu tư kỳ vọng giá ETH sẽ tăng trưởng tốt khi được đón nhận dòng tiền từ các tổ chức tài chính lớn.
- Gần hơn, trong tháng 3 này, Ethereum sẽ có sự kiện lớn là bản cập nhật Dencun (Cancun-Deneb). Đây là bản cập nhật sau Shanghai trong lộ trình phát triển dài hạn của blockchain Ethereum nhằm cải tiến hơn trong việc mở rộng thông qua các giải pháp layer 2.
Nhờ vào việc liên tiếp xuất hiện các tin tức tốt cùng với dòng tiền ổn định (cho dù chưa lôi kéo được F0 mới gia nhập), thị trường crypto đã sôi động trở lại. Vốn hóa toàn thị trường đã hồi phục về mốc hơn 2,115 tỷ USD, tiến gần hơn với đỉnh 3 tỷ USD.
Nhưng đối ngược với tình hình thị trường chung, thị trường NFT lại chững lại. Mọi số liệu chưa có dấu hiệu đi lên. Nguyên nhân của việc này là gì?
Tình hình thị trường NFT
Tính đến ngày 08/03/2024, khối lượng giao dịch 24h của toàn thị trường NFT chỉ vỏn vẹn ~57 triệu USD.
Dữ liệu từ Dune Analytics cho thấy thị trường NFT vẫn chứng kiến mức giảm 65% so với ATH, khối lượng giao dịch của các NFT marketplace giảm sút liên tục.
Tổng khối lượng giao dịch NFT trong 2023 chưa bằng 1/3 khối lượng giao dịch của năm 2022, với vỏn vẹn 8.5 tỷ USD, trong khi năm 2022 lên tới 23.3 tỷ USD.
Mặc dù đầu năm 2023, thị trường đã xuất hiện một vài cái tên mới mẻ được kỳ vọng sẽ thúc đẩy thị trường NFT tăng giá, đó là Mad Lads và Pudgy Penguins, tuy nhiên vẫn không tạo ra kết quả như mong đợi.
Cho đến thời điểm hiện tại, ngoài sự phục hồi của bộ sưu tập Pudgy Penguins với việc đạt ATH 22.9 ETH vào ngày 17/02 vừa qua, phần lớn giá các bộ sưu tập NFT lớn đều chưa hồi phục. Cụ thể, bộ sưu tập lớn nhất thị trường là BAYC hiện nay vẫn đang giao dịch ở mức 17.8 ETH, giảm 87% so với ATH ở 153.7 ETH.
CryptoPunks có vẻ khả quan hơn khi giá NFT đã hồi phục hơn 40%, hiện giao dịch quanh mức 57 ETH, cách đỉnh 125 ETH hơn 50%.
Ở thời kỳ hoàng kim vào 2021, NFT đã kéo được lượng lớn người dùng mới nhờ tốc độ tăng trưởng giá trị chóng mặt của nó, thậm chí còn được ví như một sự kiện bong bóng hoa tulip.
Ngoài những nhà đầu tư crypto, NFT còn thu hút nhiều nghệ sĩ nổi tiếng như Justin Bieber, Madonna, Paris Hilton... lẫn các công ty truyền thống như Coca cola, Adidas, LV… Họ lần lượt gia nhập cuộc đua để ra mắt NFT và quảng bá trên các trang truyền thông, mạng xã hội.
Một số NFT ở thời đỉnh cao được giao dịch như The Merge (91.8 triệu USD), EveryDays (69.3 triệu USD), Clock (52.7 triệu USD), CryptoPunks #5822 (23.7 triệu USD)…
Nguyên nhân nào khiến thị trường NFT ảm đạm?
Có thể thấy, thị trường NFT ban đầu hạ nhiệt do thị trường chung suy thoái và mùa đông Bitcoin kéo dài. Nhưng khi thị trường crypto khởi sắc, thậm chí về lại ATH cũ, NFT vẫn không hồi phục được. Điều có thể được giải thích bởi:
- Mức độ quan tâm cực thấp: Theo dữ liệu từ Google Trends, sự quan tâm đến NFT giảm xuống gần thấp nhất từ trước đến nay chỉ 7/100 điểm. Điều này trái ngược với sức nóng của NFT vào đầu năm 2022, đạt đến đỉnh 100 điểm vào tuần cuối của tháng 1.
- Không thể hấp dẫn người mới: Khối lượng giao dịch NFT trong những tháng năm 2023 đã có sự khởi sắc so với đáy, nhờ sự thành công của một số bộ sưu tập như Pudgy Penguins, Mad Lads. Tuy nhiên, nếu nhìn ở góc độ tổng quan thì tổng khối lượng giao dịch năm 2023 vẫn rất thấp.
- Vấn đề thanh khoản, tính ứng dụng: Thanh khoản vẫn là vấn đề lớn nhất với các bộ sưu tập. Việc sở hữu một bộ NFT có giá trị vài ETH thì dễ, nhưng vấn đề nằm ở việc liệu có bán nó được không. Đồng thời, các bộ sưu tập không có tính ứng dụng rõ ràng, nguồn thu chỉ phụ thuộc vào nắm giữ NFT.
- Người dùng giảm mạnh do không thể mua NFT giá cao: Số lượng người tham gia giao dịch trên các nền tảng giảm mạnh, cho thấy sự quan tâm đến các bộ sưu tập NFT chưa trở lại dù có một vài dự án gây chú ý. Khối lượng và số lượng người giao dịch giảm trong thời gian dài khiến số tiền tối thiểu mà nhà đầu tư sẵn sàng chi trả cho mỗi bộ sưu tập cũng giảm theo. Những bộ sưu tập lớn có giá quá cao sẽ không thể tiếp cận được tệp khách hàng nhỏ, vốn ít.
Ví dụ, bộ sưu tập BAYC dù đã giảm 84% giá trị, những để sở hữu 1 BAYC người dùng cần có 19.5 ETH, tương đương khoảng 69,000 USD. Đây là vẫn là con số rất cao và đa số nhà đầu tư NFT thông thường không thể tiếp cận được.
- Cách vận hành và vấn đề bản quyền: Theo một báo cáo vào năm 2023, 80% tác phẩm NFT trên Opensea là bản sao của các tác phẩm nổi tiếng bên ngoài hoặc bản sao của NFT khác. Hoặc LookRare cũng chia sẻ rằng có tới 95% tác phẩm bị phát hiện là giả mạo. Điều này khiến niềm tin của nhà đầu tư gần như không có, họ sẽ rời đi khi đạt được lợi nhuận mong muốn, coi đây chỉ là bong bóng sớm bị mất giá trị.
- Các dự án mới thu hút lượng lớn ETH, SOL khỏi thị trường NFT. Từ cuối 2023 đến nay, các dự án restaking liên tục bùng nổ. Việc này khiến số lượng ETH được đem đi stake, khóa trong các nền tảng liên tục tăng.
Chỉ riêng EigenLayer, dự án restaking đang ghi nhận số ETH bị khóa trị giá 11.2 tỷ USD, chưa kể đến những cái tên khác như ether.fi, Pendle Finance, Puffer Finance... Người dùng gửi ETH trên các nền tảng này còn có cơ hội nhận airdrop khủng. Hơn nữa, giá ETH tăng khiến quyết định mua các bộ sưu tập có giá trị cao trở nên khó khăn.
Tương tự với Solana, các dự án farming: marginfi, Kamino Finance… chiếm sự chú ý mạnh mẽ, người dùng tập trung sử dụng SOL tham gia farming kiếm thu nhập thụ động. Các nền tảng như Drift Protocol, Zeta Market, BackPack Exchange… thu hút người dùng qua việc giao dịch săn điểm thưởng.
Các dự án đang làm gì trong nỗ lực hồi phục thị trường NFT?
NFT vẫn là mảnh đất tiềm năng có thể khai thác. Các nhà tạo lập đang nỗ lực bổ sung các giải pháp nhằm thúc đẩy thị trường tăng trưởng trở lại qua nhiều biện pháp như:
- Các dự án NFT kết hợp Defi, nhiều dự án NFT lending ra đời là cơ sở cho sự phát triển vững chắc của thị trường NFT. Người dùng sẽ có nhiều lựa chọn và cách kiếm tiền với NFT thay vì đơn thuần giao dịch như trước kia. Các ứng dụng như giao dịch quyền chọn, hợp đồng vĩnh cửu cũng đang được phát triển với NFT.
- Ngoài ra còn xuất hiện các dự án không tập trung tạo ra các bộ sưu tập số lượng ít, giá trị cao mà chuyển hướng tạo ra các bộ sưu tập có nguồn cung lớn và giá vừa phải. Hoặc các dự án trung gian giúp người dùng có thể sở hữu 1 phần nhỏ NFT thay vì phải mua đủ 1 NFT hoàn chỉnh như trước đây. Những giải pháp này kỳ vọng sẽ thu hút lượng lớn người dùng nhỏ có vốn hạn chế gia nhập.
Đọc thêm: Hành trình "lên đỉnh" 22 ETH của NFT Pudgy Penguins.