Token chứng khoán và chứng khoán được token hoá

Vào thời kỳ hoàng kim của tiền điện tử năm 2017 - 2018, mọi thứ đều được mã hóa và đưa vào blockchain. Các cơ quan nhà nước và ngân hàng cũng rục rịch tung ra các sản phẩm ứng dụng blockchain để bắt kịp xu hướng.

Cùng với sự quan tâm lớn hơn thì sự nhầm lẫn cũng trở nên nhiều hơn. Trên thực tế, tiền điện tử là một ngành công nghiệp mới và đang phát triển nên vẫn còn rất nhiều thuật ngữ và khái niệm xa lạ với người dùng. Bạn có thể nhận thấy một trong số những khái niệm rất dễ nhầm lẫn là “token chứng khoán” và “chứng khoán được token hóa”. Vậy chúng có khác nhau không?

Token chứng khoán và chứng khoán được token hoá

Trên thực tế, hai thuật ngữ không đề cập đến cùng một điều. 

Token chứng khoán là token có chung một số đặc điểm với chứng khoán. Nói một cách đơn giản hơn, chúng là những đại diện dựa trên blockchain của một số đặc quyền như chia sẻ doanh thu, cổ tức, quyền biểu quyết, quyền quản trị hoặc sự kết hợp của những đặc quyền này. Các token chứng khoán được đảm bảo bằng tài sản của công ty hoặc dự án.

Tuy nhiên, token chứng khoán đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn do thiếu các quy định, thể chế pháp luật và phương pháp tiếp cận rõ ràng. Ví dụ, LBRY, một giao thức lưu trữ phi tập trung, đã phát hành token LBC để kêu gọi vốn tài trợ cho việc phát triển của họ. Dù rằng có thể xem chúng là những token tiện ích để sử dụng dịch vụ, bản thân SEC lại coi đây là các token chứng khoán do mục đích tài trợ dự án. Năm 2021, SEC đã đưa ra hành động thực thi đối với LBRY. Mặc dù đội ngũ đứng sau dự án này đã phản đối, phán quyết có lợi cho SEC đã được đưa ra vào tháng 11 năm đó.

Trong khi đó, chứng khoán được token hóa lại là sự kết hợp giữa chứng khoán truyền thống và blockchain. Chúng là các token đại diện cho tài sản ngoài chuỗi cụ thể, sau đó bổ sung thêm một số lợi ích như thanh toán, tính minh bạch, linh hoạt và phạm vi tiếp cận rộng. Do đó, chứng khoán được token hóa đang bắt đầu được thử nghiệm rộng rãi trong thời gian gần đây. Các tổ chức tài chính và chính phủ đang nỗ lực phát hành các loại tài sản như cổ phiếu, trái phiếu, quỹ đầu tư và vàng trên blockchain.

Điểm giống nhau của token chứng khoán và chứng khoán được token hóa

Cũng như các dạng token khác, token chứng khoán và chứng khoán được token hoá đều được thừa hưởng tất cả các thuộc tính của blockchain mà chúng được phát hành, bao gồm:

Token chứng khoán cung cấp thanh khoản nhiều hơn bằng cách cho phép quyền sở hữu theo phần và giảm đầu tư tối thiểu. Nhiều người sẽ có thể đầu tư hơn do yêu cầu thấp hơn. Các doanh nghiệp và dự án cũng đang tận dụng lợi thế. Một ví dụ điển hình là phòng trưng bày Mayfair, nơi đã bán bộ sưu tập nghệ thuật của mình trên blockchain. Tương tự, chứng khoán được token hóa hiệu quả và có thể mở rộng. Chúng giúp giảm chi phí, đơn giản hóa việc kiểm toán, giảm thủ tục giấy tờ, giảm phí phát hành,…
Do đều được tạo ra trên blockchain nên cả hai loại token này đều minh bạch và có thể truy xuất dễ dàng. Bất kỳ ai cũng có thể tự do xem các smart contract quản lý token hoặc theo dõi việc phát hành và nắm giữ chúng.
Thanh toán và giải quyết các khoản thanh toán từ lâu đã đã được coi là một vấn đề nan giải khi chuyển giao tài sản. Trong khi các giao dịch gần như có thể được thực hiện ngay lập tức, việc chuyển nhượng lại quyền sở hữu thường mất khá nhiều thời gian. Trong không gian blockchain, quá trình này hoàn toàn được tự động hóa và có thể hoàn thành chỉ trong vòng vài phút.

Tại sao cần hiểu và phân biệt 2 thuật ngữ này?

Có 2 lý do chủ yếu khiến chúng ta cần phải hiểu rõ và phân biệt đúng 2 thuật ngữ này.

Dễ dàng tiếp cận hơn với các quy định pháp lý

Chứng khoán được token hóa chỉ yêu cầu thực hiện lưu ký (custody) và tuân thủ các điều chỉnh phân loại. Hiện, cơ quan quản lý quốc tế đang nghiên cứu các quy tắc rõ ràng để hợp thức hóa chứng khoán với blockchain.

Tuy nhiên, token chứng khoán lại gây ra nhiều tranh cãi và cuộc chiến pháp lý giữa các cơ quan quản lý nhà nước với các dự án tiền điện tử.

Vụ kiện của SEC với LBRY kéo dài 2 năm mới đưa ra được kết luận. Thế nhưng, ngay cả khi LBRY đã tuyên bố phá sản, SEC vẫn yêu cầu nền tảng này nộp phạt.

Hay như vụ kiện của SEC và Ripple gần đây, SEC cáo buộc Ripple phát hành chứng khoán chưa đăng ký. Vụ kiện này hiện đã bước sang năm thứ ba và phần thắng cuối cùng đã nghiêng về Ripple. Đây là trường hợp đã không bị đi vào vết xe đổ của LBRY và mở đường cho 52 dự án bị SEC cáo buộc là chứng khoán trước đó có cơ hội trở mình.

Ảnh hưởng đến quyết định đầu tư

Hiện tại, việc chấp nhận token chứng khoán vẫn chưa được thực hiện, do đó, tiềm năng đổi mới và phát triển của loại token này còn khá thấp. Điều này khiến việc đầu tư vào token chứng khoán trở thành một hành động rủi ro cao và không được khuyến khích.

Tuy nhiên, nếu các vấn đề pháp lý được giải quyết, token chứng khoán có thể có tác động đáng kể đến thị trường. Chúng có khả năng thay đổi các khái niệm đầu tư truyền thống và mở ra cánh cửa cho các mô hình kinh doanh mới và nguồn giá trị mới.

Trong khi đó, chứng khoán được token hóa đã được nhiều tổ chức công nhận và phát triển liên tục trong những năm gần đây. Chứng khoán được token hóa có thể được xem là một trong những yếu tố quan trọng giúp thay đổi cách thức hoạt động của thị trường tài chính truyền thống, tăng khả năng tiếp cận vốn cho các nhà đầu tư.

Tóm lại, hai khái niệm này có vẻ giống nhau, nhưng trên thực tế chúng hoàn toàn khác biệt. Tất cả các chứng khoán được token hóa đều có thể được xem là token chứng khoán, nhưng không phải tất cả các token chứng khoán đều là chứng khoán được token hóa. Do vậy, việc hiểu rõ về hai khái niệm này và cách phân biệt chúng sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan về quyền và nghĩa vụ của mình trước khi đầu tư vào bất kỳ dự án nào.

Đọc thêm: Sự khác biệt giữa chính sách tiền tệ và chính sách tài khoá.