5 cách xây dựng tư duy giao dịch để thành công
Một trong những nhà tâm lý học giao dịch nổi tiếng thế giới Brett Steenbarger, đã chia sẻ trong cuốn sách nổi bật của ông có tên Enhancing Trader Performance (Nâng cao Hiệu suất của Trader) rằng: “Hiệu suất giao dịch là kết quả của cách Trader học nó. Chuyên môn là kết quả của một quá trình”.
Michael Phelps, vận động viên Olympic được đánh giá cao nhất mọi thời đại, với tổng cộng 28 huy chương, đã chia sẻ về thói quen trước khi bơi của mình rằng: “Đó chỉ là một routine. Routine của tôi. Một routine mà tôi đã trải qua trong suốt cuộc đời mình. Tôi sẽ không thay đổi nó”.
Vậy để có thể thành công như những pro trader, chúng ta nên xây dựng tư duy giao dịch và đi theo một routine như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết này nhé.
Tư duy là gì?
Tư duy là cách chúng ta suy nghĩ, hình dung, nhận xét, đánh giá và nhìn nhận một sự vật hay sự việc nào đó. Và tư duy không tự nhiên mà có. Bạn nạp gì vào sẽ ra được thứ đó - “garbage in garbage out”. Trong phạm vi bài này chúng ta chỉ nói đến lĩnh vực crypto thôi nhé.
Có người tư duy crypto là cờ bạc, zero sum game, tài chính, công nghệ, tương lai, hay chỉ đơn giản là kênh đầu tư giúp họ có thể mang lại lợi nhuận thay đổi cuộc sống. Không ai đúng ai sai cả, bạn tư duy như thế nào thì kết quả sẽ ra như thế đó.
Tư duy là hệ thống suy nghĩ và niềm tin, do đó sẽ dẫn đến những hành động, từ đó sinh ra kết quả, kết quả là phản ảnh của tư duy. Cái khó là ở chỗ người ta khó phân biệt được đâu là tư duy đúng và đâu là sai.
Mọi sự thật, kết quả đều lộ rõ ra khi được thời gian kiểm chứng, chứ lúc mới vào thì ít ai nhận ra họ sai hay đúng ở đâu. Có hai cách để người ta thay đổi, một là nỗi đau đớn của sự thất bại, hai là sự truyền cảm hứng và lời khuyên của người đã từng thất bại.
Thế thì có cách nào để ta không phải trải qua sự đau đớn của mất mát và tiết kiệm được thời gian và có được tư duy đúng ngay từ đầu?
5 cách xây dựng tư duy giao dịch
Hiểu thứ mình đầu tư
Có rất nhiều thứ cần chuẩn bị khi bạn là người mới, nhưng quan trọng hơn cả là nên hiểu thứ mình đang đầu tư và biết tại sao nó có giá trị.
Bạn có thể bỏ tiền vào một thứ mà bạn chỉ nghe ai đó nói rằng nó có thể tăng 2x 5x 10x hay không? Bạn có cảm thấy hoảng loạn khi giá của đồng coin mình vừa mua sập 10%, 20% thậm chí 50% trong một buổi sáng đẹp trời nào đó?
Đương nhiên, những trường hợp như vậy là vô cùng nhiều trong crypto, nhiều hơn tất cả các thị trường khác mà bạn có thể biết đến.
Người ta cứ nói thị trường crypto như tàu lượn siêu tốc là vậy, báo chí hôm nay mới viết Bitcoin sập 10%, thì chưa ráo mực Bitcoin đã hồi phục và tăng lại 20%. Thế thì làm sao bạn có thể an tâm đầu tư và vượt qua những cơn sóng giá biến động đó? Chỉ có một cách, đó là bạn phải thật sự “hiểu" thứ mình đang bỏ tiền vào.
Khi một thứ mà bạn không thể hiểu được giá trị của nó thì dù nó có tăng cỡ nào thì bạn cũng không nên đụng vào. Vì chỉ cần giá sập một ít là bạn hoảng loạn bán tháo ngay. Tại sao có người chỉ cầm được coin vài tháng, có người cầm được một vài năm, và có người cầm được hơn một thập kỷ.
Vậy niềm tin của những người đó khác nhau ở chỗ nào? Họ có cái gì để “bám" vào khi giá coin sập đến 70-90% trong vài năm? Đó là sự “hiểu” đấy các bạn ạ, họ biết mình đang lưu trữ và đầu tư vào cái gì.
Chọn thầy để học
Ở thời đại công nghệ số như bây giờ, bạn có thể học mọi thứ trên Google và YouTube là có thật, thượng vàng hạ cám có đủ, cái khó của bạn là lọc ra được đâu là vàng và loại bỏ cám đi.
Cái nguy hiểm của học free là bạn không thể nào biết được họ dạy bạn cái gì, liệu phương pháp đó có giúp bạn phát triển trong dài hạn không, hay chỉ chộp giật “ăn" được một vài đợt trend ngắn ngủi, nếu nhanh thì thoát kịp, chậm thì về bờ đê.
Đây là những tiêu chí mà mình hay dùng để lựa chọn người thầy cho bản thân:
- Người đó có đang sống bằng tiền lời họ đầu tư và trading không, hay tiền đến từ những nguồn thu nhập khác ngoài việc đầu tư.
- Kỹ năng đầu tư và kỹ năng đào tạo là 2 kỹ năng hoàn toàn khác nhau, họ có thể dạy lại bạn giống như những gì họ đã làm không?
- Những học sinh của họ khi học xong có mang lại kết quả giống người thầy đó không?
Với những người đã tham gia thị trường lâu rồi, họ nắm khá rõ dao động lên xuống của thị trường và tuỳ mức độ chấp nhận rủi ro khác nhau mà sẽ có quyết định lựa chọn những coin khác nhau.
Nhưng với người mới thì các bạn nên dừng lại ở top 5 coin có vốn hóa lớn là đủ. Bạn là người mới, muốn kiếm lời thật nhanh và nhiều thì nên bình tĩnh lại đôi chút để lắng lại cơn sóng tham lam của bản thân mà thử đặt câu hỏi nhỏ, là thị trường dễ kiếm tiền vậy sao?
Bạn biết sự khác nhau của từ “chuyên gia” và “nghiệp dư” là gì không?
Đó là sự nhất quán, bạn có thể ăn 1 trade 10x được 1 lần, vài tuần sau lại ăn thêm 1 lần, và vài tháng tới lại thêm một lần, xong sau đó lại thua hết phần đã thắng, thắng rồi lại thua, càng ngày số tiền bạn thua lại lớn số tiền thắng. Và bạn không thể duy trì kết quả đó cho dài hạn.
Nhưng chuyên gia làm được điều đó. Siêu sao Ronaldo không chỉ ăn may 1 vài lần sút bóng vào lưới, mà đó là quá trình khổ luyện để đạt được sự nhất quán trong ghi điểm, ở những sân cỏ khác nhau, những đối thủ khác nhau và những thời tiết khác nhau.
“Phương pháp nào có thể giúp bạn có thể sinh ra lợi nhuận đều và nhiều trong crypto thì đó mới là thứ đáng để bạn bỏ công ra tìm, học và luyện tập.”
Đọc thêm: 10 lời khuyên dành cho các New Trader trong Crypto
Quản lý rủi ro
Chưa biết các bạn làm lời bao nhiêu trong thị trường, nhưng khi đầu tư cái quan trọng vẫn là đừng làm mất vốn, vì mất vốn là mất hết, vì đầu tư bất cứ loại hình nào cũng cần vốn mà, ít hay nhiều thôi.
Các bạn sẽ nghe nhiều về risk and reward (rủi ro và phần thưởng). Hai cái này luôn cân bằng, rủi ro cao thì lợi nhuận cao, nhưng rủi ro này là do bạn cân đo đong đếm bằng phân tích và nghiên cứu. Do đó, bạn cần phải biết cách quản lý rủi ro cho chính bản thân mình.
Cộng thêm mức độ chấp nhận mạo hiểm của bản thân mà đưa ra quyết định, chứ không giống tư duy hên xui bài bạc, lật thì ăn, ngửa thì thua. Bạn không thể làm lợi nhuận đều và lâu dài nhờ hên xui được.
Chỉ nên dùng khoản tiền tiết kiệm của bạn để đầu tư, và nhớ chừa lại số tiền sinh hoạt đủ lâu để giữ tinh thần bạn thoải mái. Đừng mạo hiểm toàn bộ số tiền tiết kiệm bạn có được vào một dự án mà bạn không thật sự hiểu về nó, hay đầu tư dựa trên những cam kết lợi nhuận vài chục phần trăm một tháng.
Satoshi đã bao giờ cam kết với bất kỳ ai về lợi nhuận của Bitcoin khi họ đầu tư vào nó? Nhưng bạn thấy đấy, Bitcoin đã tồn tại qua hơn một thập kỷ và đều đặn tăng giá qua mỗi năm. Đó là sức mạnh của giá trị nội tại của một đồng coin.
Mình biết ai cũng muốn kiếm tiền nhanh và mình cũng vậy, nhưng có nhiều thứ chậm mà nhanh, nhanh thành chậm, nên các bạn phải tôn trọng và tuân thủ tuyệt đối quy luật này.
Và mình tin rằng không có thị trường nào có thể đạt mức lợi nhuận cao hơn crypto được, nên các bạn không cần phải gấp. Các bạn chọn crypto thì các bạn hiện tại đã và đang là những người rất sớm bước vào thị trường rồi.
Cơ hội vẫn luôn còn đó, lợi nhuận vẫn còn ở đó đợi các bạn lấy. Vậy nên bạn cần tập trung trau dồi kiến thức, kỹ năng, và nên trang bị một tư duy đúng để bước vào thị trường.
Đừng đầu tư theo số đông
Đặc thù của thị trường crypto là thị trường của đám đông, nhưng có một nghịch lý trên thị trường là đám đông thường không bao giờ chiến thắng.
Thế nhưng, những nhà đầu tư mới thường bị lấn át bởi tâm lý đám đông. Khi thấy một coin nào đó được mọi người rỉ tai nhau là tốt và có mức tăng trưởng cao trong tương lai, sau khi thấy mọi người mua bán ầm ầm, bạn không thể ngồi yên được nữa và bắt đầu dao động và có thể đưa ra những quyết định mua bán sai lầm.
Hãy tự chủ trong những quyết định đầu tư của mình dựa trên cơ sở sự phân tích kỹ càng cùng với các lời khuyên từ các chuyên gia hay những người đi trước.
Không có phương pháp đầu tư hoàn hảo
Nếu quyết định tham gia vào thị trường, bạn cần xây dựng cho mình hệ thống chiến lược và phương pháp đầu tư rõ ràng.
Theo quan điểm của mình, bạn không nên thử hết tất cả các chiến lược vì để có thể học và thực hành nhuần nhuyễn 1 chiến lược, bạn đã phải mất một lượng lớn thời gian thậm chí là tiền bạc. Quan trọng là thái độ của chúng ta đối với việc đầu tư coin.
Tuy nhiên cần phải xác định rằng thực tế không có chiến lược nào chính xác 100%. Theo kinh nghiệm của mình, nếu chiến lược bạn đã chọn thực hành sau 6 tháng đến 1 năm có tỷ lệ thành công từ 60% trở lên thì đã đủ để bạn đi kiếm tiền trên thị trường này rồi. Việc còn lại là bạn chỉ tuân thủ theo những nguyên tắc đó.
Theo thời gian, bạn có thể học hỏi kinh nghiệm bổ sung vào hệ thống đầu tư của mình để nâng tỷ lệ thành công lên trên 70%.
Đừng tin vào những lời quảng cáo đầu tư xác suất thắng lợi 100% vì thậm chí đến những bậc thầy trong lĩnh vực đầu tư trên thế giới như Warren Buffett hay Phillip Fisher cũng chỉ có tỷ lệ thắng lợi trên các thương vụ là 80% mà thôi.
Đọc thêm: Sự khác biệt giữa Trader và Investor. Nên chọn phương pháp đầu tư nào?
4 thói quen hàng ngày của những trader thành công
Tạo ra nhiều kịch bản có thể xảy ra
Các trader giỏi nhất sẽ lập kế hoạch giao dịch của họ và sau đó giao dịch theo kế hoạch của mình. Nhưng đó không phải tất cả. Họ còn lên kế hoạch cho nhiều tình huống có thể xảy ra cho từng vị thế giao dịch tiềm năng, giao dịch dựa trên tin tức, biến động thị trường,...
Mục tiêu của bạn với tư cách là trader, chính là thực hiện kế hoạch của bạn thêm một bước nữa và tạo ra nhiều trường hợp dự phòng cho những gì có thể có thể xảy ra khi bạn mở bất kỳ vị thế mới nào.
Điều này sẽ khiến bạn luôn trong tâm thế sẵn sàng, bình tĩnh và kiểm soát chúng khi mọi thứ diễn ra không như mong muốn. Đây cũng là thói quen hàng ngày của trader đầu tiên bạn phải chú trọng.
Thu thập thông tin
Thói quen hàng ngày thứ hai của trader thành công rất đơn giản. Bạn cần phải biết tin nào sắp ra và nó có ảnh hưởng thế nào đến vị thế của bạn.
Các sự kiện có tác động lớn có thể sẽ làm gia tăng sự biến động (volatility). Điều này sẽ ảnh hưởng đến quy mô các lệnh dừng lỗ của bạn, hoặc thậm chí có thể khiến bạn bị stop out.
Hầu hết các trader chuyên nghiệp đều có một bảng liệt kê tất cả các sự kiến chính cần chú ý trong 5 ngày tới, để họ có thể nắm được điều gì sắp xảy đến.
Phân tích thị trường với các ghi chú rõ ràng và ngắn gọn
Thói quen hàng ngày thứ ba: Khi đến lúc phải hành động, bạn phải hành động một cách chắc chắn và vững tin. Việc trì hoãn sẽ khiến bạn phải trả giá đấy!
Đừng bao giờ nghĩ đến việc phân vân ngay khi thị trường đang di chuyển. Tiêu chí vào lệnh của bạn đã được đáp ứng, vì vậy, bạn phải hành động và vào vị trí để chiến đấu!
Vì thế, hãy lấy giấy bút ra và ghi chép các phân tích của bạn về thị trường. Hãy ghi ra một cách chi tiết, rõ ràng kế hoạch của bạn, sau đó sử dụng chúng như kim chỉ nam hành động cho các giao dịch sắp tới.
Chuẩn bị tinh thần - hình dung về ngày giao dịch thành công
Những thứ bạn có thể hình dung chẳng hạn như:
- Xác định và đạt được mục tiêu lợi nhuận hàng ngày của bạn
- Nhìn thấy các lệnh của bạn được khớp và sau đó đưa chúng đến mức lợi nhuận thành công
- Giữ bình tĩnh khi thị trường biến động bất lợi
Có rất nhiều nghiên cứu khoa học về tầm quan trọng của việc hình dung một ngày giao dịch thành công đến mức bạn sẽ hối hận nếu không đưa nó vào trong routine giao dịch hàng ngày của mình đó!
Đọc thêm: 03 lời khuyên từ trader thành công nhất mọi thời đại.
Kết luận
Trên đây là những tư duy và thói quen hàng ngày của trader thành công mà bạn có thể học hỏi. Dĩ nhiên để có thể kiếm tiền trên thị trường cần nhiều hơn thế, và không có gì đảm bảo bạn chắc chắn sẽ thành công.
Nhưng nó có thể là “điều kiện cần” để bạn có thể bắt đầu kiếm tiền trên thị trường.
Sau khi đọc xong bài viết trên, nếu các bạn còn nghĩ thị trường crypto như cờ bạc, thảy tiền vào theo tư duy hên xui may rủi. Hay chỉ là đợi tăng vào chục % lấy ra, sập vài chục % thì bán lỗ, luôn luôn nơm nớp không biết khi nào nó về 0 thì mình chân thành khuyên bạn nên đứng ở ngoài.
Ít nhất cho đến khi bạn đã hiểu được tại sao nó có giá trị và xây dựng cho mình một tư duy đúng thì hãy đầu tư cũng chưa muộn.