9 Tiêu chí Vàng để đánh giá và lựa chọn dự án crypto tiềm năng

Điều gì khiến bạn quyết định mua một đồng Coin/Token? Nghe bạn bè nói, thấy người ta nhắc nhiều, được phím trên các cộng đồng, tự nghiên cứu và mua hay là… tâm linh?

Chào mọi người, mình là Emma đến từ MarginATM. Hôm nay chúng ta sẽ đi tiếp tục hành trình khám phá kiến thức và kinh nghiệm đầu tư crypto, chủ đề hôm nay là chủ đề đi chuyên sâu hơn, đó là “Làm thế nào để xác định được dự án crypto đó có tiềm năng hay không?”

Trong thời gian qua, mình nhận được nhiều câu hỏi từ người quen rằng có dự án nào tiềm năng không thì phím họ mua. Hay là khi tương tác với nhiều thành viên trên các cộng đồng, mình nhận thấy đa phần các nhà đầu tư từ trước tới nay có xu hướng mua Coin “theo kèo người khác" chứ chưa thể tự mình nghiên cứu và tìm các dự án tiềm năng.

Tại sao vậy?

Lý do một phần là bởi lười tìm hiểu, nhưng đa phần là vì họ không biết dự án như thế nào thì gọi là tiềm năng. Gần đây khi các blog kiến thức chuyên sâu như Coin98 được biết đến nhiều hơn đã giúp ít nhiều nhà đầu tư biết cách tìm hiểu và xác định dự án tiềm năng nhưng chưa hẳn là nhiều.

Vậy thì hôm nay hãy cùng mình tìm những tiêu chí xác định dự án khi tìm hiểu cũng như cách đánh giá dựa trên các tiêu chí để xác định dự án tiềm năng nhé!

Như thế nào là một dự án crypto tiềm năng?

Dự án tiềm năng (hidden gems) là những dự án được đầu tư và phát triển nghiêm túc, có đội ngũ tâm huyết, tầm nhìn dài hạn và đôi khi là kịp thời bắt trend. Tuy nhiên, đối với mình dự án tiềm năng chính là một dự án sẽ có tiềm năng tăng giá và có thể giúp tài khoản mình tăng trong tương lai.

Để làm được điều đó, cần rất nhiều yếu tố từ nội tại cho tới ngoại cảnh tác động. Vậy những yếu tố đó là gì và tiêu chuẩn nào thì những yếu tố đó được đánh giá là đạt?

9 tiêu chí để đánh giá một dự án coin tiềm năng

Mỗi nhà đầu tư trong thị trường sẽ có một tiêu chuẩn đánh giá riêng, có thể tiêu chuẩn đó được tham khảo từ nhiều nguồn. Tuy nhiên đúc rút lại mỗi người đều sẽ có riêng cho mình sự ưu tiên khi chọn và đánh giá các dự án.

Qua quá trình tìm hiểu, nghiên cứu, tham khảo, học hỏi và quan sát, mình đã rút ra được một số yếu tố cùng tiêu chuẩn đi kèm khi nghiên cứu một dự án tiềm năng như sau:

Ý tưởng & tầm nhìn dự án

Yếu tố đầu tiên khi nghiên cứu về một dự án mình sẽ dựa vào ý tưởng và tầm nhìn của họ là như thế nào. Ví dụ: Dự án được phát triển dựa trên ý tưởng (idea) mới, bắt trend hay là đạo nhái (clone) của các dự án khác.

Nếu dự án này là ý tưởng mới, đây là một điểm cộng, tuy nhiên không phải dự án nào là idea mới cũng tốt. Bạn cần quan sát thêm về vấn đề mà idea này có thể giải quyết, liệu nó có đủ thực tế để thực hiện không?

Nếu dự án là ý tưởng bắt trend thì có thể cân nhắc để đầu tư trong ngắn hạn theo trend. Ví dụ thời điểm mà GameFi trở nên nóng sốt vừa qua, các dự án về GameFi mọc lên như nấm, cộng thêm yếu tố thị trường tích cực thì hầu như các dự án này đều tăng trưởng khá tốt, mang lại lợi nhuận tốt cho anh em.

Tuy nhiên vì là idea bắt trend cũng sẽ có trend này, trend kia. Thường ở giai đoạn fomo của xu hướng chính là lúc nhà đầu tư biết tới nhiều và đầu tư. Do đó khi đầu tư vào các dự án này mình thường chọn đầu tư trong ngắn hạn thay vì hold lâu dài.

Còn với idea dự án là đạo nhái thì mình thường không có xu hướng đánh giá cao và đặt luôn một điểm trừ cho dự án đó. Vì nếu là dự án làm nghiêm túc thì không lý do nào để họ phải đi đạo nhái các dự án đã tồn tại trước đó cả.

Dự án thuộc nhóm Coin nào?

Yếu tố tiếp theo, bên cạnh ý tưởng dự án thì mình sẽ tìm hiểu xem dự án này thuộc nhóm Coin/Token nào. Ví dụ: Thuộc nhóm Coin hệ sinh thái, Privacy, NFT Gaming, DeFi hay P2E,... 

Xác định điều này để làm gì?

Bình thường mình sẽ dựa vào đó để làm phép so sánh. Crypto có một đặc điểm là dòng tiền thường chảy vào thị trường theo các nhóm coin. Ví dụ năm 2021 có các xu hướng như Metaverse, NFT, Coin hệ sinh thái,... Khi dòng tiền đổ vào nhóm này thì các coin trong nhóm thường có sự tăng trưởng đều với nhau.

Bên cạnh đó, khi biết đồng Coin/Token này thuộc nhóm coin nào cũng giúp mình so sánh với các dự án thuộc nhóm này, để xem liệu nó còn tiềm năng tăng giá nữa hay không.

Mình sẽ lấy ví dụ cho bạn hiểu rõ hơn ý này: Quan sát NEAR mình thấy dự án này thuộc dòng nhóm Coin hệ sinh thái, tương tự như SOL, AVAX hay LUNA. Tuy nhiên vốn hoá của NEAR hiện tại chỉ mới 6 tỷ đô trong khi SOL là 26 tỷ đô, AVAX là 19 tỷ đô và LUNA là 35 tỷ đô. Do đó, mình hoàn toàn có thể kỳ vọng một ngày NEAR cũng sẽ đạt được mức vốn hoá tương tự như các Coin hệ sinh thái trên.

Về thời điểm cho sự tăng trưởng mình không biết, nhưng khi hệ sinh thái được xây dựng đầy đủ, các giao thức dần hoàn thiện thì đó là lúc để hệ được bơm.

Dự án có sản phẩm chưa?

Yếu tố khá quan trọng đối với một dự án tiềm năng đó chính là sản phẩm của họ sẽ giải quyết được điều gì. Do đó cần chú ý đến điều này. Một số dự án có thể chưa có sản phẩm nhưng đa phần để xác định đó có phải hidden gems hay không phải xem vào sản phẩm của họ như thế nào.

Nếu dự án có sản phẩm, mình thường tiến hành trải nghiệm xem sản phẩm chạy có mượt không, nó giải quyết được vấn đề chính là gì và nó có điều gì khác biệt so với các sản phẩm tương tự đã tồn tại trước đó để trở thành ưu thế cạnh tranh.

Nếu dự án chưa có sản phẩm, chúng ta cần xem thêm lộ trình (roadmap) được công bố của dự án. Để làm gì?

Lộ trình - Roadmap

Lộ trình dự án là kế hoạch phát triển của một dự án theo từng giai đoạn, từng thời điểm, thường là dự kiến. Với tiêu chí này, mình sẽ dựa vào đó để xem dự án từ trước tới nay có phát triển theo lộ trình đã công bố hay không.

Dự án đi càng đúng lộ trình thì phần nào chứng minh họ làm việc nghiêm túc và uy tín. Đặc biệt với các dự án chưa có sản phẩm, nhờ tiêu chí này chúng ta có thể biết dự kiến lúc nào sản phẩm sẽ được triển khai để có quyết định đầu tư đúng đắn từ trước. Đôi khi dự án tiềm năng chỉ cần ra sản phẩm thôi cũng đủ yếu tố để được đẩy giá mạnh.

Tokennomics

Tokenomics được ghép từ hai từ Token (Tiền mã hóa) và Economics (Kinh tế học). Chính vì thế, Tokenomics có thể xem là nền kinh tế của tiền mã hóa, cách chúng được xây dựng và áp dụng vào mô hình hoạt động của dự án đó.

Với các dự án được phát triển từ năm 2017 về trước đa phần họ không chú trọng quá nhiều vào Tokenomics. Nhưng với những dự án phát triển sau này, Tokenomics chính là công cụ giúp dự án giữ chân nhà đầu tư và chiến thắng nhà tạo lập thị trường, cũng là yếu tố rất quan trọng quyết định tiềm năng tăng trưởng của dự án trong tương lai.

Có một câu nói rất hay từ anh Lê Thanh - Founder Coin98 mà mình vẫn tâm đắc tới giờ: “Chúng ta không đầu tư vào dự án, chúng ta đang đầu tư vào token của dự án".

Có lẽ bạn cũng biết sơ qua rằng các dự án Crypto sẽ có các vòng đầu tư từ đầu cho các nhà đầu tư thiên thần: Seed Round, Strategy, Private Sale,... Những người này thường được mua với token giá rẻ, số lượng nhiều và bị khoá trong một thời gian. Do đó việc quan sát thiết kế Tokenomics sẽ cho bạn biết những nhà đầu tư này được mua bao nhiêu token, ở mức giá nào, khoá trong bao lâu hay thời điểm bạn biết và tìm hiểu về dự án các nhà đầu tư ban đầu đã xx bao nhiêu lần rồi. 

Thiết kế Tokenomics cũng là việc quyết định sẽ có bao nhiêu token được phát hành ra thị trường theo từng thời điểm, tổng số token tối đa sẽ được phát hành.

Vậy như thế nào là một mô hình Tokenomics hiệu quả? Không có cơ sở chắc chắn nào về một mô hình Tokenomics hiệu quả, việc tăng giá của một Coin/Token cũng phụ thuộc thêm vào nhiều yếu tố khác nữa, tuy nhiên cơ sở mình chọn để đánh giá một mô hình hiệu quả đó là token được sử dụng triệt để, đóng vai trò quan trọng không thể thiếu trong sự phát triển hệ sinh thái của dự án.

Ví dụ về mô hình Tokenomics hiệu quả đó là: Binance Coin. 

Cụ thể: Binance Coin có:

• Tổng cung ban đầu: 200,000,000 BNB.
• Thời gian unlock: 5 năm (đã unlock 100%).
• Kèm theo cơ chế đốt cho tới khi Circulating Supply còn 100,000,000 BNB.

⇒ Giúp giảm phát, tạo động lực tăng giá và tạo động lực hold cho BNB holder.

Bên cạnh đó, BNB đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của hệ sinh thái Binance. Những người hold BNB sẽ được giảm phí giao dịch trên sàn giao dịch lớn nhất thế giới: Binance, hay có thể dùng BNB đó để tham gia các dự án IEO trên Binance Launchpad với cơ hội xx, Staking nhận lợi nhuận cố định, săn cơ hội mua NFT IGO trên Binance NFT,...

Hiện Binance đang mở rộng sang lĩnh vực Binance Pay, như vậy một ngày nào đó người sở hữu BNB có thể dùng BNB để thanh toán bất kỳ nơi nào nếu điều này thành công. Và mình thấy thẻ Visa Binance đã bắt đầu xuất hiện và thực hiện điều này.

Đó là ví dụ của Binance Coin. Càng về sau, cách thiết kế tokenomics ngày càng phát triển và có nhiều kiểu mô hình, tuy nhiên không phải mô hình nào cũng thành công. Do đó tuỳ thời điểm và xu hướng thị trường mà bạn có thể đưa ra nhận định và đánh giá phù hợp nhé.

Bạn có thể tìm hiểu thêm về Tokenomics qua bài viết Tokenomics là gì? Hiểu rõ cuộc chơi để tăng tỷ lệ chiến thắng.

Team, Backers & Investors

Crypto hay Blockchain đến cuối cùng vẫn đi tới mục đích là trở nên phi tập trung - Decentralized. Tuy nhiên để đạt được điều này cần rất nhiều thời gian. Hiện tại các dự án vẫn cần nhiều tới sự quản trị và phát triển của đội ngũ phát triển.

Một dự án được đánh giá tốt là dự án có đội ngũ (team) làm việc nghiêm túc, chăm chỉ và tâm huyết. Đội ngũ builders này còn cần là những người có kinh nghiệm lâu năm về thị trường và công nghệ blockchain.

Để đánh giá được team chất lượng hay không thì mình thường tìm hiểu team gồm những ai, họ đã có kinh nghiệm gì trong việc phát triển sản phẩm và blockchain, cách họ phát triển cộng đồng như thế nào, có thường xuyên cập nhật tình hình phát triển và tương tác với cộng đồng hay không? Hay còn có thêm yếu tố đối tác, nhà đầu tư gồm có những ai. 

Backers & Investors là những nhà đầu tư đằng sau dự án, thường là các quỹ đầu tư mạo hiểm (Ventures Capital). Các dự án thường sẽ công bố danh sách nhà đầu tư ban đầu của họ trên website. Mình sẽ quan sát xem có các quỹ nào, ông lỡn nào đầu tư vào dự án này, nếu đó là các quỹ lớn, có tiếng thuộc top Tier 1 (A16Z, Paradigm, Spartan Capital, Hashed,...), Tier 2 (Alameda Research, Binance Labs, Coinbase Ventures…) thì đây là điểm cộng dành cho dự án.

Ngoài ra các quỹ lớn trong Crypto thường có danh mục đầu tư lợi nhuận cao, các dự án được chọn đầu tư bởi họ chắc chắn đã được quỹ nghiên cứu kỹ trước khi xuống tiền. Điều này giúp mình tự tin hơn khi đầu tư.

UI/UX

Một trong những yếu tố mà hầu như mọi người không mấy để ý khi nghiên cứu dự án, đó là về UI/UX. UI/UX là giao diện và trải nghiệm người dùng. Đây không phải yếu tố nói lên tất cả về chất lượng dự án nhưng nó là điểm cộng nếu dự án có đầu tư vào yếu tố này.

Khi chúng ta truy cập vào trang web có trải nghiệm người dùng mượt mà, thoải mái, dễ nhìn và tích hợp được nhiều tính năng thuận tiện cho người dùng thì bao giờ cũng thích hơn là website có chất lượng thấp, cẩu thả.

Vì vậy bạn có thể biến nó thành một tiêu chí để đánh giá dự án, đánh giá đội ngũ đã nghiêm túc và cố gắng hiểu nhu cầu của người dùng.

Nói tới đây mình nhớ tới dự án Game NFT vì đồ hoạ quá xấu mà bị người dùng tẩy chay. Đây cũng chính là ví dụ về việc trải nghiệm người dùng có vai trò trong việc lựa chọn dự án của các nhà đầu tư.

Media

Media là tiêu chí liên quan đến việc phát triển cộng đồng, mạng xã hội hay các chiến dịch Marketing của dự án. Tiêu chí này cũng đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của dự án.

Khi phát hành một đồng Coin, nếu không có truyền thông thì sẽ khó để nhà đầu tư biết và nhớ tới dự án của bạn trong hàng chục nghìn dự án tồn tại trên thị trường.

Nếu như các tiêu chí trên đóng vai trò 80% trong quyết định đầu tư của bạn thì yếu tố media sẽ chiếm 20% còn lại.

Bởi vì Crypto có đặc điểm là phát triển mạnh nhờ cộng đồng, việc phát triển mạnh về truyền thông, xây dựng cộng đồng mạnh và đoàn kết, đem lại giá trị cho nhà đầu tư thì danh tiếng dự án cũng sẽ ngày càng tăng.

Cộng đồng có thể được phát triển trên nhiều nền tảng mạng xã hội khác nhau như Telegram, Facebook, Twitter, Discord,... Đây là các nền tảng để dự án kết nối với nhà đầu tư của họ, cập nhật tình hình phát triển của dự án để nhà đầu tư kịp thời nắm bắt. 

Hay các chiến dịch Marketing cũng thế, nếu muốn phát triển mạnh mà không sẵn sàng bỏ tiền ra làm Marketing để kéo người dùng về với sản phẩm của mình thì đó là điểm yếu của dự án.

Biểu đồ giá

Và yếu tố cuối cùng ngày hôm nay, đó là quan sát biểu đồ giá. Sau khi đã đánh giá được các tiêu chí trên, bạn cũng khoan vội quyết định mà hãy dành thời gian quan sát biểu đồ giá Coin/Token của dự án xem nó đang như thế nào nhé.

Nếu dự án đã đáp ứng được gần hết các tiêu chí mà giá token đang ở đáy. Nghĩa là những người mua từ vòng đầu tư ban đầu chỉ mới đạt lợi nhuận x5, x10 thì mình sẽ gọi đây là “món quà của thượng đế".

Còn trường hợp nếu dự án có đủ các tiêu chí nhưng giá đang được fomo mạnh, giá x50, x100 lần so với giá ban đầu thì lúc này dự án có tốt tới cỡ nào mình cũng sẽ không lựa chọn đầu tư vì không đạt với kỳ vọng lợi nhuận mình mong muốn, đôi khi còn có thể trở thành người “thanh khoản" cho các nhà đầu tư ban đầu chốt lời.

Xem thêm: Research dự án theo portfolio Quỹ đầu tư - Lần theo dấu chân "người khổng lồ".

Tổng kết

Các tiêu chí đưa ra trên đây được mình đúc kết sau quá trình tự nghiên cứu, tham khảo và quan sát ở nhiều dự án. Về tiêu chuẩn ở từng tiêu chí được mình đúc rút từ trải nghiệm cá nhân, không phải là lời khuyên đầu tư dưới mọi hình thức.

Dù có các tiêu chuẩn này làm thước đo nhưng vẫn có một số dự án không tăng trưởng đạt kỳ vọng của nhà đầu tư. Lý do không phải dự án không tốt mà thời điểm nhà đầu tư mua không thích hợp.

Đặc biệt là những lúc thị trường downtrend, nhạy cảm với tin tức hay biến động giảm giá như hiện tại thì khó có thể kỳ vọng giá xx sớm. Do đó tìm được một dự án tốt nhưng nếu đầu tư không đúng lúc thì nhà đầu tư vẫn thua lỗ như bình thường.

Mình cũng xin khẳng định lại rằng không có điều gì chắc chắn trong thị trường crypto, không phải cứ dự án tiềm năng thì sẽ x to, thậm chí dự án tưởng chừng là scam hay trò đùa vẫn có khả năng xx rất to. Ví dụ như: Dogecoin hay Shiba Inu.

Và những tiêu chí đưa ra trên đây phù hợp để nghiên cứu và đầu tư dài hạn, mình tuyệt đối không khuyến khích bạn mua đòn bẩy, long/short vì rất rủi ro bạn nhé. 

Đầu tư sẽ cần thời gian kiên nhẫn chờ thành quả. Do đó khi chọn được dự án nào đó tiềm năng rồi thì kiên nhẫn hold bạn nhé. Chúc các bạn thành công trong đầu tư và mong những chia sẻ của mình ít nhiều giúp bạn tự tin hơn trên hành trình crypto.