KYC là gì? Quy trình xác minh KYC khi đầu tư crypto

Khi bạn mở tài khoản trên các sàn giao dịch tiền điện tử, bạn thường sẽ được yêu cầu thực hiện quy trình KYC. Đây là quy trình xác minh danh tính tiêu chuẩn mà các sàn giao dịch yêu cầu đối với bất kỳ ai muốn giao dịch tiền điện tử. Bạn hoàn thành KYC càng sớm, bạn càng có thể mua và rút tiền điện tử sớm hơn.

Vậy chính xác thì KYC là gì? Vai trò của KYC với thị trường crypto như thế nào? Cùng tìm hiểu về KYC và các quy trình xác minh này qua bài viết nhé!

KYC là gì?

KYC (Know Your Customer) có nghĩa là "hiểu khách hàng của bạn." Nó đề cập đến nghĩa vụ của một tổ chức tài chính trong việc kiểm tra danh tính và lý lịch của khách hàng trước khi cho phép họ sử dụng sản phẩm hoặc nền tảng của mình. Đây là một phần của một loạt các biện pháp mà các cơ quan quản lý trên toàn thế giới sử dụng để chống rửa tiền.

Nói cách khác, KYC ngăn chặn những kẻ xấu che giấu nguồn tiền bất chính của họ đằng sau hoạt động tài chính hợp pháp.

Tại sao các sàn giao dịch crypto cần KYC?

Theo Hội đồng Đại Tây Dương, 87 quốc gia - đại diện cho 90% GDP toàn cầu - đang khám phá hoặc thử nghiệm việc ứng dụng crypto vào cơ chế tài chính truyền thống, tăng từ chỉ 35 quốc gia vào năm 2020, cho thấy tiền điện tử hiện đã được chấp nhận rộng rãi bởi cộng đồng và nhiều ngân hàng trung ương. Tuy nhiên, vẫn có nhiều người cho rằng tiền điện tử chỉ chỉ là một trong những hình thức lừa đảo của bọn tội phạm. Xác minh KYC như một biện pháp AML có thể sẽ rất hữu ích trên các nền tảng và sàn giao dịch tiền điện tử, giúp không gian này trở nên an toàn và bảo mật hơn.

Bằng cách thực hiện KYC bắt buộc, các sàn giao dịch tiền điện tử có thể đảm bảo một số vấn đề sau:

• Điều đầu tiên và quan trọng nhất là mỗi người chỉ có thể tạo một tài khoản duy nhất. Mặc dù bạn có khả năng thiết lập bao nhiêu địa chỉ email tùy thích, nhưng mỗi người chỉ có một danh tính thực sự. Bằng cách xác minh danh tính thật của họ thay vì gửi mã xác minh đến địa chỉ email hoặc số điện thoại, những kẻ xấu có thể bị gắn cờ và thậm chí ngăn chặn việc tạo tài khoản.
• Thứ hai: Nếu một người tham gia vào hoạt động gian lận hoặc bất kỳ điều gì khác đi ngược lại chính sách của nền tảng, người đó không chỉ có thể bị xóa khỏi nền tảng mà còn không thể quay lại bằng cách sử dụng các email phụ.

Đối với các công ty hoặc nền tảng tiền điện tử, lý tưởng nhất là việc kết hợp chính sách KYC bắt buộc tại thời điểm ra mắt, nhưng họ luôn có thể thêm vào sau đó. Tất cả các sàn giao dịch tiền điện tử phải trải qua kiểm tra KYC với người dùng của họ giống như tất cả các tổ chức tài chính bắt buộc phải làm. Điều này có thể giúp hợp lý hóa ngành công nghiệp tiền mã hóa và cải thiện niềm tin của người dùng.

Thông qua KYC, các sàn giao dịch crypto cũng có thể tuân thủ bối cảnh pháp lý luôn thay đổi và quá phức tạp của quốc gia nơi họ đặt trụ sở chính. Họ cũng có cơ hội tạo ra một con đường cho tất cả các không gian trực tuyến để mọi người chịu trách nhiệm về các hành động của họ theo cách hạn chế khả năng tham gia của chính họ, điều mà các nền tảng truyền thông xã hội đã không làm được và hiện đang bị chỉ trích nặng nề.

Tìm hiểu thêm tầm quan trọng của KYC qua bài: Pi Network: Rò rỉ thông tin KYC của 10,000 người Việt Nam & Bài học về bảo mật trong Crypto!

Quy trình xác minh KYC thực tế

Tùy thuộc vào từng sàn giao dịch, các quy trình KYC có thể khác nhau nhưng nhìn chung, chúng hoàn thành các mục tiêu tương tự nhau, bao gồm:

Nhận dạng Khách hàng (CIP)

Nhận dạng CIP là bước đầu tiên và đơn giản nhất trong quy trình KYC. Nó chỉ đơn giản liên quan đến việc thu thập và xác minh dữ liệu người dùng. Đối với các sàn giao dịch tiền điện tử, nó thường được yêu cầu sau khi người dùng đăng ký tài khoản trên sàn.

Ở bước này thường người dùng sẽ phải cung cấp các thông tin cơ bản như họ tên, số điện thoại, ngày tháng năm sinh, số CMND, nơi thường trú, tạm trú,...

Người dùng cũng phải gửi các tài liệu chứng minh danh tính. Các tài liệu cần thiết là khác nhau giữa các nền tảng, thường là muốn rút nhiều tiền hơn thì sẽ phải cung cấp nhiều tài liệu hơn. Nói chung, cần có giấy tờ tùy thân có ảnh do chính phủ cấp, chẳng hạn như hộ chiếu, bằng lái xe, thẻ căn cước,... cũng như bằng chứng địa chỉ.

Các giấy tờ này cần phải còn hiệu lực và nguyên vẹn để việc thẩm định hồ sơ trong các bước tiếp theo thuận lợi hơn.

Trên một số sàn giao dịch tiền điện tử, người dùng có thể được yêu cầu chụp ảnh để hệ thống nhận dạng khuôn mặt sinh trắc học. Điều này nhằm đảm bảo người dùng khớp với các tài liệu chính thức được họ cung cấp. Quy trình này khá đơn giản và thường không mất nhiều thời gian.

Kiểm tra lý lịch khách hàng (DD)

Sau khi xác minh danh tính, sàn giao dịch có thể quyết định tìm hiểu kỹ hơn bằng cách thực hiện kiểm tra lý lịch người dùng. Điều này thường là đối chiếu với cơ sở dữ liệu nội bộ và bên thứ 3 để chấm điểm tín dụng, đánh giá rủi ro và xác thực kỹ hơn thông tin mà người dùng đã khai báo. Sau đó mới đưa ra quyết định chấp nhận hoặc từ chối giao dịch của họ.

Mục tiêu của việc kiểm tra này là đánh giá rủi ro. Nếu một người dùng đã từng bị gắn cờ vì gian lận tài chính trong quá khứ hoặc đang bị điều tra, người dùng đó cũng sẽ bị gắn cờ trong quá trình kiểm tra lý lịch hoặc bị từ chối cho phép giao dịch trên sàn.

Giám sát liên tục

Việc giám sát liên tục nhằm đảm bảo rằng các thông tin KYC được cập nhật và cho phép hệ thống liên tục xem xét các giao dịch đáng ngờ có thể xuất hiện. Đối với các sàn giao dịch tiền điện tử, nhiều giao dịch lớn đến một quốc gia nằm trong danh sách theo dõi khủng bố của Hoa Kỳ có thể bị gắn cờ. Tùy thuộc vào cuộc điều tra, sàn giao dịch có thể tạm ngưng tài khoản của khách hàng và báo cáo vụ việc cho các cơ quan quản lý và thực thi pháp luật nếu cần thiết.

Các bước xác minh KYC

Mỗi sàn giao dịch/dự án đầu tư đều có yêu cầu về xác minh KYC khác nhau. Vì thế ở đây mình sẽ chỉ liệt kê ra một số giấy tờ và các bước cơ bản nhất của quá trình KYC mà hầu hết các sàn và các dự án ICO hiện nay yêu cầu.

Các yêu cầu xác minh KYC

• Đảm bảo tất cả thông tin bạn nhập trong quá trình xác minh KYC phải đồng nhất với giấy tờ tùy thân của bạn. Nếu thông tin bạn điền khác với tài liệu bạn cung cấp, yêu cầu của bạn có thể bị từ chối.
• Passport, CMND/CCCD, giấp phép lái xe,... còn hiệu lực.
• Bạn nên dùng Passport thay vì CMT/CCCD vì song ngữ Việt Anh dễ được chấp nhận hơn.
• Các giấy tờ chứng thực địa chỉ cư trú như hóa đơn điện nước, ngân hàng, mạng internet,.. phải trong 3 tháng gần đây.
• Hình ảnh phải được tải lên ở định dạng tệp JPG, JPEG, PNG hoặc PDF.
• Tất cả các thông tin phải được thể hiện rõ ràng và đầy đủ.
• Tất cả ảnh chụp phải rõ ràng, không mờ, không mất thông tin, có thể cắt ảnh nhưng không được chỉnh sửa, phải rõ mặt và địa chỉ.

Các giấy tờ cần chuẩn bị

• Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân (CMND/CCCD) hoặc hộ chiếu (Passport).
• Ảnh mặt trước và sau Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân (CMND/CCCD) hoặc hộ chiếu.
• Ảnh chụp rõ mặt, trên tay cầm CMND/CCCD hoặc Passport và tờ giấy ghi nội dung yêu cầu từ sàn giao dịch hoặc ICO (Thường là ngày chụp hoặc tên của trang web).
• Giấy phép lái xe (Tùy từng sàn sẽ yêu cầu thêm giấy tờ này).
• Giấy tờ chứng thực địa chỉ cư trú có giá trị trong 3 tháng như Hóa đơn điện nước, ngân hàng, mạng internet,... (Tùy từng sàn sẽ yêu cầu thêm giấy tờ này).

Các bước xác minh KYC

Bước 1: Đăng nhập vào trang chủ của Sàn giao dịch/Dự án ICO => Vào Cài đặt, chọn Xác thực/Xác thực danh tính.

Bước 2: Bạn thực hiện điền đầy đủ các thông tin cá nhân cần thiết theo yêu cầu và chọn tài liệu mình muốn sử dụng để xác minh KYC như ảnh chụp hai mặt CMND/CCCD hoặc hộ chiếu, bằng lái xe,…

Bước 3: Hoàn thiện các thông tin được tự động xuất theo công nghệ OCR và kiểm tra chỉnh sửa nếu có yêu cầu chụp ảnh chân dung bản thân

Bước 4: Sau khi hoàn tất quá trình KYC, hệ thống sẽ xác nhận các thông tin cũng như ảnh bạn cung cấp và trả kết quả qua email trong vòng 1h đến 1 tuần tùy từng sàn giao dịch/dự án.

Thách thức mà các sàn phải đối mặt khi yêu cầu KYC

Quy định của các quốc gia đối với KYC

Cùng với sự quan tâm ngày càng tăng lên của các ngân hàng trung ương đối với việc KYC của các sàn giao dịch tiền điện tử, các công ty/dự án crypto cũng cần phải theo kịp sự phát triển của các quy định trên toàn thế giới. Bản chất ẩn danh của loại tài sản này kết hợp với sổ cái công khai của blockchain giúp chúng dễ dàng giao dịch xuyên biên giới mà không cần tính toán chuyển đổi phức tạp hoặc chịu sự giám sát nghiêm ngặt của ngân hàng trung ương.

Để giải quyết thị trường phần lớn không được kiểm soát này, các quốc gia như Hà Lan, Thụy Sĩ và Pháp đã đưa ra các yêu cầu nhận dạng cho người dùng. Ở Hà Lan, khách hàng phải xác minh quyền sở hữu ví và mô tả mục đích sử dụng tiền điện tử của họ. Trong khi ở Thụy Sĩ, người dùng phải chứng minh quyền sở hữu ví bằng các tài liệu đã được xác minh. Trong khi đó, ở Pháp, các tài khoản ẩn danh bị cấm hoàn toàn.

Khi các quy định ngày càng phức tạp, các quy trình KYC - thu thập dữ liệu khách hàng, xác minh và bảo vệ thông tin nhận dạng cá nhân (PII),... - có thể sẽ phải đảm đương những nhiệm vụ phức tạp và cồng kềnh hơn.

Phân quyền và ẩn danh

Một trong những tính năng hấp dẫn nhất của tiền điện tử và công nghệ blockchain là tính phân quyền. Điều này có nghĩa là không có cơ quan quyền lực duy nhất nào có quyền kiểm soát cuối cùng đối với hệ thống. Thay vì một cơ sở dữ liệu duy nhất, các giao dịch trên các blockchain này được lưu trữ trên nhiều máy tính trên toàn cầu thông qua các node ngang hàng. Vì vậy, các yêu cầu của KYC làm cho các sàn giao dịch tiền điện tử tương tự như các tổ chức tài chính truyền thống bằng cách trao quyền cho một cơ quan tập trung.

Đối với nhiều người, việc mất đi tính ẩn danh là một cái giá đắt phải trả, đặc biệt là khi họ gửi chi tiết KYC của mình cho các sàn giao dịch tiền điện tử tập trung (CEX). Mặc dù các sàn giao dịch hứa hẹn sẽ xử lý thông tin cá nhân của người dùng một cách cẩn thận, nhưng nhiều sàn vẫn chưa có hệ thống KYC đủ mạnh mẽ để bảo mật lượng thông tin đó. Đã có những báo cáo về việc tin tặc truy cập vào thông tin KYC của người dùng tiền điện tử và đánh cắp chúng bằng cách lợi dụng sơ hở trên phần mềm của các sàn giao dịch.

Có bắt buộc xác minh KYC không?

Câu trả lời là tùy vào từng quốc gia và từng sàn giao dịch mà KYC có thể bắt buộc hoặc không.

Mục đích cho sự ra đời của Bitcoin là để tiền điện tử không bị ảnh hưởng bởi các quy định do các chính phủ áp đặt đối với lĩnh vực tài chính truyền thống. Tuy nhiên, nhiều quốc gia nơi tiền điện tử là hợp pháp và được quản lý hiện đang bắt đầu yêu cầu xác minh danh tính (KYC).

Vào tháng 6 năm ngoái (2021) như MarginATM đưa tin (tại đây), Cơ quan quản lý tài chính FCA của Anh đã yêu cầu Binance dừng hoạt động kinh doanh do không tuân thủ quy định về đăng ký giấy phép và chống rửa tiền. Hiện xác minh KYC trên sàn Binance là không bắt buộc.

Dẫu rằng hành động này không làm ảnh hưởng đến hoạt động của sàn Binance ở các quốc gia khác thì tại Mỹ, đăng ký KYC bắt buộc đã được đề xuất cho bất kỳ chủ tài khoản tiền điện tử nào muốn chuyển một số tiền lớn hơn $10,000 trong một ngày vào một tài khoản nước ngoài.

Cũng giống như các khoản chuyển khoản ngân hàng thông thường, các giao dịch tiền điện tử trị giá lớn do công dân Hoa Kỳ gửi hoặc nhận từ một tổ chức nước ngoài sẽ được báo cáo cho FinCEN nhằm mục đích giám sát, ngăn chặn việc trốn thuế và tài trợ cho các nhóm tội phạm ở nước ngoài.

Tại Hàn Quốc, Ủy ban giám sát tài chính FSC đã bắt đầu triển khai chế độ bắt buộc giao dịch crypto bằng tài khoản ngân hàng đăng ký tên thật, yêu cầu các sàn giao dịch tiền điện tử có nghĩa vụ phòng ngừa hành vi rửa tiền.

Tìm hiểu thêm Cách bảo mật tài sản bằng các khóa Public Key và Private Key.

Tổng kết

Mục đích cuối cùng của các quy định KYC là để giảm thiểu các hành vi trộm cắp và gian lận trong không gian tiền điện tử. Bất chấp những ý kiến cho rằng việc thu thập dữ liệu cá nhân của người dùng làm suy yếu bản chất ẩn danh của tiền điện tử, thì KYC vẫn là một công cụ hữu ích để nâng cao trải nghiệm khách hàng và tăng tính bảo mật, an toàn cho thị trường này.