Đếm ngược đến Bitcoin Halving & Những điều cần biết!

Tổng quan về Bitcoin Halving

Bitcoin halving là sự kiện giảm một nửa phần thưởng khối (block reward) cho các thợ đào Bitcoin, diễn ra khoảng 4 năm một lần, tương đương với mỗi 210,000 khối được khai thác. Cơ chế Bitcoin halving đã được lập trình sẵn bằng mã hoá (code) trên giao thức Bitcoin kể từ khi khởi chạy block đầu tiên (genesis block). 

Cơ chế này đóng vai trò quan trọng trong việc giảm phát của Bitcoin, khiến đồng tiền điện tử này trở nên khan hiếm hơn. Đặc biệt là ngày càng có nhiều thợ đào tham gia mạng lưới, trong khi tổng cung Bitcoin chỉ giới hạn ở mức 21,000,000 BTC.

Chỉ còn chưa đầy ba ngày nữa, Bitcoin halving lần thứ tư sẽ được kích hoạt tại block thứ 840,000, phần thưởng khối của thợ đào sẽ giảm từ 6.25 BTC xuống còn 3.125 BTC. 

Một trong những lý do khiến ngày Bitcoin halving được mong đợi nhiều hơn là vì nó có thể tác động đến giá BTC, hay nói đúng hơn, thứ mọi người quan tâm là điều gì xảy ra với Bitcoin sau khi halving xảy ra? 

Trong lịch sử, các sự kiện halving đã dẫn đến sự tăng vọt về giá của BTC. Tuy nhiên, dường như lần halving này sẽ khác và việc dự đoán về giá BTC sau halving cũng trở nên “khoai" hơn đối với các chuyên gia. Cùng đi sâu vào vấn đề này.

Diễn biến Bitcoin halving theo dữ kiện lịch sử

Giá Bitcoin sau halving

Tính đến thời điểm hiện tại, Bitcoin đã trải qua ba đợt halving, lần lượt vào năm 2012, 2016 và 2020. Theo đó, dữ liệu giá BTC trong quá khứ cho thấy rằng giá BTC đều gia tăng đáng kể sau mỗi đợt:

• Halving lần 1 (ngày 28/11/2012), giá Bitcoin đã tăng 8,447% trong 365 ngày, từ 12 USD lên 1,025 USD. Và tiếp tục tăng lên mức cao nhất là 1,135 USD trong 6 ngày sau đó (ngày 03/12/2016).
• Halving lần 2 (ngày 09/07/2016), giá Bitcoin đã tăng 290% trong 365 ngày, từ 650 USD lên 2,535 USD. Và tiếp tục tăng lên mức cao nhất là 19,640 USD trong 160 ngày sau đó (ngày 16/12/2027).
• Halving lần 3 (ngày 11/05/2020), giá Bitcoin đã tăng 559% trong 365 ngày, từ 8,626 USD lên 56,845 USD. Và tiếp tục tăng lên mức cao nhất là 69,045 USD trong 174 ngày sau đó (ngày 01/11/2021).

4 giai đoạn của Bitcoin halving

Mặc dù ba là cỡ mẫu quá ít để có thể đưa ra kết luận chung rằng giá BTC sẽ biến động theo mô hình như thế qua mỗi đợt halving. Tuy nhiên, theo Rekt Capital, mỗi đợt Bitcoin halving đều trải qua bốn giai đoạn chính. 

Rekt Capital là một nhân vật có tiếng trong cộng đồng giao dịch tiền điện tử, được biết đến rộng rãi nhờ những phân tích thị trường sâu sắc và các khóa học giao dịch chuyên sâu. Anh thường hoạt động trên Twitter (tại đây) với nhiều bài đăng chia sẻ các nhận định của mình về vấn đề trong thị trường.

Theo đó, bốn giai đoạn chính của Bitcoin halving được thể hiện như hình dưới đây.

Giai đoạn 1: Tăng giá trước Halving (Pre-halving Rally)

Hai tháng trước halving, Bitcoin sẽ bắt đầu trải qua một làn sóng tăng giá. Các nhà đầu tư thường mong chờ và kỳ vọng rằng giá Bitcoin sẽ tăng sau halving, vì vậy chiến lược “Buy the Hype, Sell the News" (mua sự kỳ vọng, bán tin tức) thường được áp dụng ở giai đoạn này, làm tăng giá Bitcoin.

Giai đoạn 2: Thoái lui trước Halving (Last Pre-Halving Retrace)

Vài tuần trước halving, Bitcoin sẽ điều chỉnh khoảng 20%, tạo các điểm vào tiềm năng cho các nhà giao dịch (trader). Giai đoạn này là tương đối quan trọng, vì những người tham gia thị trường sẽ đánh giá lại kỳ vọng về giá và điều chỉnh lại chiến lược của họ.

Giai đoạn 3: Tái tích lũy sau Halving (Post-Halving Re-Accumulation)

Sau khi sự kiện halving diễn ra, Bitcoin bắt đầu giai đoạn tái tích lũy khi giá BTC đi ngang. Giai đoạn này có thể kéo dài trong vài tuần hoặc thậm chí vài tháng (khoảng 150 ngày), để chuẩn bị cho chu kỳ tiếp theo. 

Việc không có biến động giá rõ rệt sau sự kiện halving có thể khiến một số nhà đầu tư đối mặt với tâm lý buồn chán, thiếu kiên nhẫn, thất vọng và thậm chí thoát vị thế sớm. Vì vậy, giai đoạn này hỏi nhà đầu tư phải có khả năng phục hồi và kiên định.

Giai đoạn 4: Đảo chiều tăng giá sau Halving (Post-Halving Parapolic Upside)

Đảo chiều tăng giá là giai đoạn đỉnh cao của chu kỳ Bitcoin Halving, khi giá Bitcoin bắt đầu tăng trưởng nhanh chóng và thậm chí là đạt mức ATH mới. Tâm lý thị trường lúc này là phấn khích, lạc quan và cực kỳ FOMO.

Bitcoin halving lần thứ 4 sẽ khác

Nếu xét dựa trên bốn giai đoạn của Bitcoin halving nêu trên, dường như giai đoạn 1 và 2 đang khớp với diễn biến giá Bitcoin trong thời gian vừa qua. Khi BTC đã cho thấy sự tăng giá mạnh mẽ trong tháng 3 và sự giảm giá từ đầu tháng 4 trở lại đây. 

Mặc dù về phía cộng đồng, họ vẫn tin rằng lịch sử sẽ lặp lại. Tuy nhiên, phần lớn ý kiến của các chuyên gia đều nhấn mạnh việc giá Bitcoin sau halving không chỉ bị ảnh hưởng bởi mỗi sự kiện halving, mà còn bởi các điều kiện ngoại sinh khác như tình hình kinh tế vĩ mô (lạm phát, lãi suất), xung đột chính trị, thiên tai (đại dịch covid)... 

Đặc biệt là đối với lần Bitcoin halving thứ tư này, có tương đối nhiều sự kiện diễn ra khiến nó trở nên khác biệt hơn so với những ba đợt halving trước.

Lần đầu tiên Bitcoin phá ATH trước halving

Thật vậy, đây là lần đầu tiên giá Bitcoin đạt đỉnh trước khi halving diễn ra, trái ngược với những chu kỳ trước khi Bitcoin thường đạt ATH sau halving. 

Cụ thể, vào ngày 14/03/2024, giá bitcoin đã tăng mạnh, phá ATH trước đó ở mức 69,045 USD vào tháng 11/2021, để đạt ATH mới tại 73,798 USD, trước khi giảm trở lại dưới mức 70,000 USD. Hơn nữa, tính từ đầu năm 2024, giá Bitcoin đã tăng gần 50%, với phần lớn mức tăng diễn ra ở tháng 2 và 3. 

Để giải thích cho sự gia tăng này, kể từ tháng 01/2024, Mỹ đã phê duyệt 11 quỹ Bitcoin ETF, sản phẩm cho phép các nhà đầu tư đa dạng hóa danh mục với Bitcoin mà không cần phải thực sự mua Bitcoin.

Theo dữ liệu từ SoSoValue, 11 quỹ ETF này đã thu hút khoảng 52.73 tỷ USD tiền đầu tư tính đến nay. Giá trị của các quỹ Bitcoin ETF giao ngay đã tăng vọt trong suốt tháng 2 và đạt đỉnh vào giữa tháng 3, trùng với thời điểm ghi nhận mức ATH mới của Bitcoin.

Sự tham gia của nhà đầu tư tổ chức & Yếu tố vĩ mô

Có thể thấy rằng, bối cảnh của các yếu tố kinh tế vĩ mô đã làm rung chuyển thị trường trong năm nay, khiến việc xác định diễn biến của Bitcoin sau halving trở nên khó khăn hơn.

Mặc dù trước đó, Bitcoin đã được “hậu thuẫn” bởi công ty MicroStrategy của tỷ phú Michael Saylor. Tuy nhiên, việc phê duyệt Bitcoin ETF đã mở ra một kỷ nguyên mới cho Bitcoin, khi đồng tiền điện tử này nhận được sự đón nhận của nhiều nhà đầu tư tổ chức lớn trong thị trường tài chính toàn cầu khác như BlackRock, Fidelity, ARK 21Shares… Câu chuyện về Bitcoin ETF đã sớm trở thành động lực tăng trưởng mạnh cho Bitcoin, như đã thấy ở phần trước đó.

Mặt khác, đà giảm của Bitcoin trong thời gian gần đây (khoảng từ đầu tháng 04/2024) đã được chứng minh là do sự cộng hưởng của nhiều yếu tố vĩ mô khác nhau, bao gồm: 

• Quan điểm của Cục Dự trữ Liên bang (FED) về việc sẽ không vội vàng hạ lãi suất, do các dữ liệu lạm phát và thị trường việc làm chưa ủng hộ.
• Căng thẳng địa chính trị leo thang ở Trung Đông khi Iran tấn công Israel.
• Căng thẳng pháp lý giữa chính quyền Mỹ với các công ty crypto, điển hình là SEC liên tục tiến hành các vụ kiện và cáo buộc với Coinbase, Ripple, hay gần đây nhất là việc gửi Wells Notice cho Uniswap.
• Dòng tiền vào các quỹ Bitcoin ETF cũng đang cho thấy xu hướng giảm dần. Thậm chí, nhà đầu tư Bitcoin ETF của Grayscale còn cho thấy động thái "thoát hàng" trước thềm halving, khi dữ liệu cho thấy lượng bitcoin quỹ này nắm giữ đã giảm khoảng 50% trong 3 tháng trở lại đây.

Phí giao dịch chiếm phần lớn doanh thu thợ đào

Bitcoin halving đặt ra những thách thức và cơ hội cho các thợ đào, bằng chứng là sự thay đổi trong hành vi của thợ đào và động lực của ngành. 

Thách thức: Sự gia tăng về độ khó khai thác và chi phí đào Bitcoin.

Theo dữ liệu từ The Block, Bitcoin hash rate (tỷ lệ băm liên quan đến độ khó đào Bitcoin) ngày càng gia tăng, chứng tỏ sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các thợ đào trong mạng lưới. Cùng với việc phần thưởng cố định cho mỗi khối bị giảm đi một nửa, sự chênh lệch giữa chi phí đầu tư với doanh thu nhận về khi đào Bitcoin sẽ là điều khiến thợ đào phải cân nhắc. 

Tỷ lệ dự trữ Bitcoin do các thợ đào nắm giữ giảm mạnh, cùng với sự cạnh tranh ngày càng cao và mức hash rate cao kỷ lục, nhấn mạnh sự cần thiết của việc thợ đào cần phải hoạt động một cách hiệu quả và có chiến lược phù hợp để thích ứng với tình hình mới.

Theo dữ liệu từ CryptoQuant, số lượng bitcoin nắm giữ trong ví của các thợ đào đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 07/2021, cho thấy rằng các thợ đào có lẽ đang chuẩn bị cho những biến động giá trước đợt halving sắp tới.

Theo Wintermute, hiện tượng này bắt nguồn từ việc các thợ đào cần đầu tư thêm tiền để nâng cấp trang thiết bị máy móc và duy trì mức doanh thu. Tuy nhiên, vẫn còn một yếu tố khác đó là sự cạnh tranh của các công ty đào sẽ ngày càng gia tăng.

Trong các chu kỳ trước, không có nhiều công ty đào quy mô lớn và việc giao dịch công khai cũng không được ghi nhận nhiều. Thế nhưng ở lần này, sự gia tăng chi phí và sự cắt giảm phần thưởng có thể gây ảnh hưởng lớn đến các công ty. 

Vì vậy, halving có thể là xúc tác cho các hoạt động mua bán và sáp nhập giữa các công ty đào, thúc đẩy hợp nhất ngành và đổi mới trong hoạt động đào Bitcoin bền vững. Điển hình là vào tháng 01/2024, công ty đào Bitcoin, Core Scientific phải tái cơ cấu bằng cách tuyên bố phá sản.

Tìm hiểu thêm: Thợ đào đang bán BTC liên tục từ cuối năm 2023, tốt hay xấu?

Cơ hội: Sự gia tăng về phí giao dịch thu được.

Bên cạnh việc lần đầu tiên Bitcoin đạt ATH trước halving, mà còn là lần đầu tiên phí giao dịch chiếm một tỷ lệ tăng dần trong doanh thu của thợ đào (nguồn: The Block), đặc biệt là trong 6 tháng trở lại đây.

Phí giao dịch gắn liền với việc sử dụng mạng lưới. Kể từ khi giao thức Ordinals được ra mắt, cho phép người dùng “khắc” (inscribe) dữ liệu tùy ý on-chain để tạo ra các tài sản giống NFT, việc sử dụng mạng Bitcoin ngày càng tăng lên. 

Bên cạnh đó, việc xuất hiện các narrative và ứng dụng mới trên blockchain Bitcoin như layer 2, restaking, marketplace… sẽ thu hút thêm người dùng đến mạng lưới, làm tăng hoạt động diễn ra trên mạng. Từ đó, phí giao dịch mà mạng thu được sẽ tăng lên và doanh thu cho thợ đào thông qua phí giao dịch cũng tăng.

Sự ra mắt đáng mong chờ của Runes Protocol

Yếu tố cuối cùng là Runes Protocol, giao thức phát hành fungible token trên mạng Bitcoin và sử dụng cơ chế UTXO với khả năng ngăn chặn UTXO rác trên blockchain Bitcoin. Runes Protocol được phát triển bởi chính team của Ordinals, nhằm kế thừa ưu điểm và cải thiện nhược điểm của chuẩn BRC-20 thuộc giao thức Ordinals.

Sự nổi lên của Runes Protocol nằm ở việc dự án cam kết sẽ airdrop token cho người dùng nắm giữ NFT Runestone, sau khi giao thức này triển khai mainnet vào thời điểm diễn ra Bitcoin halving. Trong khi đó, NFT Runestones ban đầu được phân phối cho người dùng thông qua hình thức airdrop, với điều kiện phải nắm giữ từ 3 inscription trở lên. 

Mối quan hệ của Ordinals, NFT Runestones và Runes Protocol càng khiến cho cộng đồng thêm FOMO đối với các narrative này, từ đó tạo ra nhiều hoạt động trên mạng lưới Bitcoin hơn nữa. 

Hiện giá sàn NFT Runestone trên Magic Eden dao động ở mức 0.0825 BTC (ngày 18/04/2024), tăng gấp 2 lần so với 2 tuần trước đó, ngày 03/04/204 tại 0.0434 BTC. 

Chuyên gia nói gì về giá Bitcoin sau halving?

Không ai có thể nói chắc chắn việc Bitcoin halving sẽ ảnh hưởng đến giá BTC như thế nào. Thậm chí, mới đây, ngân hàng Goldman Sachs còn khuyến cáo rằng các nhà đầu tư không nên dựa quá nhiều vào dữ liệu quá khứ để dự đoán giá Bitcoin sau halving.

Tuy nhiên, một số chuyên gia đã đưa ra dự đoán về giá Bitcoin hậu halving, dựa trên những lập luận và quan điểm riêng của mình.

Robert Kiyosaki, tác giả cuốn “Cha giàu cha nghèo", dự đoán Bitcoin có thể đạt 100,000 USD vào tháng 09/2024. Ông cho rằng những thách thức về tình hình kinh tế vĩ mô đang ngày càng nhấn mạnh sự cần thiết của các chiến lược đầu tư thay thế, đồng thời thể hiện sự bullish với tương lai của Bitcoin.

Trong báo cáo hàng tuần được đưa ra vào ngày 08/04/2024, một nhà phân tích của Bitfinex đã dự đoán giá Bitcoin có thể tăng 160% trong 12-14 tháng sau đợt halving này, đưa Bitcoin lên ATH mới tại mức cao hơn 150,000 USD.

Các nhà phân tích tại Bernstein, công ty nghiên cứu và môi giới, có cùng kỳ vọng với Bitfinex về việc Bitcoin sẽ tiếp tục quỹ đạo tăng giá sau halving và sẽ đạt mức 150,000 USD vào cuối năm 2025. 

Theo Bernstein, nếu hash rate có sự điều chỉnh và dòng vốn quay trở lại các quỹ ETF, cùng với việc các quỹ Bitcoin ETF giao ngay được tích hợp với wirehouse, RIA, sẽ khiến Bitcoin chạm ATH mới tại 150,000 USD vào 2025.

Mặt khác, Noelle Acheson, tác giả của bản tin “Crypto is Macro Now”, cũng đưa ra dự đoán rằng Bitcoin có thể tăng lên mức ATH trong năm tới, tuy nhiên con số này có phần “điên rồ" hơn so với các dự đoán khác.

Trong bản newsletter của mình, Acheson nói rằng nếu mô hình của Bitcoin halving lặp lại, thì giá Bitcoin sau một năm kể từ bây giờ có thể sẽ:

• Đạt 450,000 USD nếu giống như năm 2012 và 2020.
• Đạt 270,000 USD nếu giống như năm 2016.

Nhìn chung, phần lớn các chuyên gia đều có cái nhìn lạc quan đối với diễn biến giá Bitcoin sau halving. Tuy nhiên, vẫn cần nhấn mạnh rằng các dự đoán này chỉ mang tính chất tham khảo và không nên được xem là lời khuyên đầu tư.

Đọc thêm: Bitcoin điều chỉnh, thị trường đang “lọc sạch” nhà đầu tư tham lam?